Silikozis köyünde COVID-19

Hastalık, keder, elem günleri hep birilerini hatırlatır, aramak haberdar olmak isteriz. Bazen hiç tanımadığımız ve bir süredir görmediğimiz kaldırımdaki seyyar satıcıdır o, bazen her sabah pencereye konan serçe. Yeniden görünce bir huzur kaplar içimizi.

Bingöl, Karlıova, Taşlıçay köyü benim için öyle birşey: Hiç gitmedim, görmedim, hiçbir tanışım yok. Ama bilirim ve haberdar olmak isterim. Sağlık, sosyal güvenlik, işçi sağlığı bağlamında ülkenin son çeyrek yüzyılının turnusoludur Taşlıçay köyü. Kapitalizm nasıl öldürür sorusundan, sağlığa devletin nasıl baktığına ve resmi istatistiklerin güvenilir olup olmadığına nice sorunun yanıtı olanca çıplaklığı ile oradadır. 

Silikozis, kot taşlama, ölüm: Türkiye’nin bu başlıkta kara kutusu Taşlıçay Köyü. COVID-19 pandemisinde de en riskli grupta. Malum, silikozis ciddi bir akciğer hastalığı ve her akciğer enfeksiyonu ölümle sınar onları. İnternet arama programında “Karlıova ilçesi Taşlıçay Köyü, COVID- 19” yazınca 17 Mayıs 2020 tarihli şu haber çıkıyor karşımıza: “Yılın yarısını kar altında geçiren 29 bin nüfuslu Karlıova’da koronavirüs görülmedi”. Haber içeriğinde silikozisli o köy yok.”.

Emek sömürüsünün, kayıt dışı güvencesiz çalışmanın, işçi sağlığı iş güvenliği alanındaki vurdumduymazlığın, meslek hastalıklarının resmi bir tercih olarak kayıt dışı tutuluşunun öyküsüdür bu aynı zamanda. 

Bir akciğer hastalığı olarak silikozis, yakın yıllara kadar daha ziyade madenlerde, dökümhanelerde, seramik iş kolunda, tünel yapım işçilerinde silika tozuna en az 10 yıl ve genelde 20-30 yıl maruz kalmakla başlayıp altmışlı yaşlarda bulgu veren bir hastalıktı. Ama kot beyazlatma amaçlı taşlama yapanlarda bu seyir değişti. Bu sektörde birkaç ay çalışmak bile silikozise yol açabiliyor. Dünyada kot taşlama alanında ilk vakanın bizim ülkede 2005 yılında tespiti sanırım sizin de yüreğinizi burktu geçmişte. Kâr hırsı ile maskesiz karın tokluğuna çalıştırmanın adıdır silikozis. Kum havalandırmadan sızmasın diye kapatılmadır kapı pencerenin. Meslek hastalıkları istatistiklerinin görülmez kılınanıdır.

Tek bir köyde ölümcül 150 silikozis hastası, 10 diyaliz makinesine bağlı böbrek yetmezliği.

Ve şimdi korona günlerindeyiz...

İllerden Zonguldak neyse, köylerden Taşlıköy o pandemi günlerinde. Ama durum nasıl bilinmez.

Biz kot giydik, patron para, devlet KDV, vergi kazandı; onlar hasta oldu, öldü. Ve şimdi o köyde korona bağlamında tarama öncelikli olmalı. Umarım güzel haberlerini alırız, bilmesek de tanışmasak da...

Sağlıcakla kalın.