Bolivya'da seçimler

Geçen yıl aşırı-sağcı ve ırkçı kesimlerin öncülüğünü yaptığı bir asker-polis darbesi ile iktidardan indirilen MAS, geçtiğimiz pazar günü yapılan seçimlerde iktidara geri döndü. MAS’ın Adayları Luis Arce ve David Choquehuanca’nın son resmi sonuçlara göre yüzde 55’e tekabül eden 3.4 milyon oya ulaşması Bolivya’daki darbeci kesimlerin seçim sonuçlarının belli olmaya başladığı ilk saatlerden itibaren MAS’ın zaferinin engellenemeyeceğini anlamalarına sebep oldu. Bu sonuçlar darbeyi destekleyen kesimler açısından bir şok etkisi yaratmış olmalı; çünkü şaibeli olduğu iddia edilerek darbeye zemin hazırlayan ancak daha sonra teknik olarak hiçbir hilenin yaşanmadığı kanıtlanan geçen seneki seçimlerde bile Evo Morales ancak 2.9 milyon oya (yüzde 47) ulaşabilmişti. Kovid-19 salgını ile birlikte ekonomik sorunların arttığı, polis ve askerin günlük yaşamdaki varlığının ülkeyi terörize ettiği, yolsuzluk skandallarının, politik iç çekişmelerinin ayyuka çıktığı bir dönemde MAS’ın seçmen desteğini önemli bir biçimde arttırdığı ortaya çıktı. Tüm seçim anketleri MAS’a sadece 9 puanlık bir liderlik ve yüzde 40’lar civarında bir oy oranı verirken, seçimlerde Arce’nin kendisinden sonra gelen Carlos Mesa’ya yüzde 26’lık bir oy farkı atması medya ve anket şirketlerinin çabalarının da başarısızlıkla sonuçlandığını gösteriyor.

Hiç şüphesiz, aşırı-sağcı ve ırkçı defacto darbe hükümetinin Sacaba ve Senkata’da sorumlusu olduğu katliamların ve başta yerli toplulukları olmak üzere toplumun ezilen ve marjinalize edilen kesimlerinin politik ve sosyoekonomik kazanımlarını yok etmek üzere giriştiği saldırının seçim sonuçlarındaki etkisi yadsınamaz. Darbeciler ve onların Amerikan Devletleri Örgütündeki patronları, Añez gibi, yerlileri vahşiler olarak adlandıran ırkçı ve beceriksiz bir kişiyi bu sürecin başına getirdikleri için şimdi pişman olmuşlar mıdır? Amerikan Devletleri Örgütü ve Lima Grubunu oluşturan bölge ülkeleri geçen seçimlerde hile olduğuna dair hiçbir ispata sahip olmadan bazı düzensizliklerin olduğunu iddia ettiği raporu el altından sızdırarak darbe mekaniğinin işletilmesinde önemli rol oynamıştı. Avrupa Birliği ülkeleri de seçimlerin yenilenmesi için baskı yapanlar arasına katılmıştı. Seçimler böylece bölgedeki bu darbe mekaniğini bir defa daha ifşa etmiş bulunuyor.

Seçimlerdeki yüzde 55’lik başarı, aynı zamanda iki önemli konuyu da gündeme getiriyor. İlk olarak hiç şüphesiz, Evo Morales’in yeniden seçilebilmek için anayasal sınırları zorlaması ve ülkedeki kutuplaşmayı göz ardı etmesinden ders çıkarılması gerçeği. 14 yıllık iktidar her ne kadar politik ve sosyoekonomik başarılar getirdiyse de Morales’in kişiliğinde eritilen kitle hareketinin öneminin darbe sürecinde daha iyi anlaşılması gerekiyor. MAS’ı iktidara taşıyan taban örgütlerinin kendi iç mekanizmalarının ve politik aklının işletilmesine izin vermek hayati bir öneme sahip. İkinci olarak ise MAS’ın kasım ayında devralacağı Bolivya’nın, 2006’da devraldığı Bolivya olmadığının farkına varılması gerekliliği. MAS’ın ekonomik sorunlarla, salgınla ve yüksek politik kutuplaşma ile baş etmesi gerekiyor. Bu sorunlarla boğuşurken de kendini dönüştürmesi ve toplumun geniş kesimlerine güven aşılayabilmesi darbeci kliğin güç kaybetmesini sağlayacaktır. Cumartesi günü, Arjantin’den Venezuela’ya hareket eden Evo Morales’in ülkeye ne zaman döneceği, siyasi rolünün ne olacağı ise farklı bir mesele olarak karşımıza çıkacaktır.

Tüm bu zorluklara rağmen, Bolivya’daki seçimlerin bölge açısından umutları yükselten bir etkiye sahip olduğu yadsınamaz. Siz bu satırları okurken Şili’de Pinochet Anayasası’nın tarihin çöplüğüne atıldığı seçimin sonuçlarını da öğreniyor olacağız. Hem Bolivya’daki hem de Şili’deki bu politik gelişmeler, salgın ile çalkalanan bölgede önemli sonuçlar yaratacak, neoliberal çöküntünün aşılması için gerekli olan bölgesel perspektifin oluşmasına katkı yaratacaktır.