İşyerlerinde gece çalışmasına itiraz edilebilir

SORU: Devrim Hanım iyi günler. Geçen öğrenmiş olduğum bir bilgiye göre şu an çalışmakta olduğum işyerinin gece çalışma izni yok ama işe başladığım iki seneden bu yana 12 saat üzerinden iki vardiya çalışıyor. Bu sorunu hangi kurum ya da birimlere iletsem sonuç alabilirim? Şu an gece yıpranma haklarımız da yatmıyor bordrolarda. Teşekkürler 
 

CEVAP:  İş Kanunu’nda gece, kanunun 69. maddesinde tanımlanmıştır. Bu tanıma göre, gece “En geç saat 20.00’de başlayarak en erken saat 06.00’ya kadar geçen ve herhalde en fazla on bir saat süren dönem” olarak belirlenmiştir. 

Gece çalışması, faaliyetin günün 24 saatinde kesintisiz sürdürülmek zorunda kalındığı; faaliyetin en azından günün gündüz bölümünü aşıp gece de devam ettiği ve bu bakımdan da günlük çalışmanın vardiya adı altında ayrı işçi grupları oluşturulması ve bir kısmı gündüz bir kısmı gece döneminde çalıştırılmak suretiyle yapıldığı işyerlerinde söz konusudur. Bu bağlamda günün 24 saati kesintisiz faaliyetin gerekmediği diğer işyerleri ve işlerde zorunluluk yoksa genel kural olarak gece çalışması yapılmaz. Yine İş Kanunu’nun 69. maddesinde, “Gece işletmelerinde ekonomik zorunluluk bulunmayan işyerlerinde işçilerin gece çalışmasını yasak etmek üzere yönetmelikler çıkarılabilir” hükmüne yer verilmektedir. Dolayısıyla, işyeriniz sizin belirttiğiniz gibi, böyle nitelikte bir işyeri değilse ve buna rağmen gece çalışması yaptırılıyorsa, bu durumda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili bölge müdürlüklerine işyerini şikayet edebilirsiniz. İş Kanunu’nun 104. maddesine dayanarak şikayette bulunabilirsiniz. 

Sorunuzdan işyerinizde ne tür bir iş yapıldığı veya sizin işinizin ne olduğu tam olarak anlaşılmamaktadır. Ancak, işyeriniz gece çalışmayı gerektirecek nitelikte bir işyeri değilse, bu durumda yukarıda bahsetmiş olduğunuz şekilde bir çalışma şekline İş Kanunu’nun 69. maddesine dayanarak itiraz edebilirsiniz.

Ayrıca, işyerinizde gece çalışması yapılmayan işyerlerinden olduğu halde gece çalıştırılıyor iseniz, işveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanılttığı sebebi ile iş sözleşmenizi haklı nedenle feshedebilirsiniz. Ve eğer, şartlarınız uygunsa (Bir yıldan fazla çalışma, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışma… gibi) kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.