Taktik fikirler; kritik nokta

Satranç oyunu sırasında oyuncunun yapılacak olan hamleyi bulması için düşünmeye gereksinimi vardır. Peki bu düşünme sırasında neler gerçekleşir? Oyuncu oyun sırasında nasıl ve ne düşünür? Bir çok oyuncu göze hoş gelen yada ilk gördüğü hamleyi yaparken profesyonel oyuncular belli bir düşünce metodunu uygular. Bu yazıda ve önümüzdeki haftalarda ''Tehlike Göstergeleri'' başlığı altında bu metodu paylaşacağım. Tehlike göstergeleri beş maddeden oluşmaktadır. Bunlar; 1-Kritik nokta, 2-Kritik yapı, 3-Hareketi kısıtlanmış taş, 4- İstila, 5-Piyon teması şeklindedir. Oyun sırasında bu beş maddeyi her hamleden önce kontrol etmeli ve tahtadaki konuma uygun olanı seçmelisiniz. Bu formül sihirli bir hap değildir, birdenbire sizi muhteşem bir oyuncu yapmaz ama zamanla bu beş maddeyi hazmederek uyguladığınızda, oyun gücünüze ciddi bir katkı sunacağını umuyorum.

Kritik nokta; Daha çok savunmasız taş yada savunmasız kareler için kullanılan bu tanımlama aynı zamanda hücum edilmesine rağmen savunulan kareler ve taşlar içinde geçerlidir. Örn: Bir taşla hücum edilmiş karenin bir taşla savunulması yada üç taşla hücum edilen karenin üç taşla savunulması durumunda da o kare yada taş için kritik nokta tanımını kullanmalıyız. Kritik noktalarla ilgili bilmemiz gereken en önemli şey, oyun sırasında kendi kritik noktalarımızı azaltmak ve rakibin birden fazla kritik noktası var ise bu kritik noktalara yapacağınız çifte saldırı ile taş kazanabileceğimizi bilmektir. Eski Dünya Şampiyonu Anatoly Karpov'un, kritik noktayı bir an unuttuğu bir oyunda, 11. hamlede taş kaybederek terk ettiğini görmek eğlenceli olabilir. 

Christiansen,Larry Mark (2620) - Karpov,Anatoly (2725) Wijk aan Zee (2), 01.1993
1.d4 Af6 2.c4 e6 3.Af3 b6 4.a3 Fa6 5.Vc2 Fb7 6.Ac3 c5 7.e4 cxd4 8.Axd4 Ac6 9.Axc6 Fxc6 10.Ff4 Ah5?! (Oyundaki birinci kritik nokta) 11.Fe3 Fd6?? (Ve ikinci kritik noktayı oluşturmak ölümcül bir hata) Diyagramda kritik noktaları sarı daire içinde gösteriyorum. Diğer bir kritik noktayı (h8) şimdilik göz ardı ediyoruz çünkü bu konumda h8 deki kaleye direk bir saldırı gerçekleştiremiyoruz.

12.Vd1 1-0 (At ve fil, beyaz vezirin çifte saldırısına uğradığı için siyah taş kaybeder). Bir dünya şampiyonunu yenmek bu kadar kolay değil elbet ama bir dünya şampiyonu bile bu kadar kolay bir hata yapabilir. Bir başka örnekle kritik nokta kavramını pekiştirelim
Illescas Cordoba,Miguel (2600) - Adams,Michael (2610) Chalkidiki (3), 1992

1.Af3 Af6 2.c4 c5 3.Ac3 b6 4.g3 Fb7 5.Fg2 e6 6.0-0 Fe7 7.d4 cxd4 8.Vxd4 d6 9.Fg5 h6?! (9...a6) 10.Fxf6 Fxf6 11.Vd3 

(Bu hamleden sonra siyahın b7,d6 ve h8 olmak üzere üç kritik noktası bulunmaktadır. Hücum ve savunma taşlarının sayısının eşit olduğu her konum kritik noktadır dolayısıyla d6 karesindeki siyah piyon korunmuş olmasına rağmen kritik noktadır. Ve biz biliyoruz ki, birden fazla kritik noktanın varlığı daima taktik vuruşlara açık konumlar yaratır. Siyah çok dikkatli oynamalıdır.)

11...0–0??(Tehlikesiz görünen konumda kaybeden hata) 12.Ag5! hxg5 13.Fxb7 Ad7 14.Fxa8 Vxa8 15.Ae4 Fe7 16.Ve3 Ae5 17.Axg5 Axc4 18.Vd3 Fxg5 19.Vxc4 Ff6 20.Vb4 d5 21.Kfc1 d4 22.Kc7 1–0

HAFTANIN OYUNU

            Bu hafta inanılmaz güzellikte bir oyunla karşı karşıyayız. Kuduz olmuş bir vezir görmek isteyenler tahta başına.

Edwin Ziegler Adams - Carlos Torre Repetto New Orleans, LA USA, 1920

1.e4 e5 2.Af3 d6 3.d4 exd4 4.Vxd4 Ac6 5.Fb5 Fd7 6.Fxc6 Fxc6 7.Ac3 Af6 8.0–0 Fe7 9.Ad5 Fxd5 10.exd5 0–0 11.Fg5 c6 12.c4 cxd5 13.cxd5 Ke8 14.Kfe1 a5 15.Ke2 Kc8? (15...Vd7 yada h6) 16.Kae1 Vd7 17.Fxf6! Fxf6?? (17...gxf6±) 18.Vg4! Vb5 (18...Vxg4 19.Kxe8+ Kxe8 20.Kxe8#) 19.Vc4!! Vd7 (19...Vxc4 20.Kxe8+ Kxe8 21.Kxe8#; 19...Kxc4 20.Kxe8+ Vxe8 21.Kxe8#) 20.Vc7!! Vb5 (20...Vxc7 21.Kxe8+ Kxe8 22.Kxe8#; 20...Kxc7 21.Kxe8+ Vxe8 22.Kxe8#) 21.a4! Vxa4 (21...Vxe2 22.Kxe2 Kxe2 23.Vxc8+ Fd8 24.Vxd8+ Ke8 25.Vxe8#) 22.Ke4!! Vb5 (22...Kxe4 23.Vxc8+ Ke8 24.Vxe8+ Vxe8 25.Kxe8#; 22...Vxe4 23.Kxe4 Kxe4 24.Vxc8++- Ke8 25.Vxe8#) 23.Vxb7! 1–0