Erdoğan, Rusya’yla büyük oynuyor

Bölgede kimin ağzı açılsa, “IŞİD bitti, artık çözüm zamanı” diyor. Bunu son diyenlerden biri AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan oldu. Dünkü grup toplantısında IŞİD’in bitirilişini şu sözlerle ‘müjdeledi’:

“Fırat Kalkanı IŞİD balonunu söndüren ilk hamledir. Bunun nasıl bir kof yapı olduğunu dünyaya gösteren Türkiye olmuştur. 3 bine yakın IŞİD’linin etkisiz hale getirilmesi sıradan bir olay olmamıştır.”

Rusya Devlet Başkanı Putin’in Suriye Devlet Başkanı Esad ile Soçi’de görüşmesinden hemen sonra grubunda konuşan Erdoğan, bir tek IŞİD’in bitirilmesini ‘müjdelemedi.’ Satır aralarına bakıldığında görülür ki grup toplantısındaki konuşmayla Putin-Esad görüşmesine gönderme yaptı. Sözleriyle tribünlere oynadı ama Soçi’de bir araya gelecek taraflar arasında anlaşmazlıkların henüz çözülmediğini de sözlerine ekledi.

Çözülmeyen durumun ne olduğu, Antalya’da Türkiye, İran ve Rusya dışişleri b akanlarının toplantısından sonra anlaşılmıştı. Mesele Kürtlerin masada bulunup bulunmayacağıydı. Türkiye, Rojavalı Kürtlerin masada bulunmasına karşı çıkıyor.

Türkiye’nin karşı çıktığı bir tek bu değil elbet. Erdoğan, muhalif olarak masaya sürdüğü tarafların Rusya ve İran tarafından tanınmasını ve Suriye’de bunların katılımıyla geçici bir hükümet kurulmasını da istiyor. Erdoğan’ın aklından geçen, Esad’sız BAAS’ın da dahil edildiği, Ahrar-ul Şam’dan Nusra’ya bir çok cihatçı grubun içinde yer aldığı geçici bir hükümet kurulması.

Erdoğan’ın istediği gibi bir geçici hükümet kurulur ise ilk işi Suriye’de hakimiyeti sağlamak olacak. Bu hükümetin Rojava ve Kuzey Suriye başta olmak üzere çözüm dışında tutulan kesimlere karşı yapması düşünülen askeri operasyonların planları da Erdoğan’ın çekmecesinde duruyor. Erdoğan’ın aklından geçen bu. Üstelik geçici hükümet kurulmasından sonra çözüm dışı bırakılacak güçlere karşı yapılacak kanlı bir askeri operasyonu, geçici hükümetin bölgesel aktörlere, özellikle ABD’ye karşı güçlenebileceği bir argüman olarak da masaya sürüyor.

Suriye krizinin başında Erdoğan, Türkiye’nin Ortadoğu lideri olacağını tasarlıyordu. Şimdi ise Rusya’ya “Bölgenin tek hakimi biz olalım” önerisinde bulunuyor. Biz dediği ise, Türkiye, İran ve Rusya ile yancıları Suriye, Irak ve Katar.

Erdoğan bu hesapları yaparken ABD’yi tamamen masanın dışında tutuyor. Daha da ötesi ABD’yi etkisiz eleman olarak görüyor, Türkiye, Rusya ve İran’ın anlaşması durumunda herhangi bir sorunla karşılaşmadan Kürtleri hedefe koyan yeni bir savaş planını yaşama geçirebileceğini düşünüyor. Tabii bunları savunan Erdoğan, ABD’nin Ortadoğu’da yenildiğine inanıyor…

Türkiye-Rusya ilişkilerinde kontrol Putin’in değil, Erdoğan’ın elinde olsaydı bunun gerçekleşebileceğini söyleyebilirdik. Bu ilişkide belirleyici olan Rusya Devlet Başkanı. Uzatmaya gerek yok ama Rus uçağının düşürülmesinden sonra Rusya, adım adım Türkiye’yi kendi istediği noktaya çekti. Erdoğan, bölge politikalarında yaptığı yanlışların altından kalkamayınca tercihini Rusya’dan yana koydu. ABD ile Ortadoğu’da başlayan, 15 Temmuz sonrasında giderek büyüyen ve Zarrab Davası ile zirve yapan karşıtlığın da Erdoğan’ın giderek daha fazla Rusya’ya bağlanmasında etkisi var.

Erdoğan’ın bölge politikalarında bir açmaza girdiği çok açık. Çözüm derken bile şiddeti büyütecek önerilerle masaya oturmasının bir nedeni de bu. Ancak Erdoğan’ın en önemli derdi bölge politikalarında yaşanan açmazlarının kamuya yansımaması. Bu nedenle içeride konuşurken masada davrandığı gibi değil tribünlere oynayarak konuşmayı yeğliyor. Tribünlere ise iki nokta üzerinden oynuyor. Bunlardan biri Kürt, diğeri ABD karşıtlığı.

Her iki karşıtlığın da Türkiye’de gideri var. Erdoğan bunu bildiği için ABD’yi IŞİD’i kurup bölgeye salmakla, IŞİD’in bitmesine rağmen bölgeye silah sevkiyatını sürdürmekle, bölgedeki devletleri parçalayıp Kürdistan’ı kurmak istemekle suçluyor.

Yazının girişinde dikkat çektik. Erdoğan, IŞİD’i bitirenin Türkiye olduğunu söylüyor. Bir an için Erdoğan’ın doğru söylediğini varsayalım. Peki, Erdoğan doğru söylüyor ise büyük çoğunluğu Türkiye üzerinden Suriye’ye geçen 120 bin IŞİD’linin 3 binden geriye kalanını kim bitirdi?

Erdoğan’ın söyledikleri Türkiye’de gözünü ırkçılık bürümüş bindirilmiş kıtalar üzerinde etkili olabilir. Ama bu sözlerin Rusya’ya, hele ABD’ye karşı etkili olacağını kimse beklemesin.

Türkiye, geçmişte Ortadoğu’nun lideri olacağını varsayarak birçok yanlışa imza attı. Şimdi de Rusya’nın liderliğinde Kürt karşıtlığını bölge politikasına dönüştürme çabasına girerek bu yanlışları en üst perdeden sürdürüyor.