Zam yapılmaması durumunda fesih hakkı söz konusu olabilir

SORU: İyi günler Devrim Hanım, sizden bir konuda yardım isteyecektim. Yardım ederseniz sevinirim. Patronum ilk 6 ay zam yapmadı daha sonra 7. ayda zam yaptı ama bana gerekçe göstermeden zam yapmadı. Ben bu işyerinde en eski işçilerdenim ve işçi olarak benden daha eski çalışan yok. Bu konuda ne yapmalıyım? Başka işçilere zam yapmış hepsi belgeli. Teşekkürler. 

CEVAP: İş Kanunu’nun 24. maddesinde işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshedip, kıdem tazminatını hak edebileceği durumlar belirtilmiştir. Ancak, işçinin ücretine zam yapılmamış olması genel kural olarak işçi açısından her durumda haklı fesih nedeni kabul edilmemektedir. Uygulamada Yargıtay da iş sözleşmesinin işçi tarafından ücretine zam yapılmaması sebebi ile yaptığı fesihlerini haklı bir neden olarak kabul etmemekte ve kıdem tazminatı taleplerini reddetmektedir. (Yargıtay 9. HD, 03.10.2003 Tarih, 2003/ 3506 E, 2003/ 16024 K)

Bu durumda, bakılacak ilk yer iş sözleşmesi olacaktır. Eğer, iş sözleşmesinde, işçi ücreti belli zamanlarda yapılması kararlaştırıldığı halde zam yapılmaz ise, bu durumda iş sözleşmesinde belirtilen şartlara uyulmadığı gerekçesi ile işçi açısından iş sözleşmesinin feshi de haklı nedenle bir fesih olacaktır ve işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır. İşçiye zam yapılıp yapılmayacağı, işyeri şartı veya iş sözleşmesi eki niteliğinde sayılan yönetmelikler ile de kararlaştırılabilir. Bu konuda da Yargıtay, vermiş olduğu bir kararında, “Üç yıldır iş sözleşmesinden ya da iş sözleşmesinin eki niteliğindeki bir düzenlemeden kaynaklanan zammın bir süre uygulanmamış olmasının onu, işyeri uygulaması haline getirmediğine hükmeden Yargıtay 9. HD, 20.02. 2008 Tarih, 2007/ 9794 E ve 2008/ 1303 K sayılı kararında, “İşyerinde uygulanmakta olan personel yönetmeliği iş sözleşmesi eki niteliğindedir. Personel yönetmeliğinin değiştiği ve bu değişikliğin işçiye bildirildiği konusunda herhangi bir bilgi dosya içerisinde bulunmamaktadır. Ücret zammının 3 yıllık süreç içinde ödenmemesi adı geçen yönetmelik dikkate alındığında iş şartı haline gelmez” şeklinde görüş belirtmiştir.

Ancak, eğer işyerinizde ücrete yapılan zamlarla ilgili olarak ayrımcılık doğuran bir uygulama söz konusu ise, bu durumda işçinin bu nedenle iş sözleşmesinin feshini haklı neden olarak kabul edildiği durumlar söz konusudur. Ancak, bu durum her somut olay açısından ayrı değerlendirilmektedir. İşyerinizde diğer işçilere zam yapılıp sadece sizin ücretinize zam yapılmamış ise, bu durumda eşitlik ilkesine aykırılık nedeni ile haklı fesih söz konusu olabilecektir. Ayrıca bu durum, işyerinde ayrımcılık yasağına ve işverenin eşit işlem ilkesinin ihlalini doğurduğu için İş Kanunu’nun 5. maddesi gereği işçiye ayrımcılık tazminatı ödenmesinin koşullarını da oluşturmaktadır.

“İşyerinde çalışan işçilere nisan 2003 tarihinde ... TL zam yapıldığı halde, davacı işçiye verim düşüklüğünden söz edilerek bu ücret artışının ... TL olarak uygulandığı anlaşılmaktadır. Davacı işçinin verimsiz çalıştığına dair işverence yapılmış bir tespit bulunmamaktadır. İşverenin gerekçesiz olarak davacıya emsallerinden daha az ücret artışı yapması, işçiye iş sözleşmesini haklı olarak fesih imkanı vermektedir” şeklinde görüş bildirmiştir. (Yargıtay 9. HD, 05.04.2005 Tarih, 2005/ 9518 E, 2005/ 12140 K).

Dolayısıyla işyerinde bir ayrımcılık yapılarak sadece sizin ücretinize zam yapılmamış olması durumunda, haklı nedenle fesih hakkınız söz konusu olabilir. Aksi durumda sadece ücrete zam yapılmaması haklı sebeple fesih nedeni değildir.

Fakat, yukarıda belirttiğimiz üzere, işveren işyerindeki tüm çalışanlara zam yapmakla mükellef değildir. Bu durum her somut olayda ayrı değerlendirilir. Bölüm, departman ve bölge kapsamında farklı uygulamalara gidiyorsa buna ilişkin objektif kıstaslar değerlendirilir.