‘Çalışabilir’ raporu ücretsiz izin karşısında haklı fesih nedenidir

SORU: Merhaba, ben bir markette çalışıyorum ve kasım ayında kovid-19 hastalığına yakalandım ve 10 günlük zorunlu eve kapanma durumunda bulundum. Bu süreçte rapor verildi. Fakat ikinci kez test istendi benden işyerim tarafından. İkinci testim de pozitif çıktı fakat doktorlar bulaşıcılık sende yok diyerek işe devam etmemi istedi. İşyerim ise iyileşmeden gelmememi söyledi Üçüncü kez test yaptım o da pozitif çıktı, doktorlar yine aynı şekilde bulaşıcılığın olmadığını, işime ve normal hayatına devam etmem gerektiğini söylediler ama işyerim yine iyileşmeden gelmememi söyledi. Doktora göre ben çalışabilecek durumdayken beni çalıştırmadılar ve üstüne ‘Seni ücretsiz izinde göstereceğiz’ deyip maaşımı kesmeye çalıştılar. Böyle bir şey yapmaya hakları var mı? (Hastaneler ikinci ve üçüncü testten sonra rapor vermiyor ve çalışabilirsin diyor)

CEVAP: Öncelikle size geçmiş olsun. Kovid-19 salgını sürecini çoğu zaman çalışarak geçiren işçiler; öncelikle sağlık açısından büyük risk altında veya tek geliri çalışmasının karşılığı olan ücretini alamaması, sadaka şeklinde alacağı miktarlar ile yaşamak ya da sizin durumunuzda olduğu üzere herhangi bir söz hakkı olmadan ücretinden kesinti yapılarak ücretsiz izne gönderilmek zorunda kalmakla yüz yüze kalarak yaşamak zorunda kaldılar. Bu durum salgın sebebi ile iş hukuku açısından yapılan birçok değişikliğin de (işçinin rızası olmadan ücretsiz izne gönderilmesi, telafi çalışması yapılması, sigortasız çalıştırmanın affedilmesi gibi) işçiler açısından maalesef birçok yasal hakkın da kaybolması sonucunu doğurmuştur. Sizin sorunuzda belirtmiş olduğunuz durum ise maalesef bu yaşanan sürecin somut acı bir örneğini daha oluşturmaktadır. Yine de bu durumda dahi yasal anlamda yapılabilecek bazı hususlar bulunmaktadır. Ancak, tüm bu salgın sürecinde yaşanan çalışma hayatına ilişkin uygulamalar ile ilgili henüz herhangi bir emsal kararın bulunmadığını da belirtmek gerekir.

Öncelikle işvereninize tarafınıza verilen bir “çalışabilir raporu” varsa bunu sunmanız gerekmektedir. Size çalışabilir raporu verilmemiş ise bunu size sözlü olarak değil yazılı olarak vermesini hastaneden talep etmeniz gerekecektir. Bu raporu işverene sunduğunuz halde eğer işveren buna rağmen sizi çalıştırmazsa, bu durum işveren ile ilgili bir durum olduğu için sizin ücretinizde herhangi bir kesinti yapılması söz konusu olamaz. Zira, bu durumda iş sözleşmesinin işçi açısından en önemli borcu olan iş görme edimini siz yerine getirmeye hazır olduğunuzu işverene belirtiyorsunuz.

Bu durumda sorunuzda olduğu gibi, işveren sizi ücretsiz izne çıkarmak istemesi halinde ise, çalışabilir durumda olduğunuzu gösteren rapora dayanarak iş sözleşmenizi haklı nedenle fesih hakkınız bulunmaktadır. Salgın nedeni ile ücretsiz izne gönderilen işçiler açısından işçinin daha önce, ücretsiz uygulaması için işçinin onayının da bulunması gerekirken, salgın nedeni ile ücretsiz izne gönderilen işçiler açısından bu onay aranmamaktadır. Ancak, sizin çalışabilir olmanıza rağmen işverenin ücretsiz izin dayatması hususu burada sizin açınızdan önemlidir. Bu durumda da işverene karşı koşulları varsa (En az bir yıllık çalışma süresi, belirsiz süreli iş sözleşmesi gibi...) kıdem ve ihbar tazminatı alacağınız için dava açabilirsiniz. Ayrıca, ücretsiz izin ödeneği ile ücret arasındaki farkı da, eğer çalışmış iseniz, talep edebilirsiniz.