İnsanlık onuru işkenceyi yenecek 2

1987 yazı olmalı, İHD’nin ilk mitingi. Katılanlardan biri de idam talebiyle yargılanan Şair Nevzat Çelik, açlık grevi ve uluslararası kampanyalar sonrası yeni bırakılmış. Güneş gözlüklü görüntüsü aklımdan çıkmıyor.

İlk kez bir mitingde slogan atılıyor 1980 eylülünden bu yana. Birçok 90 gün gözaltı sürecinden geçmiş insan da var mitinge katılan. Uzun süren bir gecenin kabusundan uyanmak gibi bir şey.

İşkence, dayak, şiddet, infaz tamam da, bütün bunlar aile kurumu, kışla ve okulda da gelenek olmuş. Böylesi bir toplum yapısı…

1987 aynı zamanda aile içi şiddete, kadına karşı şiddete sesin ilk kez Yoğurtçu Parkı mitingi ile yükseldiği yıl.

Başı çekenlerden biri de İHD’nin ilk İstanbul yönetim kurulunda birlikte yer aldığımız Filiz Karakuş.

Filiz Karakuş ile, İHD yönetiminde, Emil Abi dışında kimsenin ikinci kez görev almaması gerektiğini savunup, ikinci yıl aday olmuyoruz.

Bir yandan da İHD’de görev alanların siyasi partilerden aday olmaması gerektiğini savunuyoruz o zamanlar. IHD çalışmasının siyasi kariyer için zemin olmaması görüşündeyiz

Ve 1 Ağustos genelgesine karşı siyah giysili kadınlar eylemi, yine 1987 yılında.

Siyasi yapılarda da maço egemenliğe karşı başkaldırı başlamış.

Nereden nereye…Van Belediyesi çalışanlarının yarısının kadın olması kararını almış bu ay. Eş başkanlık sistemini bugün Kürt siyaseti dışında siyasetler de benimsemeye başlamış vaziyette.

Kürt siyaseti içinde, İHD’de çalışma bir baz oldu daha sonraları. İHD kökenli birçok belediye başkanı, milletvekili de çıktı. Hatta parti lideri… Hatta cumhurbaşkanlığı adayı…

İnsan hakları zemini olan kişilerin parlamentoya girmesi, hatta parti lideri olması, Türkiye siyasetinde düzeyin yükselmesine katkı da sundu.

Akın Birdal, Levent Tüzel, Osman Baydemir, Selahattin Demirtaş aklıma ilk gelen örnekler…

Akın Birdal ve Levent Tüzel, Türkiye solunun partilerinde de liderlik konumuna geldiler.

Akın Birdal suikast sonucu ölümden kıl payı döndü, 28 Şubat sivil/asker cuntasının zindanı ile tanıştı.

Ana dil hakkının ilk cesur insan hakları savunucusu Vedat Aydın, Diyarbakır’da İHD’yi kuran cesur öncülerdendi kadrodandı. 1991’de öldürüldüğünde HEP başkanı idi. Onun cenazesinden dönüşte ise Adana İHD’nin kurucularından ve başkanı Elif Tuncer, Hasan Üzüm, Yusuf Üzüm, Cemal Ölçmez ile İmam Turan trafik kazasında yaşamını yitirdi.

1993 şubatında Almanya’da bir panelde Elazığ İHD Başkanı Metin Can ile konuşmacıydım. Kendisi yerine ölüm haberi geldi Dr. Hasan Kaya ile birlikte.

Kirli savaş döneminde Kürt illerinde gazeteci ve insan hakları savunucusu olmanın ağır bedeli vardı.

En zorlu bölgelerde insan hakları ihlallerini raporlamanın bedeli…Örneğin Cizre’yi raporlamak. Bu işi yapan İHD Yöneticisi Orhan Doğan, daha sonra HEP milletvekili olarak 1994 yılında yaka paça gözaltına alındı, hapis yattı. Kalp krizinden gitti ama bütün bu yaşadıklarının, tanık olduklarının hiç mi etkisi olmadı bunda?

Didar Şensoy da, hapishanelerdeki zulme karşı çıktıkları uzun yürüyüşte, polis saldırısı sırasında kalp krizinden gitmedi mi?

İHD Eski Diyarbakır Şube başkanı Mahmut Şakar da zindan ile buluştu, kirli savaş dönemi. Şimdi sürgünde.

Siirt IHD Başkanı Zübeyir Aydar gibi. Osman Baydemir de sürgünde. Diyarbakır İHD Başkanı Muharrem Erbey’in 4.5 yılını çaldılar hapishanede, çakma KCK davalarıyla.

Diyarbakır Suriçi’nin yıkımını engellemeye çalışırken vurulan Tahir Elçi, İHD’nin verdiği son kurbanlardan biri oldu.

Bana Tatvan’ı gezdirme sözü veren güzel insan Şevket Hepözdemir’in kaçırılıp öldürülme haberini alacaktım 1993 kasımında.

Batman’da en zor yerlerden biri olmuştur hep. Belediye başkanı yok hapsedilmeyen! İHD Yöneticisi Sıddık Tan da 1992 yılında, Hizbullah eliyle katledildi.

İHD Şanlıurfa Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi İdris Özçelik; Şanlıurfa Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Kemal Kılıç; İHD Van Şubesi Üyesi Orhan Karaağar, İHD Erzincan Şubesi Üyesi Cemal Akar; İHD Şanlıurfa Şubesi Kurucu Üyesi Muhsin Melik… Hepsi kirli savaş döneminin kurbanı.  İHD İzmir Şubesinden İkram Mihyas da 1994 yılında İzmir’de kaçırılıp işkenceyle öldürülecekti.

İHD yöneticileri için açılan davalar binlerce. İHD Eş Genel Başkanı Eren Keskin zindana girmek için gün saymakta.