İrrasyonel siyaset

ABD’li tarihçi Richard Hofstadter (1916-1970), 1952 yılında politik edebiyat klasiği olduğu kanıtlanan bir kitap yayınladı. Bu özelliğe sahip olduğu için kitap 2008’e kadar tekrar tekrar yayınlandı. Hofstadter, denemelerini topladığı kitaba ana makalelerden birinin adına ithafen  “Amerikan Siyasetinde Paranoyak Stil” adını vermişti.

Önsözde bir zamanların ordu generali, daha sonra da ABD’nin 34. başkanı olan Dwight D. Eisenhower’den bir alıntı vardı. Daha önceleri kamuoyndan saklanan bu alıntıda Eisenhower, Cumhuriyetçi Parti’deki aşırı sağcı fraksiyonun üyelerini salaklar olarak nitelemekte, “Eğer bu fraksiyon çoğunluğu eline geçirirse Cumhuriyetçi Parti’nin sonu olur” demekteydi.  Hofstadter, makalesinde Amerika’daki siyasi paranoyanın tarihini, önce Katoliklere, sonra Yahudilere ve son olarak da Amerika Birleşik Devletleri’ne göç eden diğer gruplara karşı olan düşmanlıklara bağlı olarak açıkladı.

Tarihçi, ABD’deki rakip güçlerin ve marjinalleşmiş grupların söyleminin bir partinin gündemini nasıl etkileyebileceğini ve yanlış yönlendirebileceğini inceledi. Onu irrasyonellerin politikası ve bazı bireysel tavırların  kitlelerin  davranışını nasıl etkilediği ilgilendirmekteydi. Eisenhower’ın Cumhuriyetçi Parti ile ilgili öngörüsünü ilk açıklamasından bu yana 60 yıldan fazla zaman geçti ve bugünkü Cumhuriyetçilerin Büyük Yaşlı Parti’si  (GOP) hiçbir zaman olmadığı kadar aşırı sağda duruyor. Kasım 2016’daki seçim zaferini takiben ABD Başkanı Donald Trump, GOP’yi daha da sağa itmeyi başardı ve Cumhuriyetçi Parti siyaseti şimdiye kadar hiç olmadığı kadar saldırgan bir parti haline geldi.

Cumhuriyetçilerin bitmesinin veya tamamen “Trumpist” bir partiye dönüşmesinin tanığı olabiliriz. İnsanların yazdığı tarihin sonucu her zaman geçmişin öngörüleriyle örtüşmez. Çünkü bilimin aksine, tarih hiçbir zaman düz bir çizgi izlemez.  Kıvrımlı ve düzensiz ilerlemelerinde eski fikirler canlanabilir, döneme damgasını vuran güçler çemberler çizerek ileri/geri  hareket edebilir veya bazen kaçınılmaz çıkmazlarda tıkanıp kalabilir.

İnsanlık tarihi sürprizlerle doludur ve kimse yarının bize ne getireceğini bilemez.