Mikroorganizmalarla resim

Sanat ile bilimin arasında bir köprü, bir arayüz mikroorganizmalarla yapılan resimler.

Mikroorganizmaların farklı renk ve özelliklerini kullanılmakta bu resimler yapılırken. Doğadaki mikroorganizmaların, ya da genetiği değiştirilmiş mikroorganizmaların laboratuvar ortamında beelirli bir kompozisyonda katı besi yerinde büyütülmesi ile ortaya çıkan bu sanat, mikroorganizmaların çoğunlukla bilinmeyen, göz ardı edilen dünyasını laboratuvardaki bilim insanının iç dünyası ile birlikte yansıtıyor bizlere.

ASM’nin (American Society for Microbiology, Amerikan Mikrobiyoloji Derneği) bu yıl üçüncüsünü düzenlediği Agar Art 2017 yarışmasında finale kalan ve ödül alan eserler geçtiğimiz hafta belirlendi1.

Yaklaşık otuz altı ülkeden iki yüz altmış beş eserin katıldığı yarışmada bu sene birinciliğiJustin Temple’ın alışılmışın dışında bir teknik kullanarak yaptığı “Sunset at the End”  (Sondaki Gün Batımı) isimli eseri kazandı (Resim 1). New York Üniversitesinde Langone Tıp Merkezi’nde mayalarla sanat isimli projede çalışmalarını yürüten Temple2, mikroorganizmalarla yapılan resimlerin yabancısı değil.

Temple’ın çalıştığı araştırma grubu hamur mayası olarak kullanılan Saccharomyces cerevisiae’ya çeşitli pigment genlerini aktararak genetiğini değiştirmekte ve farklı renkte pigmentler üretebilen mayalar elde etmekte. Bu tür bir resmi yapabilmek için, önce resim dijital olarak bilgisayara aktarılır. Bir bilgisayar programı kullanılarak resim RGB renk değerlerine çevrilir ve bu değerler yine grubun elinde olan maya renkleri ile eşleştirilir ve bir imaj dosyası oluşturulur. Bu dosya baz alınarak, farklı renkteki maya hücreleri nano damlacıklar halinde agar besiyeri üzerine akustik baskı yapan bir cihaz aracılığı ile aktarılır. Maya hücreleri bir kaç gün 30 C’de büyütüldükten sonra renklerin belirginleşmesi için (Daha fazla pigment üretilerek) soğukta (+4 C’de) yaklaşık 14 gün bekletilerek son halini alması sağlanır.  

Yarışmada ikinci olan eser i se verdiği mesaj bakımından oldukça önemli. İklimsel değişimin mercanlar üzerindeki etkilerini farklı bakteriler kullanarak anlatan bu eser “Finding Nemo”’ya da  (Kayıp Balık Nemo) atıfla “Finding Pneumo” (Zatürreyi Bulmak) ismini taşımakta (Resim 2). Köşemizde finale kalan eserlerin bir kısmını paylaşıyoruz. Finale kalan eserlerin tümü ASM’nin facebook sayfasında albümlerde paylaşılmakta3.  Finale kalan eserlerde doğa, barış, hayvanlar, genetik, DNA, mandala, süper kahramanlar gibi farklı temalar işlenmiş.

Finalistler arasında üç eser DNA’nın yapısının çözülmesinde büyük rol oynayan (DNA’nın X-ışını fotoğrafını çeken ama ders kitaplarının çoğunda ismi dahi geçmeyen) Rosalind Franklin’i ve onun geliştirdiği tekniği işleyerek ölümünden yaklaşık altmış yıl sonra onu bir kez daha onurlandırdı. 

1http://blogs.discovermagazine.com/inkfish/2017/05/22/agar-art-contest-winners-grow-masterpieces-with-microbes/#.WTGrfevyiM_
2http://www.yeastart.org/
3https://www.facebook.com/pg/asmfan/photos/?tab=album&album_id=10156252156710200