Ağda Deli Dumrul modeli

Geçtiğimiz perşembe, ABD Federal İletişim Komisyonu (FCC) ağ tarafsızlığı ile ilgili 2015'te yaptıkları düzenlemeyi geri alan yeni bir kararı 3-2 oyla onayladı. Pek çok kişi ağ tarafsızlığı tartışmalarını alt yapıya dair bir tartışma olarak görüp bu tartışmanın kendilerini ilgilendirmediğini düşünse de ağ tarafsızlığının ortadan kalkması interneti büyük ölçüde değişikliğe uğratacak. Üstelik bu durum sadece ABD'deki internet kullanıcıları ile sınırlı değil. İnternet trafiği o veya bu şekilde ABD'deki ağlardan geçen herkes söz konusu ağlardan geçtikleri süre boyunca ABD'nin ağ tarafsızlığı kurallarına tabiler. Pek çok ülkede internete dair kuralların ufak tefek değişikliklerle ABD'den kopyalandığını da göz önünde bulundurduğumuzda önümüzdeki süreçte daha pek çok ülkede benzer değişikliklerin gündeme geleceğini rahatça söyleyebiliriz. 

Ağ tarafsızlığı, "Bir ağ sahibi ağ üzerinden geçen trafiğe nasıl davranmalı" sorusuna verilebilecek yanıtlardan biri. Aslında köken olarak dijital ağlardan epeyce eskiye dayanan bir tartışma bu. Demiryollarının, köprülerin, yolların kullanım haklarına dair tartışmalar ile çok da farklı bir tartışma değil bu. FCC'nin söz konusu tartışmaya verdiği "güncel" yanıt da yakından tanıdığımız eski bir yanıt: Deli Dumrul modeli.

Ağ tarafsızlığı, servis sağlayıcıların üzerlerinden geçen trafiği analiz edip içeriğine göre önceliklendirmesi, yavaşlatması ve engellemesinin önündeki tek ciddi engeldi. Bu engelin ortadan kalkması ile birlikte servis sağlayıcıların A sitesinin trafiğini B'ye göre daha öncelikli kılabilmesinin veyahut da B'nin trafiğini yavaşlatabilmesinin de önü açıldı. Bu durumdan en fazla çıkar sağlayacak olan ise servis sağlayıcılar ve servis sağlayıcılarla açık hızlı yollar için "uygun bir ücrete" kolayca anlaşmaya varacak olan tekeller. 

FCC'nin en üst düzey teknoloji yöneticisinin dahi kamu yararına uygun olmayan uygulamalara yol açabileceği endişesini taşıdığı [0] bu değişiklik ile ilgili kavga hâlâ bitmedi, son söz söylenmedi. FCC'nin bu kararını bloke etmek için bir yandan davalar açılmaya başlarken [1][2] bir yandan da kararı Kongre'de tartıştırıp iptal etmek için çabalar sürüyor [3]. Eğer bu ve benzeri çabalar ağ tarafsızlığını korumaya yetmezse internet tekellerin daha da rahat at koşturduğu, küçük sitelerin daha da küçüldüğü, daha karanlık bir yer haline gelecek. 

[0] https://goo.gl/jiJ3ao 
[1] https://goo.gl/7pXPuc
[2] https://goo.gl/VZky4d
[3] https://goo.gl/dQ4W3a