Askerlik gerekçesiyle işten ayrılan kıdem tazminatını almaya hak kazanır

SORU: İyi günler. 3 Eylül 2015 tarihinden bu yana tam süreli olarak bir işyerinde çalışma yapmaktayım. Bugün itibariyle işverenim maddi sıkıntılardan dolayı kısmi çalışma yapmam gerektiğini bana söyledi. (Ayda 15 gün) Okulum bu sene biteceğinden 2020 yılı başında askere gitmeyi düşünüyorum. Kısmi çalışmaya dönersem kıdem tazminatım askere giderken ne şekilde etkilenir? Cevabınızı bekliyorum, iyi çalışmalar.

CEVAP: İyi günler. Kısmi süreli çalışmalarda kıdem tazminatı ile ilgili sorunuza geçmeden önce şu hususu da belirtmek isterim. Tam süreli iş sözleşmesi ile çalışırken, işverenin teklifi ile iş sözleşmenizin kısmi süreli iş sözleşmesine dönüştürülmek istenmesi, çalışma sürelerinizi değiştireceği gibi, ücretinizi de değiştireceğinden, bu durum iş sözleşmesinin esaslı şekilde değişmesi anlamını taşımaktadır. Bu durumda siz bu açıdan iki şekilde hareket edebilirsiniz: İşverenin teklifini kabul ederek kısmi süreli çalışmayı kabul edebilir veya bu talebi reddederek iş değişikliğini kabul etmeyebilirsiniz.

Kabul ederek çalışmaya devam etmeniz durumunda ise, kıdem tazminatınızın hesaplanmasında bazı değişiklikler olacaktır. Kısmi süreli çalışma, İş Kanunu’nun 13. maddesinde, “İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmi süreli iş sözleşmesidir” şeklinde bir tanım yapmaktadır. 

Kısmi süreli iş sözleşmesinde tazminat hesaplanması ile ilgili olarak uygulamada Yargıtay kararları doğrultusunda hareket edilmektedir. 

“Kısmi çalışma kanunda yer almasına rağmen, kıdemin nasıl belirleneceği, ihbar izin gibi haklardan nasıl yararlanacağını, bu haklarla ilgili hesap şekli yine normatif olarak düzenlenmiş değildir. Konu, yargı kararlarıyla çözüme kavuşturulmaktadır. Buna göre, kısmi çalışma ister haftanın bir veya bazı günleri çalışma şeklinde gerçekleşsin, ister her gün birkaç saat şeklinde olsun, işçinin işyerinde çalışmaya başladığı tarihten itibaren bir yıl geçince kıdem tazminatı hakkının doğabileceği ve izin hak kazanacağı dairemizce kabul edilmiştir. (Yargıtay 9. HD. 4.6.2001 Tarih, 2001/6848 E, 2001/9525 K) 

Süre açısından işçinin işe başladığı tarihten itibaren bir yılın dolması ile hak kazanılan kıdem tazminatına esas olan ücret ise, işçinin işten çıkarıldığı tarihte almış olduğu, kısmi çalışma karşılığı aldığı ücrettir. 

Dolayısıyla, işe başladığınız tarih ile işten ayrıldığınız tarih arasında geçen süre ne kadarsa, kıdeminiz de ona göre belirlenecektir. Kıdem yılınız ve son brüt ücretiniz üzerinden bir kıdem tazminatı hesabı yapılacaktır.

Askerlik açısından ise 1475 sayılı İş Kanunu’nun halen yürürlükte olan 14. maddesinde yer alan düzenlemede açıkça “Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısı ile” iş sözleşmesi sona erenler kıdem tazminatını almaya hak kazanırlar hükmü yer alır. Bu açıdan askerlik gerekçesi ile iş sözleşmenizi sona erdirmeniz durumunda kıdem tazminatını almaya hak kazanırsınız. Ancak, tazminat hesaplanmasının kanunda son ücret üzerinden yapılacağı yer aldığı için tazminatınız bu ücrete göre hesaplanacaktır.