Murat Soydan: Beyazperdeden sahneye

Türk sinemasının sembolik “doğum yılı” sayılan 1914 yılından bu yana yaklaşık 400 yönetmen tarafından binlerce film çekildi. Agâh Özgüç’ün araştırmalarından öğrendiğimize göre, 1990 yılına kadar olan 77 yıllık süreçte 5 bin 578 film üretilmiş (Agâh Özgüç, Türk Filmleri Sözlüğü, 2. Cilt). Bu binlerce filmde Behzat Butaklardan, Muhsin Ertuğrullardan, Vasfi Rızalardan, Bedia Muvahhitlerden, Neyyire Neyirlerden bu yana binlerce oyuncu rol aldı. Unutulmaz isimler, unutulmaz yüzler... Bu yüzlere 1951 yılında Yıldız dergisinin düzenlediği yarışmayla Ayhan Işık, Belgin Doruk ve Mahir Özerdem katılır. Bu yarışmayla hem dergilerin, gazetelerin düzenlediği yarışmalardan sinemaya yeni oyuncular kazandırma dönemi, hem de Ayhan Işık’la Türk sinemasında yıldız sistemi başlamış oluyordu. ’50’li ve 60’lı yıllar en fazla yıldızın olduğu yıllardı. Fikret Hakan, Göksel Arsoy, Türkan Şoray, Filiz Akın, Ekrem Bora, Kartal Tibet, Cüneyt Arkın, Hülya Koçyiğit, Fatma Girik, İzzet Günay, Murat Soydan gibi yıldızlar o yıllarda sinemayla tanıştılar.

Murat Soydan’ın ilk filmi 1966 yılında Nejat Saydam’ın çektiği Kolsuz Kahraman. Filmin kadrosunda Cüneyt Arkın, Fatma Girik ve Suzan Avcı da vardır. 

“1940 yılında İstanbul’da doğdum. Babamın memuriyeti dolayısıyla Trakya’da, Lüleburgaz’da uzun süre kaldık. İlk ve ortaokulu Lüleburgaz’da, liseyi Edirne’de okudum. Sonra üniversiteye, İstanbul’a geldim. İktisadi ilimler akademisine. Bu arada İstanbul Belediye Konservatuarı Türk Musikisi bölümünü bitirdim. Aynı zamanda üniversite tahsilim sırasında Tekel’de memurdum. Yedek subaylıktan sonra Perde mecmuasının yarışmasında birinci seçildim. 1969’da da sahneye çıktım. Beş-altı sene öncesine kadar sinemayla sahneyi beraber götürüyordum. 1972’de de Türkan Şoray’la oynadığım Zulüm filminden Antalya’da en iyi erkek oyuncu ödülünü aldım.”

Sinema oyuncusu olmak hiç aklında yoktur Murat Soydan’ın. Öğrencilik yıllarında Tekel’de çalışırken bir tanıdığı çok ısrar eder. Yönetmen Nişan Hançer’e giderler. Nişan Bey “Hemen filme başlayalım” der. Murat Soydan da “Okul bitmeden olmaz” der. Okul bittikten sonra yine Tekel’de menajer Sebahattin Sürmeligil’in eşi Nebahat Hanım çok ısrar eder. Onun ısrarıyla Perde dergisinin yarışmasına katılır ve birinci seçilir. Oysa Murat Soydan o sıralar İstanbul Radyosunun stajyerlik sınavlarına hazırlanıyordur. Fakat sinema çıkınca sınavlara giremez. “Ben çocukken sinema hastasıydım. Evden kaçar sinemaya giderdim. Babam Yeni Sabah gazetesinin Trakya muhabiriydi. Ortaokulda sinemaya gitmek için, param olmadığı zaman onun biriktirdiği gazetelerden alıp satardım. Kilosu 50 kuruştu; sinema 35 kuruş. 15 kuruşa da çekirdek, gazoz alırdım. Gazeteler bitti tabii, babam bir şey demedi. Dayım vardı, ziraat mühendisi. Onun kitaplarını satmaya başladım, sinemaya gitmek için.”

Göksel Arsoy ve Belgin Doruk’un birlikte oynadığı filmlerle Yeşilçam’da çift dönemi başlar. Murat Soydan da en çok Türkan Şoray’la oynar. “Türkan Şoray, Fatma Girik, Hülya Koçyiğit ve Sema Özcan’la filmler çektik. Türkan Hanım’la daha fazlaydı tabii. Zaten yıldız onlardı o zamanlar. ’73’lerde seks furyası başlayınca sinemayı bıraktım. Tekrar ’84’te Balayı filmiyle döndüm. Bu aralar Şeytanın Kurbanları dizisinin 20 bölümünü bitirdik. Muazzez Ersoy’un dizisinde misafir sanatçı olarak oynadım. 

Sinemaya ara verince sahne çalışmalarına ağırlık verir Murat Soydan. O aralar, ’78 yılında bir de reklam şirketi kurar, fakat yürütemez ve ’81 yılında kapatır. “Geçen yılbaşından önce 15 gün bir sahne çalışması yaptım Galeria’da. Onun haricinde turneler yaptık Türkiye’de ve Avrupa’da. Sen şimdi ‘69’dan beri sahnedesin, plak-kaset yaptın mı?’ dersen, yapmadım. Neden yapmadım? ’69’da Fuar’da çıktım sahneye. ’70’te Taşlık Gazinosunda Behiye Aksoy’la beraber çıktım. Orada Odeon Plak teklif etti 45’lik plak yapmayı. Parada anlaşamadık, olmadı. Sonra biri daha teklif etti, onunla da anlaşamadık. Sonra da bir daha olmadı. İlk Göksel Arsoy ve Efkan Efekan, daha sonra da ben çıktım sahneye. Sonra da Türkan Hanım dışında bütün yıldızlar; Fikret, Cüneyt, Fatma, Hülya, Filiz, Kuzey, Salih çıktı.”

Murat Soydan iki kez evlenmiş. İki erkek bir kız çocuğu var. “İlk evlilikten bir oğlum var. Ali, 26 yaşında. Kızım 11, küçük oğlum 10 yaşında. En küçükleri Mehmet, Memo diyoruz biz ona. Üç-dört film yaptı. Bir filmde benimle oynadı, bir filmde Orhan Gencebay’la. Şahin Gök’ün çektiği bir dizide oynadı. Ama şimdi okul zamanı, oynatmak istemiyorum. Okumasını istiyorum. Zaten ben ona ‘Üniversiteyi bitir, sonrasını sana bırakıyorum’ diyorum. Şimdi o da ‘Ben babam gibi üniversiteyi bitireceğim, yedek subay olacağım, ondan sonra da artist olacağım’ diyor. Kızım da hevesli, fakat fırsat olmadı.”