Maden alanında örgütlü sendikalara yazı yazılabilir

SORU: Merhabalar, ben işyerimde kaçırdığım imkanlarından dolayı fesih hakkımı kullandım ve işyerimle davalık oldum. Yapılan duruşmada hakim, emsal ücret bilgisi istedi. Acaba, bu bilgiyi nasıl ve nereden alabilirim? Mermer ocağı işçisiyim. İyi günler. 

CEVAP: Bir iş ilişkisinde işçinin iş görme borcu karşısında işverenin en önemli borcu ücret ödeme borcudur. Ancak, ülkemizdeki çalışma hayatına baktığımız zaman maalesef en net ve belirli olması gereken husus olan işçinin ücreti dahi tam anlamı ile belirli değildir. İşçinin ücretinin belirli olması, işçinin yasal anlamda ücrete bağlı haklarının da belirlenmesini ve buna bağlı olarak hesaplanmasını sağlar. Örneğin, işçinin son brüt ücreti üzerinden hesaplanan kıdem tazminatı, saat ücreti zamlı ödenen fazla çalışma ücreti alacağı gibi. 
Uygulamada ise, işçinin aldığı ücret ile resmi olarak kendisine ödendiği belirtilen ücret arasında farklar bulunmaktadır. Ücretin bankaya yatırılmasına ilişkin yasal zorunluluktan sonra, işverenler ücretin bir kısmını (özellikle asgari ücret kadar olan miktarı) bankaya yatırmakta geri kalan ücret miktarını da işçiye elden ödemektedirler. Ya da işçinin sosyal sigorta primlerini aldığı ücret üzerinden değil de asgari ücret üzerinden yatırmakta ve emeklilik durumunda daha az emekli maaşı alınmasına neden olmaktadırlar. 
Bu gibi durumlarda da maalesef bunun aksini ispatlamak yine işçinin üzerine düşmektedir.  Özellikle, herhangi bir uyuşmazlık neticesinde işin mahkemeye yansıması durumunda ücretin miktarının ispat edilmesi işçi açısından sorun yaratabilmektedir. Bu açıdan mahkemeler, emsal ücret araştırması adı altında, işçinin kıdemi, meslekte geçirdiği süre, işyerinde çalıştığı tarihler, meslek unvanı ve fiilen yaptığı iş bildirilerek sendikalarla, ilgili işçi ve işveren kuruluşlarından emsal ücretin ne olabileceğini araştırmaktadır. Bu gelen emsal ücrete göre de işçinin ücretinin ne olabileceğini kararlarında belirtmektedirler. 
Bu durum açıkça Yargıtay kararlarında da gerekçesi ile belirtilmektedir: “Çalışma yaşamında daha az vergi ya da sigorta primi ödenmesi amacıyla zaman zaman, iş sözleşmesi veya ücret bordrolarında gösterilen ücretlerin gerçeği yansıtmadığı görülmektedir.” 
Eksik sigorta primi açısından da 5510 sayılı Kanun’a göre işveren, işçinin sigorta primini aldığı gerçek ücret üzerinden tam ve eksiksiz olarak ödemek zorundadır. Eksik yatırılan ya da hiç yatırılmayan primlere karşı işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshetme hakkı bulunmaktadır. Bu bakımdan eğer kıdem tazminatı alabilme koşulları varsa haklı nedenle fesih nedeniyle kıdem tazminatını alabilir. Sigorta primi eksik yatanlar ya da düşük ücretten gösterilen çalışanlar ayrıca iş mahkemesinde eksik primleri için hizmet tespit davası açabilir. 
Sorunuzda mermer ocağı işçisi olarak çalıştığınız belirtmişsiniz. Emsal ücret araştırması için maden alanında örgütlü sendikalara yazı yazılabilir.