Askerlik nedeniyle ayrılanlar tazminat alabilir

SORU: Merhaba izninizle birkaç sorum var, yanıtlarsanız sevinirim. 3 senedir bir şirkette asgari ücretle çalışıyorum. İşveren hem fazla mesai ücretlerini ödemiyor hem de genel tatil ve bayram tatillerinde çalıştırmasına rağmen fazla ücret ödemiyor ve ayrıca şu ana kadar da hiç ücretli izin kullanmadım. Şimdiki bedelli askerlik yasasından faydalanıp tazminatımı alıp ayrılmak istiyorum. İşverenin herhangi bir problem yaratması durumunda genel ve bayram tatil ücretlerimin ödenmediğini belirtip iş akdimi feshedebilir miyim?

Ayrıca daha yeni öğrendim ki işveren beni şu ana kadar başka bir ilçede çalışıyor göstermiş. Halbuki 3 senedir hep aynı yerde çalıştım. Bu durum haklı fesih sebebi olabilir mi? Çünkü elimde maliye ve belediye denetimlerinde adımın, T.C. numaramın, işyeri adresinin yazdığı resmi evraklar mevcut.

CEVAP: 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun kıdem tazminatı ile ilgili yürürlükte olan tek maddesi 14. maddedir. Burada yer alan düzenleme de kıdem tazminatına hangi koşullarda hak kazanılacağı, nasıl hesaplanacağı gibi hususlardır. Kıdem tazminatına hak kazanılacak şekilde iş sözleşmesinin fesih sebeplerinden biri de maddenin 3. fıkrasında yer alan “Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla”dır. Yani, askerlik gerekçesi ile işten ayrılan işçilere de kıdem tazminatı ödenmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır. İşçi askerlik hizmetini yerine getirmek üzere işten ayrılacağını, askerlik sevk belgesi ile ispatlayarak iş sözleşmesini bu gerekçe ile feshedebilir.

Ancak,

7146 sayılı Kanun’da yer alan, “Bu madde hükümlerinden yararlananlar temel askerlik eğitimi süresince çalıştıkları işyeri, kurum ve kuruluşlar tarafından aylıksız veya ücretsiz izinli sayılırlar” hükmü açısından ise, farklı bir durum söz konusu olabilecektir. Bu açıdan Kanun’un işçiye seçimlik bir hak tanıdığını, eğer işinden ayrılmak istemiyorsa, bu durumda bu hüküm gereği de ücretsiz izinli olarak askerlik hizmetini yerine getirebilecektir. Zira, kanun madde metninde, “Kıdem tazminatı alamaz” şeklinde bir hüküm yoktur. Ya da 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14/3 bendini ortadan kaldırmış değildir.

İş yargılamasının işçi lehine yorum ilkesi gereği iş hukukuna ait düzenlemelerde bir boşluk, eksiklik veya belirsizlik bulunması ya da tereddüt yaşanması halinde işçi lehine yorum yapılması iş hukukunun yapısı ve amacı gereğidir. Bu kapsamda, işverenin iş sözleşmenizi bu gerekçe ile feshetmeniz durumunda, size zorluk çıkarmaması gerekir.

Ayrıca, sorunuzda belirtmiş olduğunuz, fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi, genel tatil ve bayram tatillerinde çalışmanız karşılığı fazla ücret ödenmemesi de işçi açısından haklı nedenle fesih sebebidir.

İş Kanunu’nun, işçinin haklı nedenle derhal feshi başlıklı 24. maddesinin (e) bendinde yer alan “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse” gerekçesi ile sözleşmenizi feshedebilirsiniz. Burada yer alan “ücret” sadece işçinin ücreti olarak değil, Yargıtay kararları gereğince, ayrıca işçinin yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, genel tatil ve bayram ücretlerini de kapsamaktadır.