İşçinin ara bulucu sürecinde bir avukatla bulunması daha güvenli

SORU: Merhabalar, ben 3600 gün sebebi ile çıkış yapmak için SSK’den 23.11.2020 tarihinde kağıdı aldım ve işverene götürdüm. Bana, biz size haber vereceğiz dediler ve beni gönderdiler. 03.12.2020 tarihinde beni aradılar ve ara bulucuya gönderiyorlar. Böyle bir hakları var mı? Ve ben ne yapmam gerektiiğini bilmiyorum. İşveren benim hakkımı vermemek için ara bulucu gönderebilir mi? Ben hiçbir kağıda imza atmadım. 3600 günden hakkımı vermezlerse dava açabilme hakkım var mı? Yazdığım tarihlerde verdiğim3600 kağıdımı işveren ne kadar süre içerisinde ödemesi gerekmekte? Bu mesajıma cevap verebilir misiniz?

CEVAP: Kıdem tazminatına hak kazanma ve ödenme koşulları 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmektedir. Bu maddenin  5. bendinde, “506 sayılı Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle feshedilmesi veya (15 yıl ve 3600 prim günü doldurması şartı) 3600 prim günü ve 15 yılı doldurmuş iseniz, bu gerekçe ile işten ayrılmanız halinde kıdem tazminatınız tarafınıza ödenecektir” hükmü gereği, kamuoyunda kısaca 3600 günden emekli olma durumu söz konusu olacaktır. Dolayısıyla, sizin sorunuzda bahsetmiş olduğunuz üzere, SGK’den almış olduğunuz belgeyi işverene vererek, bu gerekçe ile iş sözleşmenizi feshetmeniz durumunda tarafınıza kıdem tazminatının ödenmesi gerekir. Kıdem tazminatı kural olarak hemen ödenmesi ve peşin olarak ödenmesi gereken nitelikte bir tazminattır. İşveren için kıdem tazminatının ödenmesi için bir süre bulunmamaktadır. İşverenin kıdem tazminatını geç ödemesi veya taksitler halinde ödemesi ise işçinin onayı ile olabilmektedir.

İş hukukunda zorunlu ara buluculuk, işçi ve işveren arasındaki yıllık izin ücreti, fazla çalışma (fazla mesai) ücreti, maaş vb. gibi işçilik alacakları ile ihbar tazminatı, kıdem tazminatı vb. gibi tazminatlardan kaynaklanan uyuşmazlıkların dava açılmadan önce zorunlu ara bulucuya başvurulması ve davadan önce bu yolla ‘çözülmesi’ umudu ile getirilen bir düzenlemedir. Örneğin, 3600 gün prim ve 15 yıl doldurma gibi bir gerekçe ile kıdem tazminatı alacağınızı işveren size ödemez ise, bu durumda dava açmadan önce mutlaka zorunlu ara bulucuya başvurmanız gerekecektir. Eğer, bunu yapmazsanız, davanız dava şartı yokluğu nedeni ile reddedilecektir.

Ancak, sorunuzda bahsetmiş olduğunuz işverenin sizi ara bulucuya göndermesi ise, ihtiyari yani isteğe bağlı olarak ara bulucuya başvurulması durumunu göstermektedir. Uygulamada, işverenler, işçinin işten ayrılması durumunda ödemek durumunda oldukları, ihbar, kıdem, varsa ücret ve diğer işçilik alacakları için işçiler ile bir anlaşma yerine ihtiyari ara buluculuk yoluna gitmektedirler.

Ara buluculuk görüşmelerinin sonunda tarafların anlaşmaları halinde, taraflar arasında imzalanan anlaşma belgesi, icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi durumunda, mahkeme tarafından verilen bir karar gibi, yani ilam niteliğindeki bir belge gibi işlem görür. Bu açıdan, iş hukukunda özellikle ihtiyari ara buluculuk görüşmeleri, bazı durumlarda işçi aleyhine sonuçlar doğurabilmektedir. Dolayısıyla, öncelikle işverenin sizi gönderdiği ara bulucunun ihtiyari, isteğe bağlı bir ara bulucu mu olduğunu, aynı zamanda işverenin avukatı da olup olmadığını öğrenmenizde fayda vardır. Ara buluculuk görüşmesine gitmeniz durumunda da imzalayacağınız belgenin ne olduğunu dikkatle okumanızı, süre talep edip ikinci bir görüşme daha yapmanızı ve bir avukat ile birlikte bu işlemlerinizi yapmanız sizin haklarınızı koruyabilmek adına daha güvenli olacaktır.