İşsizlik ödeneğinden faydalanmak için fesih gerekçesi önemlidir

SORU: Merhaba Devrim Hanım, ben özel bir şirkette çalışıyordum. Rapordan dolayı işten çıkarıldım. Raporumda tarih değişme çıktı, yani tarih değiştirdim. Tazminatsız olarak işten çıkarıldım ve işsizlik maaşından yararlanamıyorum. Bu konu hakkında beni bilgilendirir misiniz? Şimdiden teşekkürler.

CEVAP: İyi günler. Öncelikle geçmiş olsun. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre, işsizlik maaşı alabilmek için, işçi açısından belli koşulların varlığı aranmaktadır. Kanunun düzenlemesine göre,

• İşsizlik sigortası kapsamında bir işyerinde çalışırken çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler,
• Hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak kaydıyla son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olması ve
• Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde başvuruda bulunulması gerekmektedir. Başvuruda gecikilmesi halinde geçen her gün için işsizlik ödeneğinden faydalanılamayacaktır.

Bu şartların sağlanması halinde işsizlik maaşından yararlanılmaktadır.

Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde;

• 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizler 180 gün
• 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizler 240 gün,
• 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizler 300 gün süre ile işsizlik ödeneğine hak kazanmaktadırlar.

Burada Kanun’un “Kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler” ifadesi önemlidir. Örneğin uygulamada istifa eden bir işçi kendi isteği ile işten ayrılmış olduğu için diğer koşullar olan prim ödeme ve sigortalı bulunma şartlarını taşısa dahi işsizlik sigortasından faydalanamayacaktır. İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmiş olması durumunda da uygulamada işçi, işsizlik sigortası alamamaktadır. Bu durumda, işçinin dava açması ve davayı kazanması durumunda İŞKUR’a başvurması halinde işsizlik sigortası alabilmektedir. Burada kanunun lafzı gereği işçinin kusuru söz konusu değildir.

İşverenin iş sözleşmesini kendisinin feshetmesi durumlarında ise, işçinin iş sözleşmesinin hangi sebeple feshedilmiş olduğu önem kazanır. İşveren, iş akdini geçerli bir neden ileri sürerek sonlandırıyor ise, işçi, işsizlik ödeneğine hak kazanacaktır. Bunlara örnek olarak ise, performans düşüklüğü, verimsiz çalışma, bölümün kapanması gibi durumlar gösterilebilir. Ancak, işverenin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi halinde ise, haklı nedenin hangi madde kapsamında olduğuna göre, işçinin işsizlik ödeneği alıp alamayacağı belli olacaktır. Örneğin, sağlık nedeni ile yapılan haklı nedenli fesihlerde işçi işsizlik ödeneği alabilecektir. Ancak, İş Kanunu’nun  25. maddesinin II bendinde yer alan “Ahlak ve iyi niyete uymayan haller” kapsamında işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde işçiye işsizlik ödeneği ödenmeyecektir.

Bu durumda da sizin iş sözleşmeniz, bu gerekçe ile feshedilmiş ise, maalesef işsizlik ödeneğinden faydalanma hakkınız bulunmamaktadır.