İşçinin yıllık ücretli izin talebi reddedilemez

SORU: İyi çalışmalar, kolay gelsin. Yaklaşık 9 yıldır bir şirkette çalışmaktayım ve son 3 yıllık iznimin yaklaşık 50 gününü kullanamadım. İzin istediğimde elaman yok raporlu, izinli eleman çok deyip, izin vermediler. Ama başka personeller bu izinlerini kullanmaya devam ediyor. En son bir hafta önce izin kullanmak istedim yetkili amirime durumu whatsapptan mesaj yoluyla bildirdim ve yine elaman yok kusura bakma yardımcı olmak isterdim denip yine izin alamadım. Ama aynı bölgede başka personel 14 gün yıllık izne ayrıldı. Şimdi ben haklı fesihten yararlanıp işten haklarımı alıp ayrılabilir miyim? Bu bir fesih sebebi ise hangi yolu izleyeceğim konusunda bilgi alabilirsem çok teşekkürler

CEVAP: Yıllık izin işçinin dinlenme hakkı olarak nitelendirilmekte ve anayasal bir hak olarak düzenlenmektedir. Anayasa’nın 50. maddesinde, “Dinlenmek çalışanların hakkıdır” ve İş Kanunu’nun 53. maddesinin 2. fıkrasında, “Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez” denerek bu hakkın kullandırılmaması gibi bir durumun olamayacağını kanun koyucu emredici bir şekilde düzenlemiştir. Genel kural olarak, yıllık ücretli iznin kullandırıldığını işveren ispatlamakla yükümlü kılınmıştır. Yıllık ücretli izin hakkını kullanabilmesi için işçinin o iş yerinde, işe başladığı tarihten itibaren deneme süresi de dahil olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olması gerekir. İş sözleşmesi devam ettiği müddetçe işçinin yıllık ücretli iznini kullanma hakkı, işverenin de işçinin hak kazandığı bu izinleri kullandırma yükümlülüğü devam etmektedir. İş sözleşmesi sona ermeden yıllık izin ücretinin muaccel olması gibi bir durum söz konusu değildir. Yıllık iznin kullanımının koşulları İş Kanunu’nun 53-60. maddeleri arasında düzenlenmektedir.

Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nde yıllık iznin kullanılmasının koşulları ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Yönetmelikte, yıllık iznini kullanmak isteyen işçinin bu zamandan en az bir ay önce işverene yazılı olarak bildirimde bulunması gerektiğini düzenlemektedir. Bu talebin yazılı olarak yapılacağı da dolayısıyla, öncelikle böyle bir talebinizin bulunması gerekmektedir. Zira, buna bağlı olarak haklı fesih yapılacak ise şekil şartlarının da yerine getirilmesini Yargıtay aramaktadır.

İzin talebinde, işçi, isim, soy isim, varsa sicil numarasını, izin istediği tarihleri ve ücretsiz yol izni talep edip etmediği bilgisini de yazacaktır. Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nin 8. maddesinde de, işverenin işçinin izin kullanma tarihi ile bağlı olmadığı, işçinin talebi ve iş durumu dikkate alınarak izin döneminin belirleneceği ifade edilmiş olup, işçinin yazılı olarak bildirdiği izin talebinin işveren, işveren vekili ya da varsa ilgili izin kurulu tarafından değerlendirileceği düzenlenmektedir. Bu durum kalabalık sayıda işçilerin çalıştığı işyerleri için daha çok geçerlidir.

Ancak, hiçbir durumda işçinin yıllık ücretli izin talebinin reddedileceğine dair bir husus söz konusu değildir.

Bu durumda, sorunuzda sorduğunuz gibi, yıllık ücretli izninizin bir gerekçe olmadan kullandırılmaması size haklı nedenle fesih imkanı tanımaktadır. Ancak, yazılı bir talebinizin olması hususunu da mahkeme arayacaktır. Whatsapptan yapılan mesaj bu yazılı talep yerine geçmez. Ancak, uzun süre sorunuzda belirtmiş olduğunuz üç yıllık süre açısından talepte bulunduğunuz halde yıllık izniniz kullandırılmamış ise bu durum da haklı nedenle fesih nedeni olarak kabul edilmektedir. 

Yargıtay kararları da bu doğrultudadır. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, yıllık iznin kullandırılmamış olması açısından da bazı şartlar getirmiştir.

22. Hukuk Dairesi’nin 2013/7567 E, 2014/6472 K. sayılı ve 18.03.2014 tarihli kararında; “Yıllık iznin hangi tarihlerde kullandırılacağı işverenin yönetim hakkı kapsamında olmakla birlikte talep hakkının doğduğu yıl içerisinde izin hakkının kullandırılması gerektiği; ancak, yıllık ücretli iznin kullandırılmamasının haklı fesih sebebi oluşturabilmesi için çok uzun süre hiç izin kullandırmaması ya da talep edildiği halde gerekçesiz olarak izin kullandırılmaması gerekli olduğunu” belirtmiştir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi ise 2011/31608 E, 2011/35332 K. 06.10.2011 tarihli kararında; “Her ne kadar işveren hak edilen yılın sonuna kadar izin vermekte serbest ise de ancak bir yılı aşkın süreden sonra nedensiz izin vermeme halinde davacı işçinin fesih hakkı doğacağı gibi, işveren izin talebine muvafakat vermek zorundadır” demektedir.

Sonuç olarak yıllık ücretli izninizin kullandırılmaması sebebiyle haklı nedenle fesih yapabilmeniz için izin kullanma döneminin sona ermiş olması ve yazılı talebinize rağmen, işverenin gerekçesiz olarak izninizi kullandırmamış olması gerekmektedir.