YKS ve yükseköğretim: Ayrışmalar başarısızlıktan da beter

YKS yerleştirme sonuçları birkaç hafta önce açıklanmıştı. Kayıt sonrası kalan boş kontenjanlar ve ek yerleştirme takvimi de işlemeye başladı. Bu hafta YKS değerlendirme raporu da açıklandı. Geçtiğimiz yıllarda da, geçtiğimiz haftalarda da pek çok veri-bilgi aktarmıştık ve değerlendirmelerde bulunmuştuk. Hayat devam ettiğinden, eğitim öğretim de nasıl bir toplum ve insan olunduğu ve olunacağının en önemli göstergelerinden birini oluşturduğundan, her yeni durumu ciddiyetle izlemek ve yeniden değerlendirmek gerekiyor. Bu hafta YKS raporunu, daha doğrusu TYT-AYT sınav başarılarını ve boş kontenjanları dikkate alarak birkaç veri-bilgi aktaracağım ve kısa yorumlarda bulunacağım.

KADINLARIN BAŞARISI YÜKSEK ANCAK ÜST GRUPTA ORANLARI DÜŞÜYOR

Eğitim ve sınavlar aslında çok ciddi sonuçlara yol açan kendileri de çok ciddi toplumsal ayrışmaların bir sonucu. Sınavlar sadece başarı başarısızlık değil pek çok konuda ipuçları veriyor. 

Başarı, okul türü, program, üniversite ayrışmalarına geçmeden önce, burada, sadece birine, “cinsiyet ayrımlaşmasına” dikkat çekeceğim. Geçen yıl da yazmıştım, YKS sonuçları cinsiyetçilik konusunda da bazı ipuçları veriyor. 

Sınavlarda kadınların ortalama başarısı daha yüksek olmasına rağmen 400 üstü ham puan başarısında (üst başarı grubunda) cinsiyet oranına (erkeklere) göre yüzde 10 ile yüzde 56 arasında bir fark oluşuyor.

Üst başarı grubunda kadınların oranının düşmesi çok önemli bir konu olup daha ayrıntılı çalışmalar yapılması gerekiyor.

TYT-TEMEL YETERLİLİK TESTLERİ: YÜZDE 30 BAŞARI, YÜZDE 70 BAŞARISIZLIK

2019-TYT oturumuna katılan 2 milyon 390 bin 491 adaydan elde edilen verilere göre hesaplanan test istatistikleri Tablo 3’te verilmiştir. Doğru cevap sayısı ortalaması; Türkçe testinde 18.35, sosyal bilimler testinde 8.33, temel matematik testinde 6.88 ve fen bilimleri testinde 3.17 olarak hesaplanmıştır. Toplam 119 geçerli sorunun 36.73’ü doğru yanıtlanabilmiştir. 

Bir başka deyişle temel gösterge sayılabilecek TYT testlerinde toplam soruların 

•    Türkçede yüzde 45.88,

•    Sosyal bilimlerde yüzde41.65, 

•    Matematikte yüzde17.64 ve 

•    Fen bilimlerinde yüzde15.85’i,

•    Toplamda yüzde 30.87’si doğru yanıtlanmıştır.

MATEMATİK: YÜZDE 78’İ 0-10 SORU YANITLAYABİLİYOR

YKS raporuna göre doğru cevap sayıları arasında en sık gözlenen değerlerin 0 (yüzde13) ile 1 (yüzde10) olması ayrıca 10 ve altında doğru cevap sayısına sahip adayların tüm grubun yüzde78’ini oluşturması temel matematik testinde adayların başarısının düşük düzeyde olduğunu göstermektedir.

FEN BİLİMLERİ: YÜZDE 80’İ 0-5 SORU YANITLAYABİLİYOR

2019 yılında uygulanan TYT fen bilimleri testi doğru cevap sayısı dağılımı ortalamasının 2018 yılından daha düşük olduğu görülmektedir. Tüm grubun yüzde 80’i, dağılımın yoğunlaştığı 0 ile 5 doğru cevap sayısı aralığında bulunmaktadır.

ORTALAMA BAŞARIYI 522 BİN ÜNİVERSİTE MEZUNU VEYA ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİSİ YÜKSELTTİĞİ HALDE DURUM BU

Sınav başarısını halihazırda yükseköğretim öğrencisi veya yükseköğretim mezunu olanlar bir miktar yükseltiyor. Dolayısıyla aslında lise son sınıf ve liseyi bitirip bekleyenler arasında TYT’de daha yüksek bir başarısızlık bulunuyor.

AYT-ALAN YETERLİLİK TESTLERİNDE DURUM DAHA DA KÖTÜ: YÜZDE 27 BAŞARI, YÜZDE 73 BAŞARISIZLIK

Kadınların en üst başarı grubunda kadınların oranının azalması gibi TYT’ye göre daha spesifik soruların yer aldığı AYT testlerinde de başarı bir miktar daha düşüyor.

•    Türkçede yüzde 36.15’i (39 geçerli sorudan 14.19),

•    Sosyal bilimlerde yüzde 35.48’i (40 sorudan 14.19), 

•    Matematikte yüzde 17.83 (40 sorudan 7.13), 

•    Fen bilimlerinde yüzde 18.20’si (40 sorudan 7.28),

•    Toplamda yüzde 26.86’sı (159 sorudan 42.7’si) doğru yanıtlanabilmiştir.

Oysa TYT’ye göre AYT’de başarı oranının daha yükselmesi beklenirken -çünkü alan sınavlarına giren öğrenci sayısı azalıyor, sadece ilgili öğrenci grubu bu sınavlara giriyor- aksine doğru yanıt sayıları daha da azalıyor. 

OKULLAR ARASI AYRIŞMALAR ARTIYOR

Okul türleri arasında büyük başarı farklılaşmaları bulunuyor. Fen lisesi TYT ortalaması 355, Anadolu liselerinde 232 iken Anadolu imam hatiplerde bu ortalama 189’a düşmektedir. Onlarca meslek lisesi türünde ise daha da düşük bulunmaktadır.

Okullar arası başarı farklılıkları geçmiş yıllara göre daha da açılıyor.

PROGRAMLAR ARASI AYRIŞMALAR ARTIYOR

Pek çok programın taban puanları düşerken, hatta inşaat mühendisliği gibi bölümlerde bile büyük kontenjan boşlukları oluşurken tıp ve hukuk gibi programlar giderek daha da ayrışıyor, giriş taban puanları yükseliyor.

ÜNİVERSİTELER ARASI AYRIŞMALAR ARTIYOR

Boğaziçi, Galatasaray gibi üniversitelerin hemen tüm programlarının taban puanları geçmiş yıllara göre daha da yükseliyor.

KONTENJANLAR AZALTILMASINA RAĞMEN 191 bin 140 BOŞ KONTENJAN

2018’de 839 bin kontenjan ilan edilirken 2019’da 820 bin kontenjan ilan edilmişti. Özellikle de lisans programlarının sayısı yaklaşık 40 bin azaltılmıştı. Buna rağmen; 

•    İki yıllıklarda 124 bin 166, 

•    Dört yıllık ve üstü lisans programlarında 66 bin 974 olmak üzere

•    Toplamda 191 bin140 kontenjan boş kalmış bulunuyor.

AYRIŞMALAR BAŞARISIZLIKTAN DAHA AĞIR SORUNLARA İŞARET EDİYOR

Velhasıl, neresinden bakarsak bakalım, dökülüyoruz.

Başarısızlık çok temel bir problem ama sorun maalesef sadece başarısızlıkla da sınırlı değil, en az onun kadar önemli, toplumsal barış açısından belki çok daha önemli sayılabilecek bir diğer durum ise ayrışmaların giderek artmasıdır.