Titanların savaşı başladı

1886 yılında resmi olarak Johannes Zukertort ve Wilhelm Steinitz maçı ile başlayan Dünya Satranç Şampiyonluğu tarihine doğru bir zaman yolculuğu yaptığınızda, efsanevi zekaları ve sıra dışı karakterleri ile şampiyon olmuş yada olamamış bir çok ‘titan’ ile karşılaşmanız muhtemeldir. Tabi ki resmi şampiyonluk maçından önce de tüm dünyanın ‘taçsız kral’ olarak kabul ettiği Paul Morphy ve Adolf Anderssen gibi ‘Olimpos tanrıları da’ dünya mirasına çok değerli ve sanatsal oyunlar bırakmışlardır.

132 yıllık Dünya Şampiyonluğu tacı için Cuma günü Londra’da başlayan mücadelede, 2013’ten beri şampiyon olan Norveçli Büyük Usta Magnus Carlsen,  Amerikalı Büyük Usta Fabiano Caruana karşısında unvanını bir kez daha korumaya çalışıyor. 28 Kasım’da sona erecek maç 12 oyundan oluşacak. Her iki tarafında eşit sayıda beyaz ve siyah taşlarla oynayacağı maçın 6-6 berabere bitmesi durumunda tie-break oyunlarına geçilecek. Tie- break şu şekilde gerçekleşecek; 4 oyunluk hızlı satranç (Rapid, 25 dk + hamle başına 10 sn ekleme) sonunda  eşitlik bozulmazsa yıldırım satranç (Blitz, 5dk+hamle başına 3 sn ekleme) oyunlarına geçilecek. Yıldırım satranç oyunlarında eşitlik bozulmaması halinde  Armageddon olarak adlandırılan tek oyunun sonunda şampiyon belli olacak. Armageddon, unvan maçlarında eşitliği bozan bir sistem olarak uzun zamandır kullanılıyor. Armageddon’da oyuncunun renk seçimi kura ile belirlendikten sonra beyaz oyuncuya 5 dk + 3sn, siyah oyuncuya 4 dk + 3 sn  süre veriliyor. Beyaz hem ilk hamle, hem de fazladan 1 dk süre avantajı ile oyuna başlıyor. Ancak oyunun berabere bitmesi durumunda siyah kazanmış sayılıyor.

FABİANO CARUANA

Miami’de doğan İtalyan-Amerikalı (çifte vatandaş) oyuncu, 2832 Elo ile FIDE rating listesinde 2. sırada, 1992 doğumlu.  Beş yaşında satranca başladı, aynı yıl ilk turnuvasını Polgar Satranç Merkezinde oynadı. İlk satranç koçu, dünyaca ünlü Amerikalı Ulusal Usta Bruce Pandolfini oldu. 12 yaşına kadar Amerika’da yaşadı daha sonra ailesiyle İtalya’ya taşındı. 14 yaşında Büyük Usta oldu. Üç defa İtalya şampiyonluğunu kazandı.  2015’te Amerika’ya dönen Caruana, satranç olimpiyatlarında Amerika adına oynuyor. 2016 yılında Amerika şampiyonluğunu kazanmasının dışında uluslararası turnuvalarda önemli başarılar kazandı.  Çocukken agresif bir oyun stiline sahip olan Caruana, zamanla konumsal oyuna ağırlık vererek, mükemmel açılış hazırlıkları ve kuvvetli hesap gücü sayesinde evrensel bir oyun stiline sahip olmuştur. Mart 2018’de Adaylar turnuvasını kazanan Caruana, unvan için sıkı bir rakip olduğunu kanıtlamıştır.

MAGNUS CARLSEN

Norveçli Büyük Usta 2835 Elo ile FIDE listesinde ilk sırada, 1990 doğumlu. Beş yaşında satranca başladı. 14 yaşında Büyük Usta, 15 yaşında Norveç Şampiyonu oldu. Bir çok uluslararası turnuvada başarıları olan Carlsen, 2013’te 5 defa Dünya Şampiyonu olan Hintli Büyük Usta Viswanathan Anand’ı 6½ -3½ gibi ezici bir skorla yenerek yeni Dünya Şampiyonu oldu. 2014’te yine Anand’a karşı oynadığı şampiyonluk maçını 6½ - 4½ skoru ile kazanarak  unvanını perçinledi. 2016’da Rus rakibi Büyük Usta Sergey Karjakin’le karşılaştığı şampiyonluk maçında, Karjakin 8. oyunu alarak öne geçtiyse de, Carlsen 10. oyunu kazanarak skoru 6-6 yapmayı başardı. Tie-break maçlarını 3-1 kazanan Carlsen, üçüncü şampiyonluğunu da kazanmış oluyordu. Satrancın Mozart’ı olarak adlandırılan dâhi oyuncu, 2014 yılında elde ettiği 2882 !! Elo puanı ile tüm zamanların rating rekorunu da elinde bulunduruyor.  Konumsal oyun anlayışına sahip olan şampiyonun, taktik yönü de oldukça kuvvetli. Genellikle açılış çalışmalarına  yeterli önemi göstermediği konusunda  eleştirilse de, Carlsen oyun ortasında bir kaplana, oyun sonunda ise adeta bir ejderhaya dönüşebiliyor. Üstelik İlk oyunda siyahlarla oynayan Carlsen’in  16. hamlede yavaş yavaş inisiyatifi ele geçirdiğini ve açılış hazırlığının çok iyi olduğunu düşünürsek, bu eleştirilerin havada kaldığını söylemek pekala mümkün. İki oyuncunun kuvvetleri ve stilleri birbirine yakın olduğundan her türlü sonucun gerçekleşmesi mümkün görünse de, kanaatimce Carlsen’in daha önce 3 defa dünya şampiyonasından galip olarak ayrılması psikolojik olarak ona avantaj sağlayacaktır. Diğer taraftan satranç tarihini değiştirmek için, Caruana’nın daha fazla risk alması ve bu sebeple daha fazla baskı altında kalması mümkün.

İlk oyunda Carlsen, istediği bir çok şeyi yapmasına rağmen galibiyeti kaçıran taraftı.

Fabiano Caruana - Magnus Carlsen - 09.10.2018 Dünya Şampiyonluğu maçı 1. oyun

1.e4 c5 2.Af3 Ac6 3.Fb5 g6 4.Fxc6 dxc6 5.d3 Fg7 6.h3 Af6 7.Ac3 Ad7 8.Fe3 e5 9.0–0 b6 10.Ah2?! Af8 11.f4 exf4 12.Kxf4 Fe6 13.Kf2 h6 14.Vd2 g5 15.Kaf1 Vd6 16.Ag4?! 0–0–0 17.Af6 Ad7 18.Ah5 Fe5 19.g4 f6 20.b3?! Ff7 21.Ad1 Af8?! [21...Kdg8 yada Khg8 gayet anlaşılabilir bir hamle olacaktı. Üstün konumda olan Carlsen’in bu piyon fedası beklendiği etkiyi göstermiyor] 22.Axf6 Ae6 23.Ah5 Fxh5?! [Fg6 daha iyi idi]  24.gxh5 Af4 25.Fxf4 gxf4 26.Kg2?! [26.Kxf4! böyle bir maçta cesaret edilmesi zor bir hamle] 26...Khg8 27.Ve2 Kxg2+ 28.Vxg2 Ve6 29.Af2 Kg8 30.Ag4 Ve8 31.Vf3 Vxh5 32.Şf2 Fc7 33.Şe2? [33.e5 az çok zorunlu bir hamleydi.] 33...Vg5 34.Ah2? [Muhtemelen kaybeden hamle ama 34.Vf2’den sonra da siyah üstün olacaktı.] 34...h5?! [Hata yapma sırası Carlsen’de. 34...Ve5! 35.Vf2 Vb2 36. Şd1 Kg3 ve siyah kazanır.] 35.Kf2 Vg1 36.Af1 h4? [36...Vg7! hala çok geç değil.] 37.Şd2? Şb7 38.c3 Fe5?! [38...b5!–+; 38...Kg3!–+ her iki hamlede kazanıyor] 39.Şc2 Vg7? [Maalesef bu hamle ile kazanç yine kaçıyor. 39...b5! b4 fikriyle oynanacak bu hamle beyazın başını yine derde sokacaktı.] 40.Ah2 Fxc3 41.Vxf4 Fd4 42.Vf7+ Şa6 43.Vxg7 Kxg7 44.Ke2 Kg3 45.Ag4 Kxh3 46.e5 Kf3 47.e6 Kf8 48.e7 Ke8 49.Ah6 h3 50.Af5 Ff6 51.a3 b5?! [51...Şa5 üstünlük iddiası için belki de son şanstı. Oyunun bundan sonraki bölümü, Carlsen piyon önde olmasına rağmen beraberedir.] 52.b4 cxb4 53.axb4 Fxe7 54.Axe7 h2 55.Kxh2 Kxe7 56.Kh6 Şb6 57.Şc3 Kd7 58.Kg6 Şc7 59.Kh6 Kd6 60.Kh8 Kg6 61.Ka8 Şb7 62.Kh8 Kg5 63.Kh7+ Şb6 64.Kh6 Kg1 65.Şc2 Kf1 66.Kg6 Kh1 67.Kf6 Kh8 68.Şc3 Ka8 69.d4 Kd8 70.Kh6 Kd7 71.Kg6 Şc7 72.Kg5 Kd6 73.Kg8 Kh6 74.Ka8 Kh3+ 75.Şc2 Ka3 76.Şb2 Ka4 77.Şc3 a6 78.Kh8 Ka3+ 79.Şb2 Kg3 80.Şc2 Kg5 81.Kh6 Kd5 82.Şc3 Kd6 83.Kh8 Kg6 84.Şc2 Şb7 85.Şc3 Kg3+ 86.Şc2 Kg1 87.Kh5 Kg2+ 88.Şc3 Kg3+ 89.Şc2 Kg4 90.Şc3 Şb6 91.Kh6 Kg5 92.Kf6 Kh5 93.Kg6 Kh3+ 94.Şc2 Kh5 95.Şc3 Kd5 96.Kh6 Şc7 97.Kh7+ Kd7 98.Kh5 Kd6 99.Kh8 Kg6 100.Kf8 Kg3+ 101.Şc2 Ka3 102.Kf7+ Şd6 103.Ka7 Şd5 104.Şb2 Kd3 105.Kxa6 Kxd4 106.Şb3 Ke4 107.Şc3 Kc4+ 108.Şb3 Şd4 109.Kb6 Şd3 110.Ka6 Kc2 111.Kb6 Kc3+ 112.Şb2 Kc4 113.Şb3 Şd4 114.Ka6 Şd5 115.Ka8 ½ - ½