Demokrasi ve değişim, Yaşar Kemal ve Bob Dylan

Türkiye son 1.5 yıl içinde barışı konuşan bir ülkeden, içeride ve dışarıda boylu boyunca savaşın içine uzanan bir ülke haline geldi. Cizre’den Sur’a, Silopi’den İdil’e kadar yaşanılan ağır yıkımın ardından şimdi de, halkın iradesi hiçe sayılarak seçilmiş belediyelere kayyım atandığı ve yine seçilmiş HDP milletvekillerinin tutuklanma baskısı altına tutulduğu günleri yaşıyoruz.

15 Temmuz darbe girişiminin başarısızlıkla sonuçlanması, Türkiye demokrasisi açısından bir kazanıma değil, gerici bir iktidarın kollarında yeni bir diktanın imkanlarına dönüştü. 15 Temmuz sonrasında gerçekleşen tutuklamalarla birlikte yüze yakın gazeteci cezaevinde. On binlerce kamu çalışanı ihraç edildi, açığa alındı. Binlerce öğretmen, akademisyen devreye sokulan OHAL uygulamasının bir ürünü olan kanun hükmünde kararnamelerle açığa alınıp, ihraç edilirken, tüm bu uygulamalarla eğitimde ve toplam olarak devlette amaçlanan dönüşüm hayata geçirilmeye çalışılıyor. 

Demokrasi, hukuk, laiklik gibi temel değerlerin sınırlı birikimi de tasfiye edilmeye çalışılırken, ülke savaş sürecinin ağır baskısı altında başkanlık sistemine boyun eğmeye zorlanıyor. 

Suriye’nin ardından Irak’ta savaş ısrarı ve Musul macerasının içerideki kaçınılmaz sonucu ‘cephe gerisini sağlama’ alma adına aykırı tüm seslerin susturulması için harekete geçmek biçiminde oluyor. Son olarak 12 televizyon kanalı ve 11 radyonun yayınının durdurulması tamamen bu mantığın bir sonucu olarak gerçekleşti.

Türkiye böyle bir süreçte önemli bir demokrasi buluşmasına gidiyor. 23 Ekim Pazar günü 

Şişli Kent Kültür Merkezinde gerçekleşecek olan demokrasi buluşması, hatırlanacağı gibi CHP eski milletvekillerinden Rıza Türmen’in “Bir demokrasi cephesine gereksinim var” başlığı ile 13 Mayıs 2016 günü T24’te yayımlanan yazısıyla gündemleşmişti. 

Demokrasi İçin Birlik oluşumu tarafından hazırlıkları sürdürülen buluşma, içinden geçtiğimiz bu ağır dönemde, gerçek bir demokrasinin inşası ve savaşa karşı barışın imkanlarını tartışmak için önem taşıyor. Değiştirebilmek için öncelikle buna aday birer özne olmayı göze almak gerekiyor. 

Delegelerinden biri olduğum Ankara’da 14 Ocak 2007 günü gerçekleşen ‘Türkiye Barışını Arıyor’ konferansının açılışında Yaşar Kemal’in yaptığı o vurgu hâlâ kulaklarımda: “Ya gerçek demokrasi ya da hiç!” 

9 yıl sonra aynı sloganın peşindeyiz.

Ve yine tam da bu noktada geçtiğimiz günlerde Nobel Edebiyat Ödülünü alan Bob Dylan’ın -ve aslında Evrensel Pazar’da Mithat Fabian Sözmen’in dediği gibi ‘Dylan Nobel’den büyüktür’ - 1964 yılında, henüz 23 yaşındayken, “The times they’re a changin” ile zamanın değiştiğine vurgu yaparak, bu değişimin öznesi olmak için yaptığı çağrı 52 yıl sonra hâlâ günceldir.

Bu yazıyı, bu şahane şarkının sözlerinin bir bölümü ile noktalayalım: 

“Gelin, toplanın insanlar, her nerede geziyorsanız.  
Ve kabullenin çevrenizdeki sular yükseldi artık.
Eğer zamanınız sizce biraz değerli ise
Yüzmeye başlasanız iyi olur.
Yoksa bir taş gibi dibe çökeceksiniz.
Çünkü zaman değişiyor.

Gelin yazarlar, eleştirmenler
Kalemleriyle bilgeleşenler,
İyi açın gözlerinizi,
Şans bir daha geri gelmeyecek,
Acele etmeyin konuşmakta,
Çark hâlâ dönmekte
Ve kimse söylemiyor kimde topun duracağını
Simdi kaybeden
Sonra elbette kazanacak,
Çünkü zaman değişiyor.

Gelin senatörler, kongre üyeleri,
Kulak verin çağrıma.
Durmayın yolda
Tıkamayın koridoru,
Çünkü bugün incinen
Yarın koltukta olacak.
Dışarıda bir savaş var,
Ve kızışmakta.
Yakında pencerelerinizi sarsacak,
Ve duvarlarınızı titretecek,
Çünkü zaman değişiyor.”