Hak İnisiyatifi Raporunda kayıp kişiler

Hak İnisiyatifi Derneği, yasadışı alıkonulma iddialarına karşı, 20 Haziran 2019 tarihli raporunu açıkladı. 37 sahifelik rapor iki döneme ayrılmış. Bu dönemler, a) 2019 Şubat ayından önceki dönemde yasadışı bir şekilde alıkonulan 22 kişi hakkında ve b) Şubat 2019 tarihinden sonra da yasadışı bir şekilde alıkonulan-ulusal üstü insan hakları belgelerindeki tanım ve nitelemeye göre “zorla kaybedilen”, veya “gözaltında kaybedilen” 6 kişiye ilişkin iddialar, bilgiler ve değerlendirmeleri içeriyor. Hemen belirtelim ki, Gözaltında Kayıp olgusuyla ilgili, Hak İnisiyatifi Derneği’nin raporunda 5. sırada adı geçen Mustafa Yılmaz’ın durumuna ilişkin Ankara Barosu İnsan Hakları Merkezi’nin de  “İzleme Raporu” da bulunmakta. Merkez, devletin insanların zorla kaybettirmeye ilişkin yükümlülükleri/ödevi bulunduğuna dikkat çekmektedir. Bu iki ödev, a) Devletin yaşam hakkını koruma görevi ve b) Devletin etkili soruşturma yürütme yükümlülüğüdür (ankarabarosu.org.tr).

Birleşmiş Miletler, Herkesin Zorla Kayıp Edilmeye Karşı Korunması Hakkında Uluslararası Sözleşme’nin (Kayıplar Sözleşmesi) 2. maddesine göre zorla kaybetme şöyle tanımlanır:

“Madde 2 – Bu Sözleşme’nin amaçları açısından “zorla kaybedilme” terimi, kişilerin, Devlet adına görev yapan veya Devletin yetkilendirmesi, desteği ve bilgisiyle hareket eden kişiler veya gruplar tarafından tutuklanması, gözaltına alınması, kaçırılması veya başka herhangi bir biçimde özgürlüklerinden yoksun bırakılması; ardından söz konusu kişilerin kendi fiillerini reddetmeleri veya kaybolan kişinin nerede ve ne durumda olduğunu gizlemeleri ve sonuçta kayıp kişinin hukukun koruması dışında kalması durumunu anlatmak amacıyla kullanılır.”

Hak İnisiyatifi, raporlarında, 2019 şubat ayından önce alıkonan 22 kişinin adına ve bu 22 kişiden aylarca alıkonan Mustafa Özgür Gültekin, Zabit Kişi ve Ayten Öztürk’ün anlatımlarına yer vermektedir.

Hak İnisiyatifi Raporuna göre, Şubat 2019 tarihinden sonra kaçırılan/alıkonulan, kaybetme riski altında olan kişiler, 1) Gökhan Türkmen (7 şubat 2019), 2) Yasin Ugan (12 şubat 2019), 3) Özgür Kaya (12 şubat 2019), 4) Erkan Irmak (16 şubat 2019), 5) Mustafa Yılmaz (18 şubat 2019) ve 6) Salim Zeybek’tir (20 şubat 2019).

Hak İnisiyatifi, bilgi kaynaklarını da açıklamaktadır. Bunlar, mağdurların yakınlarının verdiği bilgiler, sosyal medyada yer alan bilgiler, dava dosyalarında yer alan bilgiler ve üç milletvekilinin (Sayın Ö.F. Gergerlioğlu, Sayın S. Tanrıkulu ve Sayın C. İslam) TBMM sundukları soru önergelerinde yer alan bilgilerdir.

Raporun ilk bölümünde yer alan 22 kişinin adları şöyle:

Sunay Elmas 2) Ayhan Oran 3) Mustafa Özgür Gültekin (Bu kişiler 2016 yılında kaybedilmek istenen kişilerdir).

2017 yılında kaybedilmek istenen kişiler ise şöyle sıralanmaktadır: 4) Durmuş Ali Çetin, 5) Hüseyin Kötüce, 6) Mesut Geçer 7) Turgut Çapan, 8) Önder Asan, 9) Cengiz Usta, 10) Mustafa Özben,11) Fatih Kılıç, 12) Cemil Koçak, 13) Murat Okumuş, 14) Enver Kılıç, 15) Zabit Kişi, 16) Hıdır Çelik, 17) Ümit Horzum,

2018 yılında kayıp listelerinde yer alan isimler ise şöyledir:18) Ayten Öztürk, 19) Orcun Şenyüksel, 20) Hasan Kala, 21) Fahri Mert, 22) Ahmet Ertürk

Hak İnisiyatifi Derneği raporunun “Sonuç ve Değerlendirme” bölümü, bize göre, hukukun üstünlüğü için cezasızlığa karşı, bir çağrı ve talep ile bitmektedir. Biz bu çağrıya ve talebe katılıyoruz. Şöyle:

“Bu çerçevede, Hak İnisiyatifi olarak, kamu otoritesini söz konusu iddiaların araştırılması, kamuoyunun bu iddialar hakkında bilgilendirilmesi, iddiaların doğruluğunun anlaşılması halinde yaşanılan ihlallerin ivedilikle giderilmesi ve faillerin cezalandırılması için harekete geçmeye çağırıyoruz.”