MEB’in SSBYS’i: Sokak Sınıfı Belirleme ve Yerleştirme Sistemi

Türkiye’de biriyle tanışırsanız ilk karşılaşacağınız sorulardan biri “nereli?” olduğunuzdur. Şu ilden, şu ilçeden, şu mahalle veya köyden diye soru ve yanıtlar devam eder. Nüfus kaydımız da aynı şekildedir. Uyruk (ülke), il, ilçe, belde, köy/mahalle, anne, baba diye devam eder. Eskiden cinsiyet, din, mezhep vb. de vardı, şimdi bir kısmı kaldırıldı. Böylece doğuştan gelen ve bir daha kolay kolay değiştiremeyeceğiniz statülerimiz atfedilmiş olur.

Doğum Sokağı: Kast Sistemi veya Feodalizm 

Doğum yeriniz bir daha değiştiremeyeceğiniz bir coğrafi, kimliksel, sınıfsal ve zümrevi bağ anlamına gelmektedir. Eğer gideceğimiz okul da oturum yeri ile belirlenirse, Hint kast sistemine varılmış olur. MEB’in önerdiği sistem tam bir KAST SİSTEMİ olup zaten sınıfınız da doğduğunuz kastla (yerleşimle-zümreyle) belirlenmiş olduğundan bu sistem tam bir KAST (kapitalist bile değil AŞİRET veya FEODALİTE) sistemidir.

Liberal Bakış: İnsanın Kaderi Kastında Değil Eğitimine (Liyakate) Bağlı Olmalı 

Meritokrasi denen liberalizmin adalet sistemini okulun ve piyasanın herkese açık olması savına dayanmaktadır. Tüm çocuklara nitelikli eğitim fırsatları sunulacak, çalışıp başarılı olanlar daha iyi diplomalar alacak ve ileride daha yüksek mertebelere gelecekler.

Yani liberalizmin adalet anlayışının esasını herkese nitelikli eğitim sağlanması oluşturmaktadır. Bürokraside liyakat ve pazarda piyasanın açıklığı bunu tamamlayıcı (devamı) özelliktedir. Böylece herkesi başarısına göre maddi ve manevi kaynaklardan payını almış olacak, çalışmayan-başarmayan-böyle bir irade göstermeyen de daha altta kalacaktır (liberal sistemin meşruiyet, hak adalet söylemi).

Sokağa Dayalı Sınav, Ayrıştırma ve Yerleştirme Sistemi: Hint Kast Sistemi

Acaba Cumhurbaşkanı, Başbakanı, Milli Eğitim Bakanı ne önerdiğinin farkında mı? MEB’in sokağa dayalı sınav, yerleştirme veya kayıt sistemi (sokak ayrımı) liberal sisteme bile uygun bulunmamaktadır. 

Okul Öncesi ve İlkokulda Sınav Yok Ama MEB Çocukları Sokağa Mahkum Ediyor

Sınavsız da olabiliyor. Çocuklar okul öncesine, ilkokula ve ortaokula sınavsız adres sistemine göre kaydediliyor. Sınav olmaması doğru olup ancak çocukların sokağına mahkum edilmesi yanlıştır. 

İlk ve ortaokullarda da aileler çocuğunu istediği okula kayıt yaptırabilmelidir. Böylece hiçbir çocuk sokağına veya kalitesiz okula mahkum olmayacaktır.

Başarıya Bağlı Yerleştirme Yanlış, Sınavlar Kaldırılmalı

GEÇİŞ sınavları yetenek, başarı veya ilgiyi ölçmekten daha çok ayırıcı sıralayıcıdır, kaldırılması doğrudur.

Kaldı ki hemen tüm araştırmalar başarıya veya sınav puanına göre yerleştirme sisteminin ayrışmalara, kişilik sorunlarına, sosyal sorunlara yol açtığını göstermektedir.

BAŞARILI-BAŞARISIZ ayrışması değil BİRLİKTE okunması durumunda başarılı çocuklar sürekli rekabet baskısı yerine arkadaşlarınca takdir edilerek daha da güdülendiği gibi arkadaşlarına da yardımcı olmakta ve rol modellik yapmaktadır. 

Okul Türü Yanlış, Kaldırılmalı

Hem bilimin ve bilgi toplumlarının geldiği noktada zorunlu eğitimde temel bilim, matematik, dil, teknoloji ve medeni okuryazarlıklarının tüm gençlere kazandırılması gereği hem de genel lise mezunlarının uzun erimde meslek lisesi mezunlarından daha başarılı olduklarına dair araştırmalar artık meslek lisesi ayrımının çok yerinde olmadığını göstermektedir. Türkiye’deki meslek lisesi ve imam hatiplere en yoksul çocukların gittiği de dikkate alınırsa meslek okulları ayrışması çok daha sorunlu bulunmaktadır. Zorunlu eğitimde okul türü ayrışması yerine sanat-iş-teknik ve pratik becerilerin de dahil edildiği (6-8 saat olabilir) genel okul modeli daha uygun olabilir.

Her Çocuk ve Genç İstediği Okula Kayıt Yaptırabilmeli, Birinci Sınıf Baraj Olabilir

Kaliteli kalitesiz veya sokak ayrımına dayalı okul olmaz. Her çocuğun istediği okula kayıt hakkı evrensel hukuk, adalet, eşitlik prensibi gereğidir. Böylece sınav yerine eğitimin ana sorunları ile yüzleşebilecek, tüm çocuklara nitelikli okul sağlama yolları aranacaktır. 
Belki liselerin ve üniversitelerin birinci sınıfı baraj sınıfı sayılabilir, birinci sınıf sonunda okula uyarlanamayan gençlere veya okul değiştirmek isteyenlere uygun farklı seçenekler sunulabilir.

Ana sorun çocukların başarısı değil okulların kaliteli kalitesiz ayrışmasıdır.