Çalışma koşullarının ağırlaştırılması işçi için tazminat hakkı doğurmaktadır

SORU: Benim iznim olmadan vardiyam değiştirildi. Bu kanunen mümkün mü?

CEVAP: Genel kural, işçinin rızası ve yazılı onayı olmadan iş yerinde işçinin çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik yapılamamasıdır. Eğer işveren, iş sözleşmesinin veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da iş yeri uygulaması ile oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik yapmak isterse, bunu İş Kanunu’nun 22. maddesinde yer alan düzenlemelere göre, işçinin rızası ile yapabilmektedir. İşveren yapacağı bu esaslı değişikliği de işçiye yazılı olarak bildirmek zorundadır. Kanunun amir hükmü gereği, bu şekle uygun olmayan ve işçi tarafından da altı iş günü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamayacaktır. 

İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. Bu durumda işveren işçiye kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür.

Ancak, eğer, iş sözleşmenizde buna ilişkin bir düzenleme var ise, yani işverenin iş yerinde yönetim hakkı kapsamında kalan değişikler ile ilgili bir hüküm varsa, bu durumda onay vermiş kabul etmektedir mahkemeler.

Ayrıca, Yargıtay, vardiya değişikliği yapılmadan işçilerin sürekli ya da uzun bir süre aynı vardiyada çalıştırılmasından sonra, çalışma koşullarında esaslı tarzda bir değişiklik mahiyetinde sadece bir veya birkaç işçi için vardiya değişikliğini çalışma koşullarında esaslı değişiklik olarak kabul etmiştir (Yargıtay 22. HD, 17.09.2013 Tarih, 2012/ 26182 E, 2013/ 19137 K).

Vardiya değişikliği açısından çalışma koşullarında değişiklik açısından Yargıtay tarafından birtakım kriterler getirilmiştir. Buna göre, işverenin yapmak istediği esaslı nitelikteki değişikliğin işçinin çalışma koşullarını zorlaştırması aranmaktadır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 11.10.2006 tarihli 2006/9-613 esas 2006/644 sayılı kararında, “İş koşullarının değiştirilmesi yanında koşulların işçi aleyhine ağırlaştırılmasında işçinin rızası olmadan” bunun yapılmasını kanuna uygun nitelikte kabul etmemiştir. 

Sizin sorunuzdan yapılan değişikliğin nasıl bir değişiklik olduğu belirsizdir. Dolayısıyla, yapılan değişikliğin sizin çalışma koşullarınızı ağırlaştırıp ağırlaştırmadığı önemlidir. İşverenin yönetim hakkı kapsamında, örneğin, iş yerini kapatmaktansa, bu şekilde bir değişikliğe gidilmesi işverenin yönetim hakkı kapsamında kabul edilmekte ve iş yeri açısından feshin son çare olması gibi koşulların olup olmadığı hususu da açacağınız bir davada incelenebilecektir. Her vardiyalı çalışma şeklinin değiştirilmesi işçi açısından çalışma koşullarının ağırlaştırılması olarak otomatikman kabul edilmez. Bu durum her somut olay açısından ayrı incelenecektir. Vardiya değişikliği, çalışma koşullarınızı ağırlaştıracaksa, çalışma koşullarında esaslı değişiklik olarak kabul edilir.