Filistin'in 'İyi niyet elçileri' tribünler olmalı

Siyasetin büyük oyuncuları, imaj çalışmaları kapsamında adına “iyi niyet elçisi” denen figürlerle bir “Kazan/kazan” ilişkisine girer. 
X ünlüsü, sevenlerine “insani yönü”nü gösterir; varlıklı, rahat ama manadan yoksun yaşamına anlam katar. Bunun karşılığında da Y organizasyonu, çatışmalı coğrafyalarda yürüttüğü politik oyunu masum ve meşru gösterir.

BM’nin Angelina Jolie’si, Erdoğan’ın Lindsay Lohan’ı gibi tipler, bu “iyi niyet” oyununun farklı coğrafyalardaki unsurları…
Günahın ne kadar çoksa iyi niyet elçinin de o kadar güçlü olması gerekir. Bu yüzden İsrail, her yıl bolca iyi niyet elçisini ülkesine çekmeye çalışır. Ülkelerinde ağırlamaya can attıkları Amerikan futbolcularına duydukları ilgi de bunun neticesi.

‘SESİNİ DUYURAMAYANLARIN SESİ’

Ancak geçtiğimiz hafta bir isim bu oyunu bozmaya karar verdi. Seattle Seahawks’tan Michael Bennett, İsrail’e gidecek NFL heyetinden adını çıkarttı ve güçlü bir mesaj yayımladı.

Bennett, ziyaretten çekilmesinde The Times of Israel’de okuduğu bir haberin etkili olduğunu söylüyor. İlgili haberde, NFL heyetinin tamamen İsrail devleti organizasyonu uyarınca hareket ederek Filistinlilerle temasına izin verilmeyeceği ve sporcuların ülkeye dönük algıyı değiştirmek üzere kullanılacak “iyi niyet elçileri” olarak görüleceği izlenimini edindiğini belirtiyor.

The Nation’da John Carlos, Angela Davis, Harry Belafonte ve Danny Glover gibi isimlerin yayımladığı “İsrail gezisini boykot edin” mektubunu da okuyan Bennett, “Kahramanlarımdan Muhammed Ali’nin her zaman Filistin halkının yanında durduğunu, mülteci kamplarını ziyaret ettiğini, mitinglerine gittiğini ve ‘sesini duyuramayanların sesi olmaya’ gönüllü olduğunu biliyorum. Ben de ‘sesini duyuramayanların sesi’ olmak istiyorum ve İsrail’e yapılacak bu çeşit bir ziyaretle bunu gerçekleştiremem” diyor. Bennett, İsrail’e gideceğini ama gittiği zaman Batı Şeria’yı ve Gazze’yi de göreceğini; İsrail devleti tarafından bu şekilde kullanılmayı reddettiğini söylüyor.

Bennett’ın bu açıklamasını, şampiyon New England Patriots’ta oynayan kardeşi Martellus Bennett retweet etti ve İsrail’e gidecek delegasyonda adı olan Miami Dolphins’li Kenny Stills adını listeden çekenler arasına katıldı. Boykotçuların listesi genişleyebilir ve bir anda sporu yakışıklı görünmek için kullanmayı hedefleyen kabadayının çirkin yüzüyle karşılaşabiliriz. İşte sporun, bu köşede sıkça bahsettiğimiz etkisi böyle bir şey. Muhammed Ali ve John Carlos’ların geleneğini yaşatan sporcular ABD’de son dönemde etkili. Bizde ise “meşhur topçu tayfa” kendi ikbaline odaklanmış durumda. Hiçbir argüman öne sürmeden, beylik laflarla “Evet kardeşim ben de varım” diyerek zorbanın arkasında hizalanıyorlar. Ancak taraftarın kendi sesi de en az onlar kadar güçlü olabilir.

BDS TÜRKİYE’NİN ÇAĞRISI

Bu yüzden Filistin İçin İsrail’e Boykot Hareketi (BDS Türkiye), Perşembe günü İsrail’de oynanacak Hapoel Be’er Sheva-Beşiktaş maçı öncesi siyah beyazlı taraftarlara anlamlı bir çağrı yaptı. BDS Türkiye, taraftarları İsrail’deki maçı boykota davet etti. İstanbul’daki müsabakanın ise Filistin halkıyla dayanışma için bir platforma dönüştürülmesi önerisi yapıldı.

İsrail devletinin Filistin halkı üzerindeki sürekli baskısı, böylesi boykot ve eylem çağrıları için yeterli bir gerekçe. Ancak İsrail’in uluslararası spor çevrelerinin kayıtsız kalmaması gereken bir özelliği daha var. İsrail devleti, bir halkın spor yapma olanağı ve özgürlüğüne en büyük darbeyi vuran siyasi organizasyon konumunda. Filistin’in spor altyapısına bombardımanlarla vurduğu darbe, sakat bıraktığı devasa nüfus ve seyahat özgürlüğüne yönelik kısıtlamaları bu alanda İsrail’i rakipsiz kılıyor. Bu da Güney Afrika’daki ırkçı apartheid rejiminin 1964-1992 arası olimpiyatlardan dışlanması gibi bir önlemin İsrail’e karşı alınması gerekliliğini hatırlatıyor. 

İsrail’in temsil edildiği sportif organizasyonlarda bu haklı talebi dillendirmek, kitlelerin haberdar olmasını sağlamak adına çok önemli. 
İsrail’in Gazze’deki Filistin stadyumunu düzenli aralıklarla bombalarla yok ettiği; sahilde futbol oynayan çocukların dahi bu bombaların hedefi olduğu; Filistin milli takımının formasını giyen oyuncuların kontrol noktalarında “terörist oldukları” iddiasıyla alıkonulduğu ve yıllarca hapis yattığı gerçeğini bilmeli.

‘Sesini duyuramayanların sesi olma’ sorumluluğu 16-23 Şubat’ta oynanacak maçlarda Beşiktaş taraftarının omuzlarında.

NOT: Ülkemizde maalesef Filistin meselesini ‘emperyalizm’ bağlamından soyutlayarak kendi ırkçı-dinci, antisemitist düşüncelerine malzeme edenler var. İsrail takımlarıyla oynanan maçlar bu kesimler için de bir fırsat olarak görülebilir. Bu bakımdan İsrail devletini boykot eylemleri, problemin kaynağının ne olduğunu hatırlatma açısından da önemli.

‘EŞİTLİK SINIR TANIMAZ’ NIKE FABRİKALARI DAHİL!

Nike, teması ‘Eşitlik’ olan yeni bir reklam yayımladı. LeBron James, Serena Williams, Megan Rapinoe, Kevin Durant gibi isimlerin boy gösterdiği reklam, spor sahasında herkesin eşit olduğunu belirterek ‘Eşitlik sınır tanımaz’ diyor. Yurttaş Hakları Hareketinin marşları arasında yer alan Sam Cooke’un ‘A change is gonna come’u da Alicia Keys tarafından seslendiriliyor. 

Nike’ın reklamı, ABD’de son yıllarda özellikle Ferguson olayları sonrası başlayan halk hareketinin uyguladığı basıncın sonucu. Bu basınç, kısa sürede özellikle siyah atletleri etkisi altına almış ve reklamda boy gösteren isimlerin çoğu önemli politik mesajlar verir olmuştu.

Elbette ‘Eşitlik sınır tanımaz’ sloganıyla Nike’ın yan yana gelmesi büyük bir iki yüzlülük örneği. Büyük çoğunluğu Asya’da kurulu fabrikalarında, köle emeği üzerinde yükselen Nike için ‘Eşitlik sınır tanımaz, Nike fabrikaları dahil’ hatırlatmasını yapmak gerekiyor. 

Bu reklamda sporcuların suçlanacak bir tarafı yok. Ancak her biri önemli aktivistler haline dönüşen bu isimlerin sınıfsal eşitlik adına da ses çıkarır hale gelmesi kritik bir adım olacaktır. Sıkça atıf yaptıkları Tommie Smith ve John Carlos’un 1968 Meksika Olimpiyatları’ndaki tarihi eylemi sırasında giydikleri kara çorapların, yoksulluğu simgelediği unutulmamalı.