Apple’ın soruşturma ve davalarla başı dertte

Apple, uygulama mağazası ve iPhonelar hakkındaki politikaları nedeni ile sıklıkla eleştirilere maruz kalıyordu. Bu eleştiriler son yıllarda çeşitli farklı şekillerde soruşturma ve davalara dönüşmüştü. 2017’de Apple’ın bataryaları eskiyen iPhoneları kullanıcıya bilgi vermeden yavaşlattığının ortaya çıkması üzerine Apple bir özür yayımlamak zorunda kalmış, kısa bir süre sonra ise batarya ile bağlantılı yavaşlatmaları kullanıcılara açıkça bildirecek değişiklikleri hayata geçirmişti. Ancak bu özür ve bildirimler 34 eyalette Apple hakkında soruşturma açılmasına engel olmamıştı. Çarşamba günü, Apple’ın açılan soruşturmalarda 113 milyon dolar ödeyerek anlaşma yoluna gittiği duyuruldu. Bu yılın şubat ayında Fransa’da aynı konuda yürüttüğü soruşturmadan Apple’a 25 milyon dolar ceza kesilmiş, ABD’de kullanıcıların açtığı toplu davada ise mart ayında Apple’ın 500 milyon dolar tazminat ödemesi kararı çıkmıştı.

Apple’ın kapalı ekosisteminin üçüncü parti geliştiricileri dezavantajlı hale getirip getirmediğine dair de ABD, Avrupa Birliği ve Japonya da dahil olmak üzere çeşitli yerlerde Spotify ve Rakuten gibi firmaların şikayetleri üzerine soruşturmalar açılmıştı. Epic’in ağustos ayında Apple uygulama mağazası politikalarını delmesi ile başlayan ve karşılıklı davalara dönüşen süreç de Apple’ın elini biraz daha zora soktu. Epic, ABD’de davalar sürerken salı günü meseleyi halihazırda Apple ve Google hakkında benzer bir soruşturma yürütülen Avustralya’ya taşıyarak bir dava da Avustralya’da açtı.

Apple ise bu yürütülen soruşturmalara ve davalara hazırlık yapmaya başladı. iOS 14.3 güncellemesi ile birlikte iPhone ve iPad’lerin kurulumu sırasında bazı ülkelerdeki kullanıcılara çeşitli üçüncü parti uygulamaları kurup kurmak istemediği ile ilgili seçenek sunulacağı ortaya çıktı. Microsoft web tarayıcılarla ilgili, Google ise Android cihazlarda varsayılan arama motoru ile ilgili benzer bir seçimi AB’nin zorlamasıyla AB sınırları içinde uygulamak zorunda kalmıştı. Apple’ın aldığı bir diğer tedbir ise Epic ile de kavgasına yol açan yüzde 30’luk uygulama mağazası kesintisini mağazadan 1 milyon dolardan az kazanan geliştiriciler için yüzde 15’e düşürmek oldu.

Apple uygulama mağazası kârını korumak için üçüncü parti mağazaları engelliyor. Soruşturmalarla sıkıştığında ise Apple’ın mağaza gelirinin muhtemelen küçük bir kısmına karşılık gelen göstermelik bir indirim ve göstermelik yükleme seçenekleri sunuyor. Epic, Apple’a ödemek zorunda kaldığı payı, parayı düşürmek ya da komple yok etmek için uğraşıyor. Spotify ise Apple’ın kendi müzik uygulamasında böyle bir pay olmadığı için rekabetin zorlaşmasından şikayetçi. Bu kavganın iki yanında da kendi çıkarlarını savunan teknoloji devleri olsa da sonuçları kullanıcıları doğrudan ilgilendiriyor. Bir kullanıcının satın aldığı cihaza kurulabilecek yazılımların kullanıcıların değil de üreticinin kontrolünde olması zaten başlı başına kullanıcıların aleyhine. Geliştiricilerin istediği cihaza yazılım üretebilmek için bir şirketin saçmalıkları ile uğraşmak zorunda kalması da öyle. Bu sürecin sonunda eğer Apple kapalı ekosisteminin duvarlarını yıkmak zorunda kalırsa bu uygulama çeşitliliği ve ücretleri açısından kullanıcıların lehine olacaktır.