Pandemi ve okullu toplumu: Memleketin üçte birini iptal etmek

Bir ülkede kadın-erkek, çalışan-çalışmayan zümrelerinden sonra üçüncü büyük zümrenin “okullu topluluğu” olduğu rahatlıkla ifade edilebilir. Geçen yıl itibariyle ana sınıfı ve okullarda yaklaşık 18 milyon 108 bin, üniversitelerde 8 milyon 714 bin öğrenci,  946 bin öğretmen, 82 bin MEB’de personel,  yükseköğretimde 166 bin akademik personel ve tahmini 300 bin idari, işçi ve diğer personel çalışmaktadır. Bunları toplarsak 28 milyon 300 bin civarında öğrenci ve personel topluluğu bulunmaktadır.

Bu sayılara yaygın eğitim gören 10 milyon 783 bin kişi ve destek veren servis, ulaşım, kırtasiye, yurt çalışanları vb. dahil değildir.

Salgın nedeniyle okulları açmamak tek bir kalemde ve bir çırpıda topluluğun üçte birini başka bir hale geçirmektir. Anne babalarla çalışanların eş ve çocuklarını dahil edersek hemen tüm toplumu başka bir hale geçirmektir. Dünyanın geleceğini başka bir hale geçirmektir.

BİR ÖRNEK: HARİTAYA BAKMA GÜNLÜK 28 MİLYON AZALACAK

Öğrenci ve çalışan 28-29 milyon kişilik okul ve üniversite topluluğunu tatil etmenin veya uzaktan öğretime geçirmenin etki ve sonuçlarını nasıl hesaplayacağız? Zor bir soru. Bunun için çok araştırma yapmak gerekiyor.

Bunun etki ve sonuçlarını araştıran ve hesaplamaya uğraşan kaç kişi vardır, MEB ve YÖK hiç hesap yapıyor mu, bilemiyorum, ama çok basit bir örnek vereyim. Okullarda koridor veya sınıf duvarlarında Türkiye haritası genellikle görünür bir yerde olur. Öğrenciler farkında ve farkında olmadan bir günde onlarca, belki yüzlerce kez bu haritalarla karşılaşır. Günde bir kez haritaya bakıldığını kabul etsek okullar kapalı olduğunda günlük 28 milyon kez daha az haritaya bakılmış olacak.

Okul ve üniversiteler; öğrenci, öğretmen ve personel topluluğu ile bir yaşam alanıdır. Bu yaşam alanını hesapsız kitapsız yok saymanın etki ve sonuçları ağır olacaktır, en azından bugün okullara devam eden 25 milyon insanda eksik yanlar kalacaktır, bir kısmı entelektüel gelişimden, bilgi-beceri-duyarlılık gelişiminden, arkadaş topluluğu oluşturmaktan, ufkundan olacaktır. İleride evleneceği kişiler değişmiş olacaktır. Milyonlarcasının kaderi değişecektir. Böyle giderse tüm toplum daha olumsuz bir başka moda geçecektir.

Bu bedelleri ödemek yerine, okulların açık tutulması için asgari şartları sağlamak çok mu zor?

OKULLARIN AÇILMASI İÇİN ŞARTLAR

Okulların açık olmasının en önemli üç şartı yeterli derslik sayıları, lavabo-tuvalet sayıları ve öğretmen sayılarıdır. Üniversiteler için ulaşım ve yurtları da dikkate almak gerekecektir.

1-DERSLİK BAŞINA DÜŞEN ÖĞRENCİ SAYISI

En önemli şartlardan biri uygun fiziki alan olup bunun temel göstergesi de derslik başına düşen öğrenci sayısıdır. 2018-19 döneminde derslik başına

İlköğretimde (ana sınıfı+ilkokul+ortaokul) 24,Ortaöğretimde 20 (Genel ortaöğretimde 21, Mesleki ve Teknik Ortaöğretimde 19) öğrenci düşmektedir.

Haftayı 7 güne çıkarıp okulu 3.5 günlük iki devreye ayırsak derslik başına düşen öğrenci sayısı 10-11’e düşmektedir.

Bununla beraber büyükşehirlerde özellikle kalabalık okullar için yeni derslik ihtiyaçları olacaktır. Gerekirse salgın dönemiyle sınırlı sabahçı öğleci uygulaması da yapılabilir. O zaman derslik başına öğrenci sayısı 10’u geçmeyecektir.

Uzun erimde de özellikle büyük şehirlerde okul ve derslik sayıları ile bahçe alanlarını artırmak gerekmektedir.

2-ÖĞRETMEN SAYILARI VE ATAMASI YAPILMAYAN ÖĞRETMENLER

Okulların açık tutulmasının ikinci önemli şartı öğretmen ve personel yeterliliğidir. Mevcut durumda 2018-19 döneminde öğretmen başına

İlkokullarda 18,Ortaokulda 15,Genel ortaöğretimde 12, Mesleki ve Teknik Ortaöğretimde 11 öğrenci düşmektedir.

Yüz binlerce emekli öğretmen vardır. Yüz binlerce atanmamış öğretmen bulunmaktadır. Mevcut öğretmenlerin de şart ve özlükleri iyileştirilerek destek olmaları istenebilir.

Kısaca Türkiye’de öğretmen eksiği veya sıkıntısı yoktur, sağlıklı eğitim politikaları eksiği vardır.

3-LAVABO, TUVALET VE TEMİZLİK ACİLEN ÇÖZÜLMELİ

Okulların en büyük eksikliklerinin başında lavabo ve tuvaletler gelmektedir. Her katta 3-6 dersliğe karşılık 2-3 kadın 2-3 erkek tuvaleti bulunmaktadır. Bırakın öğenciyi derslik başına bir tuvalet bile düşmemektedir. Eğitim Sen’in okul taramalalarında bazı okullarda 100-200 öğrenciye tek bir tuvalet düşmekteydi. Öğretmenler çocukların tuvalet alanındaki lavabolardan su içtiklerini bile belirtiyorlar. Zaten böyle bir okul olmaz.

Oysa her koridorda yeni tuvaletler ve bağımsız lavabolar inşa etmek 1 ayı almaz. Marttan bu yana ne yapıldı, bilmiyorum ama istenirse 21 Eylül’e kadar bile bunlar tamamlanabilir.

4-YÜKSEKÖĞRETİMDE ULAŞIM, YURT, KANTİN

Üniversitelerde derslik, ulaşım, yurt ve yemekhane başına düşen öğrenci sayıları önemli sorun. Ancak tek bir işlemle bile yoğunluk üçte bire düşürülebilir. Örneğin 6 aylık bir dönem fakültelere göre ikişer aylık 3 döneme ayrılırsa, 7-8 hafta belli fakülteler, diğer periyotlarda diğerleri örgün eğitime devam ederek üniversite yaşamından kopmamış olur. Böylece kampüslerdeki, yurtlardaki, otobüslerdeki yoğunluk da üçte bire düşürülmüş olur (Üç kişilik yurt odaları ikişer aya bölünerek bir kişiye düşürülmüş olur).  Hatta belli fakülteler sabah, belli fakülteler öğleden sonra gelerek yoğunluk daha da azaltılabilir.

5-TEMİZLİK, MASKE, DEZENFEKTAN

Okulların temizlik veya maske ihtiyacının karşılanması ne kadar bir bütçe gerektiriyor? Maske ve temizlik sorunları biraz bütçe sağlanması ve personel ataması ile, biraz da okul organizasyonu ile bir hafta içinde çözülebilir.

İRADE: BİRAZ BÜTÇE, ATAMA VE ORGANİZASYON

İstenirse, gerekli şartlar hızla sağlanabilir. Altı üstü biraz bütçe, atama ve organizasyon. Yeter ki okullarımızı, topluluklarımızı, toplum olmayı savunalım. Israrla şartların sağlanmasını talep edelim.