Son Şövalye Kara Ölüm

16’ncı ve 19’uncu yüzyıllar arası satrancın romantik dönemi olarak adlandırılır. Bu dönemde satrancın konumsal özellikleri bilinmiyordu. Bilimsel yaklaşımdan uzak, taktiksel ve fedaya dayalı oyun tarzı dönemin belirgin özelliğiydi. Keskin konumlar büyüleyici oyunların ortaya çıkmasına neden oluyordu. Bu dönemin son temsilcisi 1841 Manchester doğumlu Joseph Henry Blackburne, Amerikalı Efsanevi Oyuncu Paul Morphy’nin Avrupa’daki muhteşem başarılarından etkilenerek 19 yaşında satranca yöneldi.

 1861 yılında Manchester Satranç Kulübüne katıldı ve sadece bir yıl sonra şehir kulübünün şampiyonu oldu. 1862’de Uluslararası Londra Satranç Turnuvası’na katıldığında geleceğin ilk Dünya Şampiyonu  Wilhelm Steinitz‘i yenmeyi başardı. 1868-69 sezonunda, o dönem İngiltere şampiyonu olan Cecil De Vere’yi yenerek Britanya şampiyonluğunu kazandıktan sonra İngiltere’nin en iyi oyuncusu kabul edildi. İlk büyük uluslararası başarısını 1870 Baden-Baden Turnuvası’nda 3. olarak elde etti.

Muhteşem kombinezon yeteneği sayesinde birçok güzellik ödülü kazanmasına rağmen özellikle oyun sonlarında çok güçlüydü. Simultane ve körleme satranç gösterileriyle büyük maddi kazançlar elde ediyordu. 1871 ila 1889 yılları arasında Wilhelm Steinitz, Emanuel Lasker ve Johannes Zukertort’dan sonra dünyanın en iyi oyuncusuydu.  Blackburne, oyunlarını gerçek bir şövalye gibi romantik ruhla oynar, sürekli parlak kombinezonlar arardı. Steinitz’in ortaya koyduğu konumsal ekolü onaylamıyordu. 1873 Viyana Turnuvası’nda Steinitz ile birinciliği paylaştığında “Kara Ölüm” lakabını kazandı. Bu lakabı oyun stilinin kara veba gibi hızlı bir biçimde rakibinin işini bitirmesinden dolayı almıştı. 1876 Londra ve 1881 Berlin turnuvalarında birinci olmayı başardı. 1872 Londra, 1885 Hamburg ve 1887 Frankfurt turnuvalarını ikincilikle tamamladı.

Emanuel Lasker, Blackburne’ün Steinitz’den daha yetenekli olduğunu ancak Dünya Şampiyonu olmak için gerekli iş ahlakına veya disipline sahip olmadığını söyledi, 1886’daki ilk resmi Dünya Şampiyonasında. Steinitz, Zuckertort’u 10-5 skoruyla yenerek şampiyon olduktan bir yıl sonra Blackburne benzer şekilde Zuckertort’u 9-5 skoruyla yendi. Bu da Lasker’in Blackburne hakkında yanılmış olabileceğini akıllara getiriyor. Daha sonra Dünya Şampiyonu olan Lasker, 1899 Londra Turnuvasını açık ara kazandığında turnuvadaki tek mağlubiyetini Blackburne karşısında aldı. Diyagramda Lasker’in oynadığı f3 hamlesinden sonra Blackburne’ün hamlesini bulmaya çalışabilirsiniz.

31…Kh1+! 32.Şxh1 Fxg3 33.Axg3 Af2+ 34.Şg1 Axd1 (Blackburne 46’ncı hamlede kazandı).

    Blackburne’ün ne kadar büyük bir yetenek olduğu konusunda hâlâ şüpheleriniz varsa 10 kişiye karşı aynı anda körleme oynadığı sırada oyunlardan birinde gerçekleştirdiği 8 hamlelik kombinezon sizi kesinlikle ikna edecektir. Diyagram

17.Kd7+! Fxd7 18.Vf7+ Şd6 19.Vxd7+ Şc5 20.Fe3+ Şb4 21.Vxb7+ Şa5 22.b4+!! Şahın kaçış karesini siyahın kendi taşıyla bloke ediyor 22… Fxb4 23.Fb6+! Bir hamle sonra tekrar blokaj. 23…axb6 24.Vxa8# Tüm bunların tahtaya bakmadan yapılmış olması gerçekten nefes kesici.

Blackburne hakkında yazılacak çok şey var, bu yüzden FM Selim Çıtak’ın Blackburne’ün yaşamını ve oyunlarını kaleme aldığı 320 sayfalık harika kitapta, tarihi bilgiler, oyun analizleri, tarihi fotoğraflar ve turnuva tablolarının yanı sıra 19. yüzyılın diğer önemli satranç figürlerinin hikayelerine de tanık olacaksınız. Kapak ve baskı kalitesiyle de ömürlük bir kitap olmuş, mutlaka edinin.