Özel güvenlik görevlileri gece 7.5 saatten fazla çalışabilir

SORU: Merhaba, Devrim Hanım öncelikle iyi çalışmalar. Ben 4.5 yıldır bir fabrikada taşeron olarak özel güvenlik görevlisi olarak çalışıyorum. İşe girişimde sözleşmem 3 vardiya çalışması şeklindeydi Son ayımda ise bana zorla gece vardiyası yazılıyor. Bu üçüncü hafta gece çalışmam ve rızam da alınmıyor. Ruh sağlığımın bozulduğunu düşünüyorum. Evliyim ve aileme olan sorumluluklarımı aksatmam dışında ayrıca asabileştim ve iş performansımı da düşürüyor bu durum. Yasal olarak ne yapabilirim? Alakanıza teşekkürler.

CEVAP: İş Kanunu’nda gece, kanunun 69. maddesinde tanımlanmıştır. Bu tanıma göre, gece “En geç saat 20.00’de başlayarak en erken saat 06.00’ya kadar geçen ve herhalde en fazla on bir saat süren dönem” olarak belirlenmiştir.

Gece çalışması, faaliyetin günün 24 saatinde kesintisiz sürdürülmek zorunda kalındığı; faaliyetin en azından günün gündüz bölümünü aşıp gece de devam ettiği ve bu bakımdan da günlük çalışmanın vardiya adı altında ayrı işçi grupları oluşturulması ve bir kısmı gündüz bir kısmı gece döneminde çalıştırılmak suretiyle yapıldığı işyerlerinde söz konusudur. Bu bağlamda günün 24 saati kesintisiz faaliyetin gerekmediği diğer işyerleri ve işlerde zorunluluk yoksa genel kural olarak gece çalışması yapılmaz. Yine İş Kanunu’nun 69. maddesinde, “Gece işletmelerinde ekonomik zorunluluk bulunmayan işyerlerinde işçilerin gece çalışmasını yasak etmek üzere yönetmelikler çıkarılabilir” hükmüne yer verilmektedir.

Temel kural olarak İş Kanunu’nda yazılı bulunan çalışma süresine ilişkin hükümler özel güvenlik görevlileri için de geçerlidir. Yani, işçilerin gece çalışma süreleri, yine İş Kanunu’nun 69. maddesinin amir hükmüne göre, 7.5 saati geçemez. Ancak, özel güvenlik görevlileri açısından 6645 sayılı Torba Yasa ile 04.04.2015 tarihinde getirilen ek düzenleme ile bir istisna hükmü getirilmiştir. Getirilen bu istisna özel güvenlik görevlileri, turizm ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde çalışan işçileri kapsamaktadır.

Bu düzenlemeye göre, “Ancak, turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir” hükmü getirilmiştir. Dolayısıyla gece çalışması, yukarıda sayılan iş kollarında olmak ve işçinin yazılı onayının bulunması durumunda aşılabilecektir.

Konuya ilişkin yönetmelik de yayımlanmış ve bu işçilerin;

a) Turizm hizmet yürütülen işler; ilgili mevzuatı uyarınca Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından turizm işletmesi belgesi veya turizm yatırımı belgesi verilen ya da belediye tarafından turizm işletmesi olarak faaliyet göstermek üzere işletme belgesi verilen tesislerde,

b) Özel güvenlik hizmeti yürütülen işler; 10/6/2004 tarihli ve 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun kapsamında İçişleri Bakanlığınca faaliyet izni verilen özel güvenlik şirketlerinde veya özel güvenlik görevlisi olarak herhangi bir işyerinde,

c) Sağlık hizmet yürütülen işler; sağlık hizmeti sunan ve/veya üreten; gerçek kişiler ile kamu ve özel hukuk tüzel kişilerin işyerinde ve bunların tüzel kişiliği olmayan şubelerinde, 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nda tanımlanan sosyal hizmet kuruluşlarında çalışan işçiler ile bu işyerlerinde alt işveren tarafından çalıştırılan işçiler” olduğu yönetmelikte açıklanmıştır.

İlgili yönetmelikte, bu işçilerin çalışma sürelerini, 24 saatte 2 posta olacak şekilde yapılabileceğini de düzenlemiştir.

Ancak, işçinin yazılı onayının alınması şartı varlığını korumaktadır. Dolayısıyla, çalışma sürelerinizi, postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde çalışmalara ilişkin özel usul ve esaslar hakkında yönetmelikte belirtilen şekilde olmasını talep eden bir dilekçe yazabilirsiniz. Ancak, buna rağmen bir düzeltme yapılmaz ise, sağlık durumunuzu da olumsuz etkilediğine dair bir doktor raporu ile birlikte yasa ve yönetmeliğe uygun olmayan bu çalışmanın, iş sözleşmenizi haklı nedenle feshedebilme hakkını size vermektedir.