Bir mahallenin hikayelendirilmesi

‘‘Kentsel dönüşüm’’ diyerek ucube beton binaların, küçücük odalarında dikine yapılaşmayı sağlayan zihniyet ne yazık ki yerleşik ‘‘mahalle kültürü’’nü de yok ediyor. İstanbul’dan Bergama’ya oradan Diyarbakır’a mahalle kültürü yok ediliyor. Bizler bu kültür içinde büyüdük. Komşularla kardeş olarak sevinçte ve tasada birlikte olmanın ne olduğunu öğrendik/yaşadık. Apartmanlar modası başladığında dalga geçerdik. Şimdilerde mahalle nüfusuna denk koca binalarda birbirinin yüzüne bakmayan insan yığınlarının yaşadığı beton bloklar her yeri sarıyor. Neyse…

Böyle önemli bir kültürel konuyu gündemine alıp, aylarca (Ya da yıl demek belki daha doğru) çalışan bir grup fotoğrafçı yalnız fotoğrafçılar da değil, sosyal bilimcilerle birlikte, fotoğrafsa fotoğraf, metinse metin, söyleşiyse söyleşi, sergiyse sergi ve yetmez gibi bir de kitap çıkardılar. Üstüne üstlük çok güzel bir de web sitesi yapıp kitabı da PDF olarak siteye koydular. Ben de aşama aşama gelişmeleri izleyip indirdiğim kitabı inceleyerek İstanbul’dan Bergama’ya merhaba demek için yazdım. 

Açılan sergi mekanının güzelliği bir yana mekana özgü sergileme yöntemini sevdim. Bir not daha ekleyeyim tüm bunlarla uğraşırlarken (KGF) Korona Günlerinde Fotoğraf gibi bir projenin teknik ve organizasyonunu da başarıyla gerçekleştirdiler. Çok uzattım farkındayım. Kim bu Bergama’dakiler?

İstanbul’dan ‘Galata Fotoğrafhanesi’ diye bildiğimiz, Bergama’da ‘Sarı Denizaltı*’ ismini alan, görsel sanat ve görsel kültür üzerine projeler üretmeyi hedefleyen; sergiler, söyleşiler ve atölyeler düzenleyen, kâr amacı gütmeyen bağımsız bir sanat inisiyatifi olarak Günseli Baki ve Yücel Tunca tarafından Mart 2018’de Bergama İzmir’de çalışmalarına başladı.

Gelelim yazının asıl konusuna ama yerimiz dar. Web sitesinden özet aktarayım, sizler meraklanıp siteden sayfalarca görselle birlikte inceleyin, yorumlayın. Lakin bu sergiyi fiziki olarak İstanbul’da da izlemek güzel olurdu…

BİR MAHALLENİN HAFIZASI: KALE

1 Haziran 2020’de başlayan projede mahallenin kent belleğindeki yerini psikocoğrafya, kentsel mekan, bireysel bellek, yaşam kültürü ve sözlü tarih kavramlarıyla birlikte ele alan atölyeler, seminerler, uzman sunumları yer aldı. Günseli Baki’nin “Bir Mahallenin Keşfi: Psikocoğrafya ve Anlatı Atölyesi” ve Yücel Tunca’nın “Bir Mahallenin Kayıtları: Belgesel Fotoğraf Atölyesi” ile bu atölyeleri destekleyen Sözlü Tarih Uzmanı Eda Yiğit’in “Kültür Sanat Pratiklerinde Anlatının Yeri” ve Prof. Dr. Melek Göregenli’nin “Kent, Zaman, Kimlik, Mekan” seminerlerine açık çağrıya başvuran 10 fotoğrafçı ve görsel sanatçı katıldı. Arkeolog Bülent Türkmen’in “Helenistik dönemde Kale Mahallesi’nde Yaşam Üzerine Bir Deneme” ve Araştırmacı, Yazar Sefa Taşkın’ın “Kale’de Bir Sokak: Abacıhan” sunumları ise herkesin katılımına açık olarak çevrim içi gerçekleştirildi. Sarı Denizaltı Sanat İnisiyatifinin koordinatörlüğünde yürütülen projeye katılan Arzu Ece Şahin, Ayfer Yıldız, Burcu Işık, Eren Sulamacı, Fatih Kurunaz, Nesrin Ermiş Pavlis, Pınar Boztepe Mutlu, Rabia Başa, Seda Tulun, Tuğba Yılmaz’ın üretimlerinin sergilendiği “Bir Mahallenin Hafızası: Kale” projesinin sergisi 2 Kasım’da Bergama’da açıldı. İki bölümden oluşan proje web sitesinde 5 Aralık’ta yayımlandı.

Başta Günseli ve Yücel olmak üzere sergiyi gerçekleştiren katılımcılar ile işin öznesi olan Kale Mahallesi sakinlerine bolca sevgiler…

Sizler de linklere tıklayarak bu özgün belgesel çalışmayı keyifle izleyiniz.

www.saridenizalti.com/birmahalleninhafizasikale

https://www.facebook.com/saridenizaltinisiyatifi

* Sarı Denizaltı: Yellow Submarine 1968 yapımı, yönetmenliğini Kanadalı George Dunning’in, sanat yönetmenliğini ise Heinz Edelmann yaptığı animasyon film. Film, Beatles üyelerinin, denizler altında cennet gibi bir yer olan, huzur içinde, müzik ve renkler arasında yaşayan Pepperland ismindeki bir ülkeyi Blue Meanie denen yaratıkların saldırısından kurtarmalarını anlatıyor. Filme ismini veren ve bir Lennon-McCartney parçası olup Ringo Starr tarafından icra edilen, Yellow Submarine, grubun 1966 çıkışlı Revolver albümünde yer alan bir parçaydı.