Canım Kardeşim: Sen sahiden ölünce bilyeler ne olacak?

Küçük Kahraman, ağabeyi ve ağabeyinin sadık arkadaşı Halit’le birlikte İstanbul’un bir gecekondu mahallesinde yoksul ama neşeli bir hayat sürdürmektedir.  Devamlı bir işleri olmayan ve günlerini daha çok aylaklıkla geçiren bu ikilinin mutluluğu öğretmenin Kahraman’la ilgili bir gerçeği ortaya çıkarmasıyla son bulur. Kahraman’ın kanser olduğu ortaya çıkar, küçük çocuğun az bir ömrü kalmıştır. Murat ve Halit, Kahraman’ın iyi vakit geçirmesi için istediği her şeyi yapmaya çalışırlar. Kahraman’ın en büyük arzusu bir televizyona sahip olmaktır. Halit ve ağabey bundan sonra tüm güçlerini bir televizyon alabilmek için harcayacaktır. Parasız olan ağabey, kardeşinin son isteği için televizyon çalar ama Kahraman televizyonu göremeden ölür.

Sinemamızın başyapıtlarından olan Canım Kardeşim filminin kısa özeti böyledir. Sinema tarihimizde özel bir yeri olan unutulmaz filmin tarzının dışında ilk kez dram çeken yönetmen Ertem Eğilmez’in de sinema ve oyunculuk anlayışında değişim yaşamaya karar veren, ilk adımını bu filmle atan Tarık Akan’ın, Halit Akçatepe’nin, bütün sevimliliği ve başarılı oyunuyla çocuk yıldız Kahraman Kıral’ın da filmografilerinde, sinema serüvenlerinde ayrı ve özel bir yeri vardır.

Ertem Eğilmez kamerasını bu kez İstanbul’un yoksulların yaşadığı kenar mahallelerinde mahalle çeşmelerinden kovalarla su taşıyan, kuyruklarda yokluk içinde yaşayan insanlarına çevirir.

ERTEM EĞİLMEZ EKOLÜ

Sinemamıza damgasını vuran Ertem Eğilmez 60’lı yıllarda yaptığı Fatoş’un Fendi Tayfur’u Yendi, Helal Adanalı Celal gibi komedi filmlerle bu tarzda başarısını göstermiştir. 70’li, 80’li yıllarda, iyi komedi filmler, aile filmleri Ertem Eğilmez imzasıyla geçer tarihe. 70’lerin hemen başında Tarık Akan’lı Tatlı Dillim, Sev Kardeşim, Oh Olsun, Yalancı Yârim, Mavi Boncuk’la başlattığı duygusal aile komedilerini, Kemal Sunal’lı,  Zeki Alasya’lı, Metin Akpınar’lı, Halit Akçatepe’li Köyden İndim Şehire, Salak Milyoner izler. Her oyuncu bir kez daha yıldızlaşır bu filmlerde.

Çok tutan dev kadrolu filmlerle sürdürür gençlik ve halk komedisi aile filmlerini Ertem Eğilmez. Kemal Sunal’lı, Tarık Akan’lı, Münir Özkul’lu, Adile Naşit’li, Halit Akçatepe’li Hababam Sınıfı serisi unutulmazlar arasına girer. Kemal Sunal da, Şener Şen de, İlyas Salman da büyüdükçe büyür Ertem Eğilmez filmlerinde. Tabii ki Adile Naşit, Münir Özkul, Halit Akçatepe, Ayşen Guruda, Şevket Altuğ ve diğer oyuncular da.

Sinema serüveninde 44 film yönetir Ertem Eğilmez, senaryolar yazar, onlarca filmin yapımcılığını üstlenir. Çok sayıda yıldız oyuncuda, ekolün sürdürücüsü Yavuz Turgul’da, Kartal Tibet’te, çok sayıda sinemacıda emeği vardır Ertem Eğilmez’in.

CANIM KARDEŞİM

Canım Kardeşim filminde gerçeği en saf ve yalın bir haliyle yansıtır Ertem Eğilmez. Filmde toplumsal sorunlar, yoksulluk gerçekçi biçimde ele alınır. Canım Kardeşim filmini melodramdan çok dram olarak değerlendirmek gerekir. 1973 yapımı, senaryosunu Sadık Şendil’in yazdığı filmde, toplumsal alandaki değişim ve dönüşümlere de yer verir Ertem Eğilmez. Filmin melodramlardan, diğer çocuk yıldızlı filmlerden farklı yönleri vardır. Filmde kadın yıldız, anne figürü yoktur, öykü üç erkek üzerinden aktarılır. Canım Kardeşim filminde diğer Ertem Eğilmez filmlerinin Necdet Yakın, Metin Akpınar, Adile Naşit, Kemal Sunal, Sıtkı Akçatepe, İhsan Yüce, Kamer Sadık gibi yıldız oyuncuları küçük rollerde yer alırlar. Filmin önemli, özel bir başyapıt olmasını sağlayan etkenlerden biri de Cahit Oben'in iç yakan unutulmaz müziğidir. Film ayrıca 5. Adana Altın Koza Film Şenliği’nde (1973) En İyi Müzik ödülü alır. Filmin diğer ödülleri de şöyledir:

En İyi Yönetmen (5. Adana Altın Koza Film Şenliği-1973)

En İyi Görüntü Yönetmeni (5. Adana Altın Koza Film Şenliği-1973)

En İyi 2. Film (5. Adana Altın Koza Film Şenliği-1973)

Yeri gelmişken Ertem Eğilmez’in tarzının dışındaki dram filmi Canım Kardeşim’i çekmeye karar vermesi ve ödüllerle ilgili anlatılanı aktaralım:

Yılmaz Güney’den etkilenen Tarık Akan oyunculuk ve sinema anlayışını, tarzını değiştirmek istemektedir. Başrolünde oynadığı Tatlı Dillim filminin çekimi sırasında Eğilmez’e ‘Ağabey, hep çok iyi sinemacı, çok iyi yönetmen olduğunu söylüyorsun ama hiç ödül almadın’ der. Ertem Eğilmez’in cevabı ise şu olur; ‘İstesem bundan sonraki ilk filmimde ödül alırım ama ben o tarz filmler çekmek istemiyorum.’ Ne var ki Ertem Eğilmez, Tarık Akan’ın sözlerinden alınmıştır bir kere. ‘Tatlı Dillim’in çekimlerinin tamamlanmasının ardından Tarık Akan’ı ofisine çağırır; ‘Bir film çekeceğim. Öyle bir film olacak ki birçok ödül kazanacak. Sen de başrolünde olacaksın. Bir daha da o tarzda film çekmeyeceğim. Sırf sana ödül alabileceğimi göstermek için o filmi çekeceğim’ der. Kısa bir süre sonra da Tarık Akan, Halit Akçatepe ve Kahraman Kıral’ın başrolünü paylaştığı ‘Canım Kardeşim’in çekimlerine başlanır. Birçok ünlü komedi filminin senaryosunu da yazmış olan Sadık Şendil’in kaleme aldığı dramatik senaryoyu, hiç revize etmeden olduğu gibi çeker Ertem Eğilmez.” (https://listelist.com/canim-kardesim-ertem-egilmez/)

BAŞYAPIT FİLMİN KÜLT GÖRÜNTÜLERİ

Film de afişi de özellikle Tarık Akan, Halit Akçatepe ve Kahraman Kıral’dan oluşan filmin başrol oyuncularının birlikte dirsekleri üzerinde, yan yana objektife bakan fotoğrafı kült haline gelmiş sosyal medyada binlerce kez paylaşılmıştır. Görüntü yönetmeni olarak adı geçen ve filme ödül de kazandıran Erdoğan Engin’in yanı sıra filmin set fotoğraflarını Aytekin Çakmakçı çeker. Filmin üç kahramanının unutulmaz görüntüsü film mizanseni dışında Aytekin Çakmakçı’nın kurgulayıp çektiği bir fotoğraftır. Aytekin ağabeyin verdiği bilgiye göre de 2018 yılı Lösev’in yılın afişi olup, afiş ve uyarlama için Arzu film yetkilisi Ferdi Eğilmez’in, Aytekin Çakmakçı’nın izniyle Tarık Akan’ın oğlunun yer aldığı o kampanya filmi çekilir, afişler yapılır.

Sinemamızın unutulmaz filmlerinin unutulmaz görüntü yönetmeni Aytekin Çakmakçı ağabey filmin kült fotoğraflarıyla ilgili şunları söylemişti: Bu fotoğrafın yıllar sonra internette Fan Kulüp malzemesi gibi çok değerli olacağını bilemezdim. Makineyi hala saklarım benim için manevi değeri çok önemli.  O gün çektiğim fotoğrafları gören yönetmen Ertem Eğilmez etrafındakilere bu çocuk iyi bir görüntü yönetmeni olacak demişti. 23 yaşındaydım ve o gece uyuyamadım heyecandan. Ertem Eğilmez’in yıllar sonraki vasiyet filmi Arabesk’in görüntü yönetmenliğine giden yolculuk benim için o an başlamıştı.”

Filmin bir sahnesinde oyun arkadaşıyla Kahraman arasında şu diyalog yaşanır:

- Bana bak sana bir şey söyleyeyim mi?

 - Söyle

- Ben ölecekmişim

- Sen sahiden ölünce bilyeler ne olacak?

- Ne biliyim ben

- Bana versene

- İyi ya ölünce abimden alırsın

- Yaşa ulan...