15-16 Haziran’ın yolu

Türkiye’de işçi sınıfı mücadelesi açısından en önemli gelişmelerden birisi olan 15-16 Haziran büyük işçi direnişinin üzerinden 51 yıl geçti. 15-16 Haziran 1970’de ülke tarihinin en büyük işçi direnişinin açtığı yol, günümüzde de güncelliğini ve öğreticiliğini sürdürüyor.

1960’lı yılların ikinci yarısından itibaren büyük ölçüde işçilerin iradesi ve inisiyatifinde gerçekleşen işçi eylemleri ve örgütlenme girişimleri işçi hareketine belirgin bir ivme kazandırmıştı. 1967-70 döneminde ağırlıklı olarak özel sektörde çalışan işçilerin DİSK’te örgütlenmeye başlamasıyla birlikte işçi hareketi sermayeden ve devletten bağımsız bir çizgiye yöneldi.

İşçi hareketi ve sendikal mücadele, o dönem büyük fabrika ve işletmelerde çalışan örgütlü işçilerin öncülüğünde yürütüldü. Kitlesel işçi eylemleri, fabrika işgalleri ve grevlerin başarısında işyerlerine ve işçilerin iradesine dayanan sendikal çalışmaların rolü belirleyiciydi.

Direnişin temel nedeni, Mecliste 1963 yılında yürürlüğe giren 274 ve 275 sayılı sendika ve toplu sözleşmelere ilişkin yasaların değiştirilip DİSK’i fiilen tasfiye etmekti. 15-16 Haziran eylemlerinin DİSK yönetiminin bu yönde bir kararı olmamasına, hatta işçileri sakin olmaya davet etmesine rağmen gerçekleşmesi, işçi sınıfının kendi iradesi ve inisiyatifleriyle harekete geçtiği ne kadar önemli ve etkili bir güç olduğunu gösteriyordu.

15 Haziran günü, 115 işyeri ve 80 bin işçiyle başlayan, 16 Haziran günü 168 fabrika ve 150 bini aşkın işçiyle devam eden 15-16 Haziran direnişi etkisini en çok, Türkiye işçi sınıfının kalbi sayılan İstanbul ve İzmit’te gösterdi. İstanbul’da, Gebze’de, İzmit’teki fabrikalarda üretim büyük ölçüde durdu. Her tarafta işçiler çeşitli yürüyüşler, mitingler düzenlediler ve kent merkezlerine doğru akmaya başladılar.

15-16 Haziran 1970 tarihlerinde eylemlere katılan işçi sayısının fazlalığı, DİSK ve Türk-İş’e bağlı farklı sendikalara üye ve sendikasız işçilerden katılımların yoğun olması işyeri örgütlülüğünün güçlü olmasının, sendikaların gücünü doğrudan fabrikalardan ve fabrikalarda yaşanan sorunlardan almasının somut bir sonucuydu.

Sendikaların işyeri temelinde örgütlenmesi, işyerlerinde işyeri çalışmasının yaygınlığı, sendika işyeri temsilciliklerinin ve pek çok fabrikada fiilen kurulan işyeri komitelerinin mücadelenin her aşamasında aktif olarak yer alması, o dönemdeki eylem ve direnişlerin etkili olmasını sağladı.

15-16 Haziran direnişi, sadece yarattığı sonuçlar ve açtığı yol açısından değil, hak ve çıkarlarını korumak için birleşen işçilerin kendi gücünün farkına varması, işçi sınıfının kendi içinde birliğini sağladığı zaman neler yapabileceğini göstermesi açısından da önemliydi.

15-16 Haziran direnişini başarıya taşıyan mücadele tarzının sadece hoş bir nostalji olarak görülüp her yıl takvimde sırası geldiği için hatırlanması, işçi sınıfı içinde etkili ve güçlü bir sendikal örgütlülük yaratılması için gereken adımlar atılmadığında işçilere ve haklarına yönelik saldırıların ve hak kayıplarının önüne geçilmesi mümkün görünmüyor.

15–16 Haziran direnişinin işçi sınıfı mücadelesi açısından en önemli tarafı, işçi sınıfının geleceğini iktidar ve patronlarla dirsek temasına girerek, onlardan aman dileyerek belirlemesinin mümkün olmadığıdır. Yürünmesi gereken yol bellidir. İşçi sınıfı ve sendikalar, sermayeden ve siyasal temsilcilerinden ayrı ve bağımsız olarak örgütlenip hakları ve sınıf çıkarları için birleşerek ve mücadele ederek ilerleyebilir.

Sendikalar 15-16 Haziran direnişinin açtığı yoldan gitmek istiyorsa, yarım asır önce işçilerin birbirini ve sendikalarını nasıl örgütlediğini, işyeri komiteleri ve diğer fiili örgütler aracılığıyla sınıf sendikacılığının temel ilkelerini nasıl hayata geçirdiklerini hatırlamak ve gereğini yapmak için gerekli adımları atmaktan geri durmamak zorundalar.

{{323575}}

DİSK Genel Başkanı Çerkezoğlu: 15-16 Haziran'ın 51. yılında "artık yeter" deme vakti

İİŞP: 15-16 Haziran ruhuyla örgütlenmeye ve mücadeleye!

Bursa’da 15-16 Haziran eylemi: Şirketlere ballı ihaleler, işçilere Kod-29

DİSK Çukurova Bölge Şubesi: "15-16 Haziran’daki gibi birlik olmalıyız”