Çalışma koşullarında esaslı değişikliği, işçi fiili olarak çalışmaya devam ederse kabul etmiş sayılır

SORU: İşverenimle mahkemelik durumdayım. Maaş artı prim usulü ile çalışıyordum. İşveren bir yıl sonra öyle bir değişiklik yaptı ki hiç prim alamaz hale geldik. Bununla ilgili imzayı da yine bir yıl sonra yönetişim ve disiplin prosedürlerinde aldılar ve onayım olduğunu iddia ediyorlar. Onlarca madde arasına direk satış da eklenmiş yani sözleşme değişikliği de yaptılar.İmzayı aldıktan bir ay sonra bana zam yapmayarak cezalandırdılar. İş Kanunu 6 iş günü içinde alınması gerektiğini belirtiyor ve sözleşme aşırı yararlanma içeriyor. Bu prosedürler altında alınan imzam geçerli sayılır mı?

CEVAP: İyi günler. Sorunuzda da belirttiğiniz üzere, İş Kanunu, çalışma koşullarında değişiklik ile ilgili olarak, yapılan değişiklik için işçinin yazılı onayını aramaktadır ve iş bu onayını kendisine çalışma koşullarındaki değişiklik önerisi bildirildikten 6 iş günü içinde kararını bildirmesi hususu da kanun metninde yazılıdır.

İş Kanunu’nun “Çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi” başlıklı 22. maddesinin metni şu şekildedir: “İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı iş günü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz.”

Dolayısıyla eğer, işveren bu altı günlük süre içinde sizden değişikliği kabul ettiğinize dair yazılı bir onay almaz ise veya bu altı günlük süre içinde işçi suskun kalırsa, bu değişikliği reddetmiş kabul edilecektir. Bu durumda da, işveren, bu değişikliğin olmazsa olmaz nitelikte olduğunu ve değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. Eğer, işveren bunu yapmaz ise, iş sözleşmesi aynı şartlarda aynı koşullarla devam ediyor kabul edilir.

İş koşullarında esaslı değişiklik açısından Yargıtay birtakım kriterler getirmiştir. Buna göre, işverenin yapmak istediği esaslı nitelikteki değişikliğin işçinin çalışma koşullarını zorlaştırmasını aramaktadır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 11.10.2006 Tarihli 2006/9-613 Esas 2006/644 sayılı kararında, ”İş koşullarının değiştirilmesi yanında koşulların işçi aleyhine ağırlaştırılmasında işçinin rızası olmadan” bunun yapılmasını kanuna uygun nitelikte kabul etmemiştir. Dolayısıyla sizin işyerinizde düzenli olarak ödenen primleri almanızı ortadan kaldıran bir değişiklik sizin aleyhinize olduğu için, bu değişikliğin yapılabilmesi için İş Kanunu madde 22’de belirtilen prosedürler çerçevesinde onayınıza sunulması gerekmektedir.

Ancak, çalışma koşullarında değişiklik yapılmasına rağmen, işçinin de bu koşulların uygulanmasını kabul etmeyerek kendisinin de fesih hakkı bulunmaktadır. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, çalışma koşullarında değişikliği fiili olarak kabul eden ve işyerinde çalışmaya devam eden işçinin daha sonra açmış olduğu alacak davasını reddetmiştir. “Davacı vardiyalı çalıştırılmak sureti ile çalışma koşulları aleyhine esaslı tarzda değiştirilmiş ise de davacı bu sebeple 6 iş günlük süre içinde iş sözleşmesini feshetmemiş, vardiyalı çalıştırılmasına itiraz etmediği gibi vardiyalı çalışmayı sözlü olarak ve fiilen kabul etmiş, iki-üç ay kadar süre ile vardiyalı çalıştıktan sonra işverence yapılan zammı beğenmemesi üzerine çalışma düzenine dönmek istemiştir.

Şu halde, davacının çalışma koşullarında işverence meydana getirilen esaslı değişikliği eylemli olarak kabul ettiği ve bu kabule hukuken değer verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Nitekim dairemizin yerleşik hale gelen içtihatları da bu doğrultudadır. (Yargıtay 22. HD, 05.07.2018 Tarih, 2017/14216 E, 2018 / 17021 K).

Sonuç olarak, eğer bu değişikliğe rağmen işyerinde çalışmaya devam etmeniz durumunda açacağınız bir kıdem alacağı davası sizin lehinize sonuçlanmayabilir. İmza açısından da ayrıca iradenizin fesada uğradığını da ispatlamak durumundasınız.