Tanzim çare olmadı, fiyat hesabı tutmadı

Yine tutturulamadı!

‘Düşecek’ denildi. Düşmedi.

“Aylık artış yüzde 1’in altında olur” denildi.

Olmadı.

‘Yıllık seviyesi az da olsa iner’ tahmini yapıldı. İnmedi.

“Ne istikrarlı şekilde azalacak’ diyen Maliye Bakanı Berat Albayrak’ı taktı...

Ne de piyasa tahmincilerini...

Enflasyondan bahsediyoruz!

TÜİK Mart ayı enflasyon rakamlarını açıkladı.

Martta fiyatlar şubat ayına göre ortalama yüzde 1.03 oranında artmış.

Mart ayında fiyatı düşen tek şey haberleşme. Onun dışında her şeyin fiyatı artmış.

Enflasyon sepetinde yer alan 270 ürünün fiyatı arttı. Yıllık bazda enflasyon yüzde 19.71 oldu.

TANZİM ÇARE OLMUYOR!

Beklentiyi...

Bakanın saçtığı umudu bir kenara bırakalım. Gerçeğe bakalım!

En fazla fiyat artışı gıdada.

Yıllık gıda enflasyonu yüzde 29.77!

Bir ayda gıda fiyatlarındaki artış ise yüzde 2.44.

Tanzim satışlarının başladığı Şubat ayında gıda fiyatları bir tık aşağı gelmiş gibiydi.

Gıdada yıllık enflasyon sınırlı bir düşüşle yüzde 29.25’e gerilemişti.

Tanzim Türkiye geneline yaygınlaştırıldı ama gıda fiyatları düşmek yerine arttı.

‘Tanzim satış’ gıda fiyatları genel seviyesi üzerinde etkisiz kaldığının ispatı.  

Gıda fiyatları tarım sektöründeki yapısal sorunlar nedeniyle yükseliyor.  Bu nedenle tanzim satış gibi yapay önlemler ile gıda fiyatlarını düşürmek mümkün olmuyor.

Olmayacak da.

Tanzimde biber, soğan bulmak zor. Ürünler kıt. Kıt olunca da tanzimde 6 TL’lik biberin fiyatı pazarda 18 TL’ye çıkıyor.

Tanzim satışlarla donatılan İstanbul’da...

Yaş meyve sebze fiyatları bir ayda yüzde 7.1 artış gösterdi. Bu ürünlerde yıllık fiyat artış oranı yüzde 45.26’ya varmış durumda.

Gerçeğe dönelim: Sadece gıda değil cep yakan.

Ev eşyasındaki fiyat artışı yüzde 27.

Çeşitli mal ve hizmetler yüzde 28.

Bugünlerde uğraştığımız salgın hastalıkların bedenimizi hırpalaması yetmezmiş gibi... Aylık en yüksek fiyat artışı yüzde 3.48 ile sağlık grubunda olmuş.

19 Şubat’ta devreye giren ilaç zammı sonrasında hiç sürpriz değil. Yıllık bazda yüzde 20’ye dayanan sağlık fiyatları enflasyonu vatandaşı hastaneden, eczaneden uzaklaştıracak kadar yüksek!

Sadece dar gelirliye değil kara haber. ‘Dincileştirme’ baskısı altında niteliksizleştirilen devlet okullarından zorunlu özel okullara kaçan ‘orta sınıflar’ için de kara haber var.  

Eğitim enflasyonu yıllık 12.3’e çıktı. Bu seviyesinde kalacak gibi değil.

Özel okullar 2019-2020 dönemi ücretlerini açıklamaya başladı. Eğitimde de enflasyonun yüzde 20’lere doğru varacağı görüldü.

BENZİNE, ELEKTRİĞE ZAM YAĞARKEN...

Geleceğe ümitli bakmak da pek mümkün değil!

‘Enflasyon düşecek’ diye beklenirken zam yağmuru başladı.

Seçim sonrası gelmesi beklenen zamlarda ilk haber elektrikten geldi. Elektriğe yüzde 37 zam yapıldı.

Ardından dünden itibaren benzine 19 kuruş zam geldi.

Fiyatları tetikleyecek bir gelişme.

Üstelik üretici enflasyonu hala çok yüksek. Üretim maliyeti bir ayda yüzde 2’nin üzerinde arttı.

On iki aylık ortalamalara göre yüzde 31’in üzerinde.

Eylül ayındaki yüzde 46.2 zirvesine göre yüzde 30’lar iyi gibi... Ama o günden bugüne liranın yüzde 20’inin üzerinde değer kazanmış olmasına bağlı bir düşüş bu.

TL bugünlerde yine değer kaybediyor. Bu da üretici enflasyonunu olumsuz etkiliyor.

Üstelik dünyadaki gelişmeler de aleyhe işliyor.

Dünyada da petrol fiyatları 5 ayın zirvesinde. Kasım ayının ikinci haftasından bu yana brent petrol ilk defa 70 doları gördü.

Enerjinin yanı sıra baz metallerde de fiyatları yukarı yönlü.

Aramalında yüzde 30, enerjide yüzde 50 enflasyon oldukça...

Nasıl düşecek fiyatlar?

Devlet beyaz eşya, mobilya, otomobilde vergiyi azalttı...

Vatandaş tüketimi kıstı ama enflasyon hala yüksek.

Çünkü üretim maliyeti yüzde 30’ken enflasyon da ancak yüzde 20’lere inebilir. O da vatandaşın harcayacak geliri olmadığından üretim maliyeti fiyatlara yansıtılamadığı için!

***

Bu koşullarda faizler düşmüyor.

Birileri faiz üzerinden zenginleşirken...

Vatandaş enflasyon karşısında yoksullaşıyor.