Yıllık ücretli izin hakkını işverenin kullandırmaması söz konusu olamaz

SORU: Merhaba ismim Alp. 2.5 yıldır aynı işyerinde çalışmaktayım. Yıllık izin talep etmeme rağmen son 3 yıllık izin taleplerim yöneticim tarafından reddediliyor. 31.12.2018, 12.01.2019, 12.02.2019 tarihlerini kapsıyor. Herhangi bir gerekçe gösterilmeden iptal ediliyor taleplerim. En son ettiğim talep için ‘Bu ay içerisinde rapor kullanımı yaptığın için onay veremiyorum’ şeklinde sözlü olarak ret gerekçesini söyledi yöneticim. Bunu yanımda duyan arkadaşım da var. Şehir dışında olmam gerekiyor şeklinde beyanda bulunmama rağmen onay vermedi. Bu konu benim için haklı fesih sebebi oluşturur mu? Bilgi verirseniz çok sevinirim. Teşekkürler. İyi çalışmalar. 

CEVAP: İşçinin dinlenme hakkı olarak anayasal bir hak olarak düzenlenmiş bir haktır yıllık ücretli izin hakkı. Anayasa’nın 50. maddesinde, “Dinlenmek çalışanların hakkıdır” ve İş Kanunu’nun 53. maddesinin 2. fıkrasında, “Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez” denilerek bu hakkın kullandırılması için ilgili yasal düzenlemeler yapılmıştır. Yıllık ücretli iznin kullandırıldığını işveren ispatlamakla yükümlüdür. Yıllık ücretli izin hakkını kullanabilmesi için işçinin o işyerinde, işe başladığı tarihten itibaren deneme süresi de dahil olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olması gerekmektedir. İş sözleşmesi devam ettiği müddetçe işçinin yıllık ücretli iznini kullanma hakkı, işverenin de işçinin hak kazandığı bu izinleri kullandırma yükümlülüğü devam etmektedir. Yıllık iznin kullanımının koşulları İş Kanunu’nun 53-60. maddeleri arasında düzenlenmektedir. 

Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nde işçi, yıllık iznini kullanmak istediği zamandan en az bir ay önce işverene yazılı olarak bildirecektir. Bu talebin yazılı olarak yapılacağı da yönetmelikte yer almaktadır. İzin talebinde, işçi, isim, soy isim, varsa sicil numarasını, izin istediği tarihleri ve ücretsiz yol izni talep edip etmediği bilgisini de yazacaktır. Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nin 8. maddesinde de, işverenin işçinin izin kullanma tarihi ile bağlı olmadığı, işçinin talebi ve iş durumu dikkate alınarak izin döneminin belirleneceği ifade edilmiş olup, işçinin yazılı olarak bildirdiği izin talebinin işveren, işveren vekili ya da varsa ilgili izin kurulu tarafından değerlendirileceği düzenlenmektedir.

Ancak, hiçbir durumda işçinin yıllık ücretli izin talebinin reddedileceğine dair bir husus söz konusu değildir.

Bu durumda, sorunuzda sorduğunuz gibi, yıllık ücretli izninizin bir gerekçe olmadan kullandırılmaması size haklı nedenle fesih imkanı tanımaktadır. Ancak, işyerinizde 2.5 yıldır çalışıyor olduğunuzu belirttiğiniz için ve yıllık izin talebinde bulunabilmek için bir tam yıl çalışmış olması şartı bulunduğu için beş aylık çalışmanızı bir tam yıla ekleyecek bir çalışma süresi gerekmektedir.

Yargıtay kararları da bu doğrultudadır. Ancak, işçi lehine yorum ilkesi bakımından daha olumsuz kararları bulunan Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, yıllık iznin kullandırılmamış olması açısından da bazı şartlar getirmiştir.

22. Hukuk Dairesi’nin 2013/7567 E, 2014/6472 K. sayılı ve 18.03.2014 tarihli kararında; “Yıllık iznin hangi tarihlerde kullandırılacağı işverenin yönetim hakkı kapsamında olmakla birlikte talep hakkının doğduğu yıl içerisinde izin hakkının kullandırılması gerektiği; ancak, yıllık ücretli iznin kullandırılmamasının haklı fesih sebebi oluşturabilmesi için çok uzun süre hiç izin kullandırmaması ya da talep edildiği halde gerekçesiz olarak izin kullandırılmaması gerekli olduğunu” belirtmiştir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi ise 2011/31608 E, 2011/35332 K. 06.10.2011 tarihli kararında; “Her ne kadar işveren hak edilen yılın sonuna kadar izin vermekte serbest ise de ancak bir yılı aşkın süreden sonra nedensiz izin vermeme halinde davacı işçinin fesih hakkı doğacağı gibi, işveren izin talebine muvafakat vermek zorundadır” demektedir.

Sonuç olarak yıllık ücretli izninizin kullandırılmaması sebebiyle haklı nedenle fesih yapabilmeniz için izin kullanma döneminin sona ermiş olması ve yazılı talebinize rağmen, işverenin gerekçesiz olarak izninizi kullandırmamış olması gerekmektedir.