İşçinin rızası alınmadan çalışma düzeni değişemez

SORU: 3.5 senedir bir işyerinde çalışıyorum. Bölge müdürüm beni, part time çalışmaya geçirmekle tehdit ediyor. Böyle bir durumda kıdem tazminatımı hak edebilir miyim?

CEVAP: İş Kanunu’nun 13. maddesi, “İşyerinde çalışan işçilerin, niteliklerine uygun açık yer bulunduğunda kısmi süreliden tam süreliye veya tam süreliden kısmi süreliye geçirilme istekleri işverence dikkate alınır ve boş yerler zamanında duyurulur” hükmünü düzenlemektedir. Maddenin bu düzenlemesinden de açıkça görüleceği üzere, “İstekleri dikkate alınır” hükmü doğrultusunda, eğer, işçinin böyle bir talebi varsa, işveren buna yönelik bir düzenleme yapacaktır. 

Ancak, tam süreli iş sözleşmesi ile çalışırken, işçinin iş sözleşmesinin kısmi süreli iş sözleşmesine dönüştürülmek istenmesi, çalışma sürelerinin değişmesi gibi işçinin ücretini de değiştireceğinden, bu durum iş sözleşmesinin esaslı şekilde değişmesi anlamını taşıyacaktır. Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz üzere, sözleşmenin koşullarındaki esaslı değişiklik, sözleşmenin şartlarını işçi açısından ağırlaştıran değişikliklerdir. Sözleşmenin tarafı olan işçi böyle bir durumla karşı karşıya gelmesi halinde iki şekilde hareket edebilecektir: İşverenin teklifini kabul ederek kısmi süreli çalışmayı kabul edebilir veya bu talebi reddederek çalışma koşullarındaki bu değişikliği kabul etmeyebilir. İş Kanunu’nun 22. maddesinde, çalışma koşullarında değişiklik yapılması halinde uygulanacak olan hükümler düzenlenmiştir. Buna göre, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak işçinin yazılı rızası ile yapmak mümkündür. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı iş günü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilme hakkına sahiptir. İşveren, eğer tam süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçisinin iş sözleşmesini kısmi süreli iş sözleşmesine dönüştürmek istiyorsa, bu durum sözleşmenin esaslı mahiyette bir değişikliği olacağı için, bunu işçiye yazılı olarak bildirmekle işçinin rızasını almalıdır. Yani, değişiklik bildirimi yapılmadan veya yapılmasına rağmen işçi tarafından yazılı olarak kabul edilmeden işverence tek taraflı olarak yapılacak esaslı mahiyette sözleşme değişikliklerinin, belli bir zaman sonra işçi tarafından zımnen kabul edildiği düşüncesi doğru değildir.