Baskı ve keyfilik rejimlerinde yaşamak

Dünya, ne yazık, özgürlükler dünyası değil. Her yerde baskı ve keyfilik hüküm sürüyor.

Çıplak zorla sınırlı değil baskı ve keyfilik rejimlerinde yaşamak. Tüm dünyada haklar ve özgürlükler için savaşan insanlar var. Eleştirel tutum alanlar, baskı rejimlerine direnen insanlar var. Elbette baskı rejimlerinde tiranların hedefi haline gelmiş, gelmekte olan insanlar var. Şu zamanlarda, memlekette, AYM ve AİHM kararlarıyla da sabit, örnek olsun Ahmet Altan, Selahattin Demirtaş, Osman Kavala’nın durumu, sürgünde yaşamak zorunda bırakılan binlerce düşünen insan için örnek olsun Can Dündar’ın maruz kaldığı muamele düşündürücüdür. Dün memlekette sevgili önceki TİHV Başkanımız, TTB Başkanı Şebnem Korur Fincancı, Ahmet Nesin ve Erol Önderoğlu yargılandılar. Sebep, Özgür Gündem gazetesiyle dayanışmak amacıyla düzenlenen kampanya çerçevesinde “Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği”ni üstlenmiş olmalarıdır. Basın ve ifade özgürlüğü için gösterdikleri dayanışmanın karşılığı yargılanmak oluyor. Bize özgü bir durum değil bu. Bütün baskı rejimlerinde benzer  uygulamalar var. Bir iki gün önce Rus muhalif Navalny’a 3.5 yıl hapis cezası verildi...

Şu son günlerde, kendime,  12 Mart darbesi günlerinde Ankara Hukuk Fakültesi 2. sınıftayken okuduğum Çetin Altan’ın Büyük Gözaltı romanını, George Orwel’in 1984 ve Hayvan Çiftliği kitaplarını tekrar okuma fırsatını yarattım. Baskı rejimlerinin özelliklerini anlatırken, insanlığın başına bela olmuş ve milyonlarca insanı katletmiş Hitler ile ona karşı savaşmış ve faşizme karşı büyük zaferi kazanmış Stalin’i aynı kategoride değerlendirmiş olmasına karşın, Waller R. Newell’in Tiranlar (Yapı Kredi Yayınları) kitabı da okunması gereken kitaplar arasındadır kanımca.

Bağımsız internet gazetesi, T-24 sitesinde 9 Aralık 2016 tarihinde yayımlanan, “Yale Üniversitesiden Prof. Snyder’in öğütleri: Faşizm geliyorsa nasıl yaşamalı?​” haberi çok uyarıcıydı.

Zeynep Direk çevirisi ile “Snyder’in öğütleri” özetle şöyleydi: 1. öğüt, “Otoriterliğin gücünün büyük bir kısmı bizim ona kazandırdığımız bir güçtür. Öngörüye bağlı itaat, hükümet şunu yapar diye, hükümete halka daha fazla yapılabileceğini işaret eder ve özgürlüğün kaybına hazırlandırır”. Bunu yapmayın diyor.  2. öğüt, “Elde kalan kurumları savunun. Savunulacak kurum bir gazete, bir okul, bir üniversite, bir sivil toplum örgütü, bir dergi, bir sanat kurumu, bir dernek olabilir. 3. öğüt, “Faşizm koşullarında en büyük devrimcilik işini iyi yapmaktır” (Walter Benjamin). 4. öğüt, “Politikacıları dinlerken bazı kelimeleri nasıl kullandıklarına dikkat edin. Bu kelimeleri sorgulamayı öğrenin. Terörist, vatan haini gibi kelimeler çok geniş bir anlamda kullanılmaktadır. “Olağanüstü hal, aciliyet gibi çok önemli kavramları duyduğunuzda uymayın”.  “Yurtsever dil kullanarak, şiddete başvurmayan insanların terörist olarak adlandırılıp dışlanmasına veya cezalandırılmasına öfkelenin. Öfkenizi uygun bir dille ifade edin”. 5. öğüt “Akıl almaz şeylerle karşılaşıldığında, örneğin ülkede bir yerde bir canlı bomba patlayıp 100 kişi öldüğünde veya başka bir terör eylemi gerçekleştiğinde sakin olun ve şunu hatırlayın. Tüm otoriter rejimler iktidarlarını daha da sağlamlaştırmak için böyle saldırılara gerek duyarlar, sivillerin zarar gördüğü böyle olaylara göz yumar, planlar ve hatta gerçekleştirirler”. 6. öğüt: “Dile özen göster, herkesin kullandığı cümleleri kullanmaktan kaçın. Herkesin söylediği bir şey söyleyeceksen bile onu nasıl söyleyeceğine kafa yor. Küfretme, yatmadan önce internete girme, elektronik aletlerini yatak odası dışında bir yerde şarj et ve oku. Bunun sebebi şu, sadece sosyal medya okumamalısın, düşünce dilini inceltmek, geliştirmek için kitap okumalısın. (…) 7. öğüt, “İtiraz edin, birileri etmeli. Doğruyu söyle, birileri doğruyu söylemeyi göze almalı”. 8. öğüt, “Doğru ile yanlışın bir birinden ayırt edilebileceğine, gerçeği bulabileceğimize ve doğruyu söyleyebileceğimize inan”.

Çok mu karamsar bir yazı oldu, bu haftaki yazımız?

Bence düşünmek ve itiraz etmek, mümkün.

Baskı ve keyfilik rejimlerinde nasıl düşünmek gerekir ve ne yapmak gerekir,  sıralamış Profesör Snyder.

“Öğütler”, çok değerli.