Google’ın reklam engelleyicilerle imtihanı

Uzunca bir süredir eklentilerini daha güvenli hale getirmeye çalışan Google Chrome, 2018 Ekim’inde eklentilerin kullandığı bazı uygulama programlama arayüzlerinde (API) değişikliğe gideceğini duyurmuştu. Söz konusu değişikliklerden en önemlisi reklam engelleme eklentileri tarafından kullanılan Web Request API’nin yerine konmak istenen Declerative Net Request API idi. Google bu yeni API’nin kullanıcı verilerini daha iyi koruyacağını ve reklam engelleyicilerin daha verimli çalışacağını iddia etse de çeşitli reklam engelleyici eklentilerin geliştiricileri yeni API ile reklam engellemenin çok daha zorlaşacağını açıkladılar. Chrome’un açık kaynaklı sürümü Chromium’u baz alan tarayıcılar Brave, Opera ve Vivaldi ise API değişikliğinin hayata geçmesi halinde bu değişikliği kendi tarayıcıları için uygulamayacaklarını duyurdu[0]. Geliştiricilerden ve kullanıcılardan yükselen tepki üzerine Google yeni API’deki bazı sınırlamaları reklam engelleyiciler lehine yükselteceğini açıklamak zorunda kaldı.

Gelirinin ezici çoğunluğunu reklam gösterimlerinden elde eden Google’ın yaptığı değişiklikte ne kadar samimi olduğunu tartışmadan önce bir iki hatırlatma yapalım. Google Chrome, 2012 sonlarından beri tarayıcı pazarının lideri. Bu liderlik konumu ve şirketin diğer alanlardaki çalışmaları Google’a web standartlarından reklamlara hemen herkesi etkileyecek çeşitli konularda kararların kendi istediği yönde çıkmasını sağlamak açısından ciddi bir güç veriyor. Bunun yakın örneklerinden birini 2018 başlarında yaşadık. Google, kendisinin de üyesi olduğu “Daha İyi Reklamlar İçin Koalisyon” (CfBA) tarafından belirlenen standartlara uymayan reklamların Chrome’da engelleneceğini duyurdu. CfBA’nın standart dışı ilan ettiği reklam biçimleri ise Google’ın reklam alanındaki rakiplerince yaygın kullanılan, Google Reklamlar’da ise ya var olmayan ya da rağbet görmeyen biçimlerdi. Google, Chrome’da bu reklam biçimlerini engelleyerek kısa süre içinde kendisinin pek kullanmadığı bu biçimleri rakipleri için de kullanılamaz hale getirmeyi başardı. 

Şimdi benzer bir durum reklam engelleyiciler konusunda yaşanıyor. Reklam engelleme eklentileri hangi reklamları engelleyeceklerine karar vermek için oldukça uzun kural listelerine sahiptir. Yeni API’nin ilk hali bu kural listelerinin uzunluğunu 30 bin kural ile sınırlıyordu. Yükselen tepki üzerine bu sınır beş katına, 150 bin’e çıkartıldı. Her ne kadar bir anda 5 katlık artış uzaktan bakınca makul görünse de gerçek biraz daha farklı. Yaygın kullanılan reklam engelleme eklentilerinden biri olan uBlock Origin’in standart kural listesinin uzunluğu 200 bine yakın ve bu sayıya ayrıca ekleyebileceğiniz bölgesel kural listeleri ya da kişisel kural listeleri dahil değil. Eski API bunların tümüne izin veriyordu. Yeni API’nin sınırları arttırılmış hali bile uBlock Origin gibi gelişkin reklam engelleme eklentilerini kötürüm bırakacak. Google’ın bu hatta ilerlemekte ısrar etmesi halinde kullanıcılar elbette çaresiz değil. Reklam engelleme eklentilerinin sınırlarla etkisizleştirilmeden çalışabildiği Firefox’a ya da Brave ve Opera gibi Google’ın kararını uygulamayacağını açıklamış bir tarayıcıya taşınmak sorunu kullanıcılar açısından çözeceği gibi yeterli sayıda kullanıcının taşınması halinde Google’a ciddi de bir mesaj verecektir.