Kaosun efendisi

9 Kasım 1936'da Daugava Nehri'nin Baltık Denizi'ne döküldüğü körfezde sağ eli üç parmaklı olduğu için, doktorların Lobster-Claw (Istakoz kıskacı) sendromu teşhisi koydukları bir bebeğin doğumu ile dünya satranç tarihinin değişeceğini kimse hayal edemezdi. Şahsen ben, onun kendisini gizlemeyi başaramayan bir uzaylı olduğunu hayal etmeyi tercih ediyor olsam da, anne ve babasının kuzen olması nedeniyle edindiği genetik kusurlar hayatı boyunca onu rahat bırakmayacaktı. Büyüdükçe matematiksel zekası, güçlü hafızası ve mükemmel bir müzik kulağına sahip olduğu ortaya çıkmaya başladı. Altı yaşında babasından satranç öğrenmeye başlasa da, başlangıçta çok ciddiye almadı. On iki yaşına geldiğinde Büyük Usta Alexander Koblents'den dersler almaya başladığında satranca olan ilgisi ve bakış açısı da değişmeye başladı. Rakiplerinin hesap edemeyeceği karışık konumlar yaratmak adına sezgisel fedalar yapıyordu. Günümüzün en iyi oyuncusu yapay zeka Alpha Zero'nun oyunlarında onun oyun anlayışını görmek mümkündür. İki kere ikinin beş edeceğini ispatla yükümlü hissediyordu adeta. Keskin ve karışık oyun stiliyle hızla yükselerek 16 yaşında Letonya Şampiyonu, 20 yaşında ise Botwinnik, Keres ve Petrosyan gibi devlerin önünde Rusya Şampiyonu (toplamda 6 kez) olarak Büyük Usta unvanını da kazandı. 1960 yılında Moskova'daki Puşkin tiyatrosunda gerçekleştirilen dünya şampiyonluğu maçında Rus ekolünün yaratıcısı efsanevi Mikhail Botwinnik'i 6-2 skoruyla yenerek 8. Dünya Satranç Şampiyonu olan Mikail Tal aynı zamanda etkileyici oyunu nedeniyle Riga Büyücüsü olarak adlandırılıyordu. Gerçekleştirdiği fedalar çoğu zaman doğru olmasa da, zaman yetersizliğinden, hesaplanması çok zor konumlar oluşturması ve savunmanın psikolojik zorlukları nedeniyle tam bir kaos yaratıyor ve doğru cevaplanamıyordu. Yaptığı fedaların yanlış olduğu yönündeki eleştirilere cevaben Tal şöyle diyordu; "İki tip feda vardır; doğru olanlar ve benimkiler".

Mikhail Botwinnik ile Mikhail Tal arasında 1960 martında oynanan 6. oyun unutulmazlar arasına girmiştir. 21...Af4!? 

(Tal, 21...Af4!? hamlesinin yanlış olduğu yönündeki eleştirilere, "Diğer bütün hamleler kötü olduğu için bu hamle iyidir" diyerek cevap vermiştir) 22.gxf4 exf4 23.Fd2 ?? (Botwinnik 23.a3 hamlesi ile kazanan devam yolunu göremedi. İnisiyatifi ve açık hatları eline geçiren Tal, adeta şapkadan T-rex çıkarıyordu) 23... Vxb2 24.Kab1 f3 25.Kxb2 fxe2 26.Kb3 Kd4 27.Fe1 Fe5+ 28.Şg1 Ff4 29.Axe2 Kxc1 30.Axd4 Kxe1+ 31.Ff1 Fe4 32.Ae2 Fe5 33.f4 Ff6 34.Kxb7 Fxd5 35.Kc7 Fxa2 36.Kxa7 Fc4 37.Ka8+ Şf7 38.Ka7+ Şe6 39.Ka3 d5 40.Şf2 Fh4+ 41.Şg2 Şd6 42.Ag3 Fxg3 43.Fxc4 dxc4 44.Şxg3 Şd5 45.Ka7 c3 46.Kc7 Şd4 47.Kd7+ 0-1

Bir yıl sonra yapılan rövanş maçında her ne kadar unvanı tekrar Botwinnik'e kaptırmış olsa da adını Olimpos dağına yazdırmıştı bir kere. Çocukluğundan beri yakasını bırakmayan hastalıklar nedeniyle 20 defa ameliyat olmasına rağmen satranç tahtasından uzaklaşamıyordu. Olimpiyatlarda oynadığı 93 oyunun sadece ikisini kaybetmek gibi insan üstü bir performans gösterdi. 1988'de iki ezeli rakip olan Kasparov ve Karpov'a, ilerlemiş yaşına ve hastalıklarına rağmen dünya hızlı satranç şampiyonu oldu. 1992 mayısında oynadığı son oyunda Kasparov'u yendikten 31 gün sonra böbrek yetmezliği nedeniyle aramızdan ayrıldı.

Satranç yazarı ve gazetecisi ayrıca tüm zamanların en parlak hücum oyuncusu olan Mikhail Tal, İtalyan filmlerini, gülleri, konyağı, opera ve baleyi sever, diğer yandan tanınmış birisi olmaktan son derece rahatsız olurdu. Şampiyon olduğunda kendisine bir araba hediye edildi ancak o hayatı boyunca araba kullanmayı reddetti. Üç defa evlendi. Asla saat takmadı, cüzdan taşımadı. Rahmaninov ve Chopin hayranı olduğundan üç parmağına inat iyi derecede piyano çalardı. Çok şakacıydı. Biraz sihirbaz, belki biraz da kumarbazdı. Dünya Satranç Şampiyonu oldu ama bir dünyalı olmayı hiçbir zaman başaramadı.