İran’da neler oluyor?

İran’da halk yine sokaklarda. Elbette bu ilk değil. Bundan önceki en kitleseli 2009’da yaşanmıştı. Devrim’in 39. yıldönümüne yaklaşılırken, yeniden devrim günleri yaşanıyor. O günlerden farkı örgütlü önderlik ve program yokluğu.

1979 Şubat Devrimi bütün sol, ilerici güçlerle mollaların ittifakı ile gerçekleştirildi. Daha sonra mollalar bütün müttefiklerini birer birer tasfiye etti. Hedef Şah’ın devrilmesi ve demokrasi idi. Şah kaçtı. Fakat, demokrasi kurulamadı. Şimdi, Molla Rejimi’nin Şah Rejimi’ni aratacak baskısı sonucu; sol ve ilerici partiler ülke içinde çok zayıf. Yeraltında mücadele ediyorlar. Hapishaneler siyasi mahpuslarla dolu. Yeraltı basının yanı sıra internet üzerinden halka ulaşmaya çalışıyorlar. Tabii ki, ayaklanma durumlarında Mollalar ilk tedbir olarak interneti kapatıyor.

Son ayaklanma banker skandalı sonucu başladı. Yüksek gelir vaadi ile orta gelirlilerden büyük paralar toplayan bankerler birer birer battı ve parasını kaptıranlar sokağa döküldü. Onları, başörtüsüne karşı çıkan kadınlar izledi. Ve baskılardan yılmış gençlik her zamanki gibi sokaklardaki yerini aldı. Hayat pahalılığı, işsizlik, ücretlerin düşüklüğü işçi ve emekçileri de ekonomik taleplerle sokaklara döktü.

Bazı çevrelerce, Molla Rejimi emperyalist-kapitalist sistemin dışındaymış gibi gösterilmeye çalışılsa da, neoliberal kapitalist sistem orada da iktidar. Sermaye el değiştirdi. Artık en büyük kapitalistler iktidar çevresinde. İktidardaki mollaların ve devrim muhafızlarının gösterişli yaşamı, yolsuzluklar, rüşvet tepki çekiyor. Bizdeki gibi bütün kamu işletmeleri birer birer özelleştirilerek yandaşlara devredilmiş. Zarrab’ın İran’daki ortaklarının devletten çaldığı milyar dolarlar henüz hafızalarımızda tazeliğini koruyor.

Batılı emperyalist güçlerin ayaklanmayı destekleyen açıklamaları, isyanın bu güçler tarafından çıkarıldığını kanıtlamıyor. Fakat, iktidar bu açıklamaları kendi yararına kullanacaktır. Bütün, benzer iktidarların yaptığı gibi, her muhalefeti yabancı parmağına bağlayacaktır.

İran’da halk içinden demokratik bir önderlik çıkarabilecek mi? Yaşayıp göreceğiz. Bunu başarabilirse, Molla Rejimi’ni devirebilir. Deviremezse bile önemli kazanımlar elde edebilir. 

İran’daki ayaklanmanın sonucu, Ortadoğu’da da dengeleri değiştirebilir. Suriye ve Yemen’de devam eden iç savaş; diğer Ortadoğu ülkelerinde de iç savaş ve çatışmalar olarak yaygınlaşabilir.

Yılbaşlarında yeni yıla ilişkin iyi dilekler dile getirilir ama Ortadoğu’da 2018 yılı barış ve kardeşliğin yılı olacakmış gibi görünmüyor.