Kim bilir, ne bilir?

Bu iktidar, her meslek sahibini, “Ne için, kim için bunca dirsek çürüttüm?​” der hale getirdi.

Şehir planlamacılar, Kanal İstanbul yüzünden dil altı hapı kullanır oldu; TÜBİTAK projelerine bakan mühendislerin tansiyonu çıkıyor, ekonomistler ise sanki her gün elinde yeni şekil bir rubik küp buluyor. Avukatlar ne iş yaptığını anlayamıyor, ortada adalet yok. Akademisyen, gazeteci, diplomat, doktor ne kadar uzman varsa aklıyla oynanıyor.

Yok, okumuş etmişler hiçbir şey bilmiyor; her şeyi iktidar biliyor.

Ben de iletişimci gözlüğüyle gündeme baktığımda fenalaşmadığım gün olmuyor.

AKP Genel Başkanı, “Eskiden hastanelerde ölülerimiz rehin kalıyordu, o dönemi Z kuşağı bilmez. bunları Z kuşağına halkımız anlatsın” diye bir konuşma yaptı.

Akabinde #ZKuşağıBilmez etiketinin altı son 20 yıldaki binlerce hak kaybıyla, 20 yıl önceden aklımızda güzel kalan binlerce anıyla doldu.

Bunlar hep kitapları okumayıp birilerinin çıkardığı yanlış özetlere bakmaktan oluyor diye düşünüyorum.

Anlıyorum ki birileri sunum yapmış: “Efendim 2015 yılında seçmenlerin yüzde 2’si, 2017’de yüzde 7’si Z kuşağıydı. 2023’te yüzde 16’ya çıkacaklar. Bu oyları ihmal etmememiz, Z kuşağına konuşmamız lazım.”

O zaman mevcut konuşma metinlerinde ufak oynamalar ile hitaba yeni bir özne olarak eklenmiş: Z kuşağı.

En temel iletişim kurallarından biridir, tartışırken karşınızdakine “Anlamadın” denilmez, “Anlatamadım” denir.

Uzlaşmak için temel prensiplerden biri budur.

Dolayısıyla, kazanılmak istenen kalbin karşısına “Sen bilmezsin” diye de çıkılmaz.

Z kuşağı yaşı kaç olursa olsun elbette ki geçmişle ilgili fikir ve bilgi sahibi, tabii ki biliyor; velev ki geçmişi yaşamadı en azından şu an yaşadığı şeyin ne olduğunu görüyor.

Bir kesimi hakir görerek kazanmaya çalışmak ne zamandır iletişim sayılıyor?

Kuşaklar; toplumların ve sosyal yaşamın değişimi, bu değişimlere verilen tepkiler ve dönüşümle fazlara ayrılır. 

Kuşak Araştırmacısı Evrim Kuran, “Z Bir Kuşağı Anlamak” kitabında bu kuşağı “küresel köyün kaygılı çocukları” olarak tanımlıyor.

Kitap, başlıca özellikleri şöyle sıralıyor:

Tek bir kimlik tanımlamayı reddedişleri, iletişimkolik, diyaloğa açık, gerçekçi, daha az çatışma, daha çok dahil edilme yanlısı olmaları.

Sürdürülebilir dünya, sosyal sorumluluk, etik değerler onlar için önemli.

Yani aslında doğru kanallardan edinilmiş ufacık bir özet bile hepsi tek bir kalıba sokulamasa da bu kuşağa “Bilmezsiniz” diyerek, çatışma körükleyen üslupla yaklaşmamak, üstten konuşmak yerine dahil etmek gerektiğini anlamaya yeterdi.

Burada iktidar Z kuşağını bilmedikleri ile etkilemeye çalışadursun, aynı günlerde Wallstreet ise Z kuşağı tarafından bilmediğiyle sınanıyordu.

Hedge Funds; değer kaybetmesini bekledikleri hisseleri ödünç alarak piyasaya süren, değer kaybettiğinde daha az fiyatla geri alıp süresi bittiğinde iade eden ve aradaki farktan milyarlar kazanan bir yatırım aracı. Zenginlerin daha da zenginleşme yöntemlerinden biri.

Reddit: Forum ağırlıklı bir sosyal medya platformu. 

Robinhood: Fon alım satımına aracı bir uygulama.

Olay şöyle oldu: Melvin Capital isimli hedge fund, son 2 yılda 783 mağazasını kapatmış olan GameStop isimli bir video oyun şirketinin hisselerini ödünç almaya başladı.

Hisseleri satışa sunacak, değeri daha da düştüğünde tamamını yeniden alıp (çünkü ödünç) kâr edecekti.

Reddit’te Wallstreetbets forumunda bir kullanıcı bunu fark etti ve GameStop hisselerini yükseltmek için herkesi almaya çağırdı.

19.95’ten başlayan satış birkaç günde 500 dolar seviyesine yükseldi.

Reddit kullanıcılarının çoğu bu hisselerden ettikleri kârı yine sosyal sorumluluğa, hayvan barınaklarına bağışa, evsizlere vs. yönlendiriyor.

Npr’daki haberde kullanıcılardan bazı yorumlar şöyleydi:

“Bu tarihi birlikte yazıyor olmaktan gururluyum. Buna bir fırsat, intikam ya da adalet deyin, doğru tarafta olduğumu biliyorum.”

"Wallstreet zenginleşirken asgari ücret sabit kaldığı için, üniversiteye para bulamayanlar için, insanların kaybettiği tüm işler ve evler için, şimdiye kadar bizim vergimizle sizler büyürken biz hiçbir şey alamadığımız için...”

“Bu sadece zenginlere ve sermayeye değil; adaletsizliğe, hileli kurallarınıza, eşit olmayan oyun alanına bir direniştir.”

Elon Musk’tan, Alexandra Ocasio Cortez’e kadar pek çok isim de bu direnişe destek verdi.

Şimdiye kadar denetimsiz alanda rahatça top koşturan, serbest piyasa savunucusu hedge fund şirketleri devletin duruma el koymasını istedi.

Sermaye ve devlet baskısıyla Robinhood uygulama üzerinde hisse alımını kapattı. Ancak Çinli bir uygulama olan Webull üzerinden alım hâlâ yapılabiliyordu. Devreye bir de yeni düzenin ikinci kutbu olmaya aday Çin girmiş oldu.

Bu arada Reddit sinema şirketi AMC, Blackberry, Nokia gibi şirket hisselerini de hedefleyince bu hisselerin alımı da sınırlandırıldı.

Neticede Occupy Wallstreet hareketinden daha büyük bir ekonomik bedel ortaya çıktı. Ultra zenginlerin yatırım şirketi Melvin Capital 5 milyar dolar borç yüzünden iflasını açıkladı.

Z kuşağı kapitalizmi kendi silahıyla 5 gün içerisinde vurmayı ve bir neferini indirmeyi başardı. Bunu kazara değil, sınıf bilinciyle, adaletsizliğe karşı isyan olarak tanımlayarak yaptı.

Yani “Bilmez” denilen Z kuşağı, kendinden önceki neslin bilmediği bir dünyada, dijitalde iyi bir oyun kurucu, gerçek bir savaşçı.

Üstelik haklı bir çağrıda hızlıca kitleselleşebilecek bir güce de sahip. Bu satırları yazdığım şu sıralarda wallstreetbet forumu Reddit üzerinde 5 milyon üyeye doğru ilerliyor. GameStop hisseleri hâlâ bir inip bir çıkıyor. Mücadele devam ediyor.

Sözün özü: Bir gizli özne olarak anılmak için fazlasıyla güçlü kasları olan bir kuşak. Sadece seçim dönemleri oy kaygısıyla yapılan “-mış gibi” demeçleri yemeyecek kadar algısı açık, dahil edilmediği bir siyasetin seçmeni olmayacak kadar bilinçli, dijital dünyaya dümene geçecek kadar hakim bir kuşaktan bahsediyoruz.

Z kuşağı için siyaset, Z kuşağına yönelik iletişim değil, ana kaygı: Z kuşağı ile birlikte siyaset yapabilmek olmalı.

Bugün Biden’ın başkanlık koltuğuna oturmasında, iklim hareketinin geldiği noktada, bu işe 15 yaşında tek başına girdiği grevle dikkat çeken Greta Thunberg’in katkısını unutmayın.

OECD ülkeleri içerisinde ne eğitimde ne işte olan gençler oranında birinciyiz, gençleri hayalsiz, umutsuz, eğitimsiz, adaletsiz ve işsiz bıraktılar.

Koymadılar gençliklerini yaşasınlar.

Çektiğimiz 20 yıl için bu iktidarın Z’lerden alacağı bir cevap muhakkak var. 

Benim de bir umudum o yanıtta saklı.

Özgür pazarlar dilerim gençlere ve genç hissedenlere...