Ocak ayı enflasyonu yüzde 12,15: Ücret-maaş zammı ilk ayda darbe yedi

Yeni yıl zamları...

Vergi artışları...

Kış etkisiyle gıda fiyatlarındaki artış...

Vesaire derken yılın ilk ayında enflasyon aylık bazda beklentilerin üzerinde arttı.

Ocak ayında aylık enflasyon yüzde 1,35 olarak açıklandı.

Yıllık enflasyon oranı ise yüzde 12,15!

Beklenti aylık enflasyonun yüzde 1 civarında olması, yıllık enflasyonunda 12’nin altında kalması yönündeydi.

Rakamları böyle sıralayınca pek bir anlam ifade etmeyebilir. Lakin bazı ürünlerdeki aylık artışlara tek tek bakınca ücret ve maaşlara yapılan zamların ilk aydan ağır bir darbe yediği söylenebilir.

Memur maaşları üzerinden durumu açıklığa kavuşturalım.

2019 yılında 4 bin TL alan bir memur düşünelim.

Bu yıl başında memur maaşlarına yapılan yüzde 4’lük zam ile bu memurun maaşı 160 TL arttı.

Şimdi bu artışı TÜİK’in bazı ürünlerdeki aylık artış rakamları ile karşılaştıralım.

Gıda fiyatları aylık yaklaşık yüzde 5 arttı.

Buna göre maaşının yüzde 25’ini (1000 TL) mutfağa ayıran memurun mutfak faturası yüzde 5’lik gıda artışı sonucu 1050 liraya çıktı.

Yani 160 liralık zammın 50 lirası gitti gıdaya.  

Bu memurun 1000 liralık bir evde kirada oturduğunu düşünelim. Kirası yüzde 10 zam (en iyimser ihtimalle) ile 1100 liraya çıktı.

100 TL’yi de götürdü mü kira.

160 liralık zamdan geriye kaldı 10 lira.

Çeşitli mal ve hizmetlerin fiyatlarının aylık yüzde 5 yükseldiği...

Sağlık harcamasının aylık yüzde 4 artış gösterdiği...

Ocak ayında geriye kalan 10 TL’den çok daha fazlası lazım.

***

3 bin liralık ücretine yüzde 8 zam alan işçi de...

Yeni toplu sözleşme sürecinden çıkan ve ücretine yüzde 17’lik zam yapılan metal işçisinin de durumu pek farklı değil.

12 aylık ortalamalara göre enflasyondaki artış yüzde 14,52 oldu.

Gıdada ve ev eşyasında yüzde 17...

Sağlıkta yüzde 16.

Çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 21 oldu.

HESAP, ENFLASYONU DÜŞÜRECEK ŞEKİLDE DEĞİŞTİRİLDİ

Enflasyon sepetinde vatandaşı etkileyen grupların ağırlıkları düştü.

Türkiye İstatistik Kurumu, her yıl olduğu gibi bu yıl da enflasyon sepetini güncelledi.

Güncellemede dikkati çeken ise...

Gıda, ulaştırma, konut, ev eşyası, giyim ve ayakkabı gibi...

Hem tüketimin çok olduğu hem de fiyat değişimlerinin vatandaşı direkt etkilediği grupların ağırlıklarının düşürülmesi oldu.

En çok tüketilen ve fiyat artışları vatandaşı en çok etkileyen grupların enflasyona etkisinin azaltılması enflasyonun düşük çıkmasına hizmet edecek.

Gıdanın ev ekonomisindeki ağırlığı değişmezken gıdanın geçen yıl yüzde 23,29 olan ağırlığı yani enflasyonu etkileme oranı yüzde 22,77’ye çekildi.

Gıdanın etkisi 0,52 puan düşürüldü.

Elektrik, su, doğal gaz ve kira gibi en temel barınma ihtiyaçlarının bulunduğu konut grubunun ağırlığı ise 0,82 puan düşürüldü. Böylece konut grubu artık enflasyonu yüzde 15,16 değil yüzde 14,34 etkileyecek. Böylece doğal gaz, kira, elektrik gibi kalemleri içeren konut giderlerinin enflasyonu etkileme oranı da düşürülmüş oldu.

Sonra da vatandaş "Hesaplara inanmıyoruz" deyince TÜİK bu söyleme bozuluyor!

***

TÜİK’in yöntemi bilimsel ve uluslararası normlara uygun.

Ne var ki...

Vatandaşın cüzdanından çıkan paradaki artışın oranıyla bir türlü örtüşmüyor.

Cepleri daha ilk aydan yanan vatandaşlar kağıt üzerinde söylenenden çok daha ağır bir enflasyonla karşı karşıyalar.

KARA HABERLER: KUR, VİRÜS, İDLİB

Dolar/TL kuru 6 ay sonra ilk kez 6 liranın üzerine çıktı.

Geçen haftayı 5,98 seviyesinden kapatan dolar/TL kuru, önceki gece saatlerinde 6 seviyesini aştıktan sonra sabah saatlerinde 5.98 lira seviyelerinde güne başladı. Böylece dolar/TL kuru ağustos 2019’dan bu yana ilk kez 6 lirayı aşmış oldu.

Avroda 6,63 seviyelerinde bir seyir izledi.

Kurdaki yükselişte Çin’de 23 Ocak’tan bu yana kapalı olan sermaye piyasaların yüzde 9 gibi sert bir kayıpla açılması ve koronavirüs salgını kaynaklı küresel ekonomide artan endişeler etkili oldu.

Diğer yandan karşılıklı savaş aşamasına gelmese de, Türkiye ve Rusya’nın İdlib’de karşı karşıya gelmesi olasılığının güçlenmesi çalkantıları artıracak.

Dışarıda koronavirüsü salgını, içerde İdlib meselesi ekonomi için olumsuz gelişmelerin habercisi.