Beyin ve bilgisayar oyunları

Bundan yaklaşık 50 sene kadar önce, 13 Ekim 1958 tarihinde modern bilgisayar oyunlarının atası sayılan “Tennis for Two” (İki Kişilik Tenis) adlı oyun ABD Enerji Bakanlığına bağlı Brookhaven Ulusal Laboratuvarlarının yılda bir düzenlediği halk gününde tanıtıldı.

Analog bir bilgisayara bağlı iki kontrol ünitesiyle oynanan iki kişilik oyunu yapan kişi, nükleer fizikçi olan William Higinbotham'dan başkası değildi. Oyunun ekranı bir osiloskoptu. Higinbotham ilk atom bombası için elektronik aksamı geliştiren fizikçiydi. Şahit olduğu atom bombası denemeleri ve Hiroşima ile Nagazaki’ye atılan atom bombalarının etkileri onu nükleer silahlahsızlanma ve bunların kontrol edilmesi konularında çalışmaya teşvik etti1. Kalan ömrünü nükleer silahsızlanma ve bu silahların kontrol altına alınması için çalışmaya adadı. Atomcu (Daha sonra Amerikan adını aldı) Bilim İnsanları Federasyonu’nun ilk başkanı olan Higinbotham’tan günümüze nükleer savaş çığırtkanlığı noktasında fazlaca değişen bir şey yok. Ancak bilgisayar oyunları oldukça gelişti ve yaygınlaştı. 

Bilgisayar oyunlarının yaygınlaşması ve popülerleşmesi pek çok bilim insanını bunlarla ilgili yeni çalışmalar yapmaya itti. Bilgisayar oyunlarının beynin çeşitli bilişsel süreçlerine etki edebileceğini öne süren pek çok bilimsel yayın var. Moleküler Psikiyatri dergisinde 8 Ağustos tarihinde yayımlanan çalışma bu oyunların beynin hipokampüs bölgesindeki etkilerini ortaya çıkardı2-3. Hipokampüs çok eski zamanlardan beri üzerinde araştırma yapılan bir beyin bölgesi olup sağlıklı bilişsel aktiviteler için de önemli. Episodik hafıza (otobiyografik olaylar), uzaysal öğrenme, uzaysal navigasyon (yer-yön bulma), duygulanım gibi özellikleri kontrol ettiği biliniyor. Dr. Veronique Bohbot ve Dr. Greg West, bir dizi çalışma ile bilgisayar oyunu oyuncularında beynin hipokampüs bölgesinin nasıl etkilendiğini ortaya koydu. 90 saat aksiyon bilgisayar oyunu (Call of Duty, Battlefield, Killzone, Medal of Hoor, Resistance: Fall of Man vb. oyunlar) oynatılan deneklerden beynin otopilot ve ödül sistemini navigasyon (yer-yön bulma) için kullanan oyuncuların hipokampüsteki gri maddelerinin azaldığı görüldü. 90 saat boyunca üç boyutlu platform oyunları (Super Mario gibi) oynayan oyuncularda ise bu bölgedeki gri maddenin miktarının arttığı görüldü.

Araştırmacılar hipokampüsün gri maddesinde görülen azalmaların  kişilerde  depresyon, şizofreni,  travma sonrası stres bozukluğu ve alzehimer hastalığı gibi çeşitli nöropsikiyatrik hastalıklara yakalanma riskini arttırdığına işaret ediyor. Bu oyunların uzun vadede beyin üzerindeki etkilerini ortaya koyacak çalışmalara gereksinim var.

1- http://www.stonybrook.edu/commcms/libspecial/videogames/whbio.html
2- McGill University. “Playing with your brain: Negative impact of some action video games.” ScienceDaily. ScienceDaily, 8 August 2017. www.sciencedaily.com/releases/2017/08/170808145524.htm>.
3- Bohbot t al. Impact of video games on plasticity of the hippocampus. Molecular Psychiatry, 2017; DOI: 10.1038/mp.2017.155