NBA'e sendika nasıl girdi? - 3 | Lakers'ın ilk hava yolu travması

Lakers tarihindeki travmatik hava yolu kazaları deyince söze 2020’den değil 1960’tan başlayabilirdik. Bundan 60 yıl önce, yine bir ocak ayında Minneapolis Lakers oyuncularını taşıyan özel uçak saatler süren korku dolu, kör bir yolculuğun ardından Iowa’da bir mısır tarlasına “mucize bir iniş” yaptı. Neyse ki kimseye bir şey olmadı ama bir felaketin eşiğinden dönüldü.

Bu, vuku bulmaya çok yaklaşan felaket sadece bir “hava yolu şanssızlığı” değildi. Lakers deyim yerindeyse külüstür bir uçakla uçuyordu.

Nakliyat firması sahibi olan Takım Patronu Bob Short, Lakers’ı soğuk Minneapolis’ten dev bir pazar olan sıcak Los Angeles’a taşımak için NBA’i zar zor ikna etmişti. Los Angeles, Batı yakasındaydı, NBA ise bir Doğu ligiydi! Short, bu değişiklik karşılığında diğer takımların ulaşım masraflarını karşılamayı kabul etmişti. 1960/61 sezonu itibarıyla NBA’in ilk Batı takımı Los Angeles Lakers olacaktı. Ancak Short’un “Kaz gelecek yerden tavuk esirgenmez” mantığı, mesele kendi oyuncularının güvenliği olunca pek de işlemiyordu. Oyuncular, 2. Dünya Savaşı’ndan kalma, hayli derbeder bir kargo uçağı olan DC-3’le deplasmanlara gidiyordu ki bu Short için tarifeli uçaklara göre çok daha hesaplıydı.

16 Ocak gecesi yaşanan korku dolu saatlerin ardından oyuncular kendi aralarında bir oylama yaptı ve Bob Short’a bu uçakla seyahat etmek istemediklerini söyledi. Short için bu demokratik oylamanın bir anlamı yoktu. Sam Smith’in aktarımıyla “Siz demokratik oylama yapıyorsanız ben de diktatörüm, uçağa binmek istemeyenler takımdan kovulur,” yanıtını verdi. (Elgin Baylor hariç!) Tabii takımdan kovulanların NBA’in diğer ekiplerinde kendine yer bulma şansı da olmayacaktı. Oyuncular kuzu kuzu uçağa binmek zorunda kaldı. Aynı gece Virginia’da yaşanan bir uçak kazasında 50 kişi hayatını kaybetti. Aynı yıl, Cal Poly Mustangs Amerikan futbolu takımını da taşıyan uçağın geçirdiği kazada aralarında 16 sporcunun da olduğu 22 kişi öldü. 16 Aralık’ta New York’ta iki uçağın havada çarpışması sonucu 134 kişi hayatını kaybetti… Ne demek istediğimi anlamışsınızdır herhalde, hava yolu bugün çok daha güvenli ancak o dönem kazalar daha yaygındı. Oyuncular bu yüksek riske rağmen güvencesizlik nedeniyle seslerini çıkaramamıştı.

Nisan ayında bu serinin öncülü olan “NBA’i değiştiren emek mücadelesi” serisine yine bir Bob Short anekdotuyla başlamıştık. 1964 All-Star maçı öncesi hakları için müsabakayı boykot etmeyi konuşan Lakers oyuncularına “Basketbol hayatınızı bitiririm,” diye tehdit yağdırıyordu büyük patron. Short’un 1960’taki tehdidi de aynıydı ve o gün kendinde buna karşı çıkacak gücü bulamayan Elgin Baylor, 1964’te sendikanın da etkisiyle patronuna kafa tutabilecek hale gelecekti. Sadece 4 yılda Elgin Baylor-Bob Short ilişkisi arasındaki bu değişim bile çok şey söylüyor.

Seriyi, Sam Smith’in Hard Labor kitabındaki ithafını alıntılayarak tamamlayalım: “Hayatlarını, kaderlerini ve kutsal onurlarını birleştirerek özgürlük ve mutluluk peşinde koşan basketbolun devrimcilerine…”

Mithat Fabian Sözmen

NBA’e sendika nasıl girdi? -1

Mithat Fabian Sözmen

NBA'e sendika nasıl girdi? -2 | Ağır bedel: Maurice Stokes