Gebelik durumunda 16 hafta çalıştırmama şartı bulunuyor

SORU: Merhaba, ben hamileyim ve şu an çalışıyorum. Hamileliğim 4. ayında. İnternette okudum 32 haftaya kadar mı çalışıyoruz acaba? Teşekkürler, iyi günler

CEVAP: İş Kanunu’nun “Analık Halinde Çalışma ve Süt İzni” başlıklı 74. maddesi, hamile kadın işçilerin çalıştırılması ve doğum öncesi ve doğum sonrası izinlerine ilişkin düzenlemeyi içermektedir. Kanun, kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamalarını esas kabul etmektedir. Çoğul gebelik halinde de doğumdan önce çalıştırılmayacak süreye iki hafta süre daha ekleneceğini hüküm altına almıştır. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda da, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenecektir.

2011 yılında çıkan torba yasa ile, getirilen düzenlemede, kanun maddesine, “Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır” hükmü getirilmiş ve erken doğum ile ilgili düzenleme de kanuna girmiştir.

İş Kanunu’nun 74. maddesi, hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontrolleri için ücretli izin verileceğini; doktor raporu ile gerekli görüldüğü takdirde hamile kadın işçinin sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılacağı ve bu halde işçinin ücretinde indirim yapılamayacağı da düzenlenmiştir.

Ayrıca 2016 yılında 74. maddeye eklenen madde ile “Birinci fıkra uyarınca kullanılan doğum sonrası analık hali izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri halinde birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir” hükmü getirilmiştir

Aynı maddenin 6. fıkrasında da, “İsteği halinde kadın işçiye, 16 haftalık sürenin tamamlanmasından (çoğul gebelik halinde 18 hafta) sonra 6 aya kadar ücretsiz izin verilir” hükmü düzenlenmiştir. Bu “verilir” ifadesinde de açıkça okunacağı üzere herhangi bir şarta tabii değildir. Kadın işçinin ücretsiz izin hakkını kullanacağını talep etmesi yeterlidir. İşverenin izin vermiyorum deme hakkı yoktur. Veya “6 ay değil de 3 ay izin kullan” gibi bir pazarlık durumu da söz konusu değildir.

Kanun maddesinde yer alan bu düzenlemeler karşısında, mutlaka 32. haftaya kadar çalışılır şeklinde bir bağlayıcı kural bulunmamaktadır. Kadın işçinin sağlık durumuna göre doktorun görüşü doğrultusunda da doğumdan önceki üç haftaya kadar çalışabilir veya daha önce de yasal doğum iznine ayrılabilir.