İşe iadeden sonra işçi aynı işte ve aynı koşullarda çalıştırılmalı

SORU: İyi günler. Ben işe iade davasını kazandım. İşyerine ihtar çektim, onlar da işe başlatma daveti gönderdi ve işyerine gittim. Beni eski pozisyonum yerine sağlık sebeplerimden dolayı başka bölümlerde başlatmak istediklerini söylediler. Ben de kabul etmedim ve oradan ayrıldım. Akşam saatlerinde işveren işyerine gelmemi, işi kabul ettiğim anlamına geldiğini söyleyerek, akşam 19.30 gibi SGK işe giriş bildirgesi yapmış hem de eski çıkardıkları yaptığım iş koduyla. Ben de noterden tekrar bir ihtar çektim, bana işyerine geldiğimde eski pozisyonumda değil de başka pozisyonlarda yer gösterdiklerini ama kabul etmediğim halde akşam SGK girişimi yaptıklarını ve kabul etmediğimi ifade ettim. Bu durumda bundan sonraki süreç nasıl olur acaba?

CEVAP: İyi günler. Sizin de bildiğiniz ve uyguladığınız üzerine işe iade davasının kesinleşmesinin ardından işçinin 10 gün içinde işe alınması için işverene başvuru yapması gerekmektedir. İşçiyi başvurusu üzerine 1 ay içinde işe başlatmayan işveren, işçiye en az 4 aylık en çok 8 aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Burada kural olarak işveren, sizi işe iade davası sonunda işe başlatması için davet etmesi durumunda, sizi aynı pozisyonda, aynı yerde işe başlatmakla yükümlüdür.

Uygulamada Yargıtay, işçinin işe başlama talebinde samimi olmasını aradığı gibi, aynı şekilde işverenin işçiyi işe davet yazısında da ciddi ve samimi olmasını arar. İşveren, işçiyi işe davet ederken, işçinin hangi işte nerede ve ne şekilde hangi şartlarda çalışacağını biliyor olması gerekir. İşçi, geçersizliği tespit edilen fesih tarihinde çalıştığı işyerinde ve işte işe başlatılmalıdır. İşçiye önceki koşullar tam olarak sağlanmalı ve aynı parasal haklar ödenmelidir. Dolayısıyla bu şartları taşımayan bir işe davet yazısı ve işçinin işe başlatılması her şeyden önce Medeni Kanun’un 2. maddesinde belirtilen dürüstlük kuralına aykırıdır.

Dolayısıyla, sizi işe iade davasını kazandıktan sonra işe davet eden işveren aynı koşullarda aynı işe başlatmakla yükümlüdür. Sizin adınıza karar verip, işyerinde başka bir pozisyon vermesi işe başlatma açısından samimi olmadığını, boşta geçen ücret ve işe başlatmama tazminatını ödememek için bu yolu seçtiğini göstermektedir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi de  20.09.2014 tarih, 2012/ 35459 E ve 2014/ 28437 K sayılı ilamı ile “İşe iade davasında karar verilen sendikal tazminatı boşa çıkartmak için işçinin işe başlatılması durumunda, işçinin işe başlatılması nedeniyle yoksun kaldığı sendikal tazminatı zarar olarak talep edebileceği”ne hükmetmiştir.

Bu durumda, siz de bu koşulları kabul etmediğinize dair yapmış olduğunuz ihtarname ile bu durumu kabul etmediğinizi bildirip, boşta geçen ücret alacağınız ve işe başlatmama tazminatınız için hukuki yollara başvurabilirsiniz. Bunun için doğrudan icra takibi başlatabilirsiniz. Mahkeme işe iade davasında, “Feshin geçersizliğinin tespitine” şeklinde karar verdiği için bu karar ile birlikte hükme bağladığı boşta geçen ücret alacağınız ve işe başlatmama tazminatınız için ilamsız icra takibi yapabilirsiniz. Ancak, ilamsız icra takibinde borçlunun borca itiraz edebilme olanağı söz konusu olduğu için, işveren bu icra takibine karşı itiraz eder ise bu durumda bu itirazın kaldırılması için itirazın iptali davası açmanız gerekecektir. Bu alacak, işçilik alacağı olduğu için de itirazın iptali davasını açmadan önce yasa gereği zorunlu ara bulucuya başvurmanız gerekmektedir. Ancak, tüm bu sürecin uzunluğu da göz önünde bulundurulduğunda iş güvencesi hakkı kapsamında düzenlenen işe iade davalarının uygulamada iş güvencesini sağlama açısından son derece eksik ve yetersiz olduğunu da kanımca göstermektedir.