KÇÖ sonrası işten atılan işçi işe iade davası açabilir

SORU: İyi günler. İşveren işten çıkarma yasağının sona ermesi üzerine, bugün itibarıyla iş sözleşmemi feshetti. Buna karşı ne gibi haklarım vardır?

CEVAP: İyi günler. Fesih yasağının sona ermesi ile birlikte maalesef sizin gibi birçok kişi işten çıkartıldı veya çıkartılmak için bekliyor. Kovid-19 salgını kapsamında alınan tedbirlerden biri iş sözleşmelerinin salgın sürecinde sonlandırılamayacağına ilişkin düzenlemeydi. 4857 sayılı İş Kanunu’na eklenen geçici 10. madde ile “İş Kanunu kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25. maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemeyecektir.”

Bu fesih yasağı bu ay başında sona erdi. Aslında her ne kadar kullanırken işten çıkarma yasağı denilse de aslında bu yasak kanun maddesinde de açıkça görüldüğü üzere, işçinin kıdem tazminatı ödenmeden iş sözleşmesinin sona erdirilmesi ile ilgilidir.

Dolayısıyla bu tarihten sonra işveren işçinin iş sözleşmesini İş Kanunu’nun 25/II bendinde yazılı haller dışında sona erdirmesi halinde işçiye kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür. Örneğin ücretsiz izni sona eren işçinin iş sözleşmesini performans gerekçesi ile fesheden işveren işçiye şartlarının oluşması halinde (Bir yıllık çalışma süresi, belirsiz süreli iş sözleşmesinin bulunması gibi) kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür. Tabii bu durumda işçinin işe iade davası açma hakkı da bulunmaktadır.

Burada tartışılması önemli olan bir husus da ücretsiz izinde geçen sürenin kıdem süresinden sayılıp sayılmayacağı noktasıdır. Uygulamada yargı pratiğinde ücretsiz izinde geçen süre işçinin kıdem süresinden kabul edilmemektedir. Zira bu durum bir anlamda tarafların anlaşması üzerine olan bir uygulamadır. Ancak, salgın koşullarında bu durum işveren tarafından yapılmış, işçinin herhangi bir onayı olamamıştır. Bu sebeple de iş sözleşmesini feshetme hakkı da elinden alınmış olduğu için, salgın süresince yapılan ücretsiz izin uygulamasının kıdem süresinden kabul edilip edilmeyeceği açısından ise, doktrinde bir tartışma yaşanmaktadır. Ancak, henüz buna ilişkin bir yargı kararı da bulunmamaktadır.

Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus da ücretsiz izin uygulamasının uzatılması sürecinin bu tarihten sonra yine işçinin onayına tabi olarak uygulanması gerektiğidir. İşverenin işçiyi ücretsiz izne çıkarması işçinin rızasına bağlı olup, işçi tarafından yazılı olarak kabul edilmeyen ücretsiz izin geçerli olmamaktadır ve iş akdinin işveren tarafından feshedildiği kabul edilerek, işverenin kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi gerektiği yargının kabul ettiği bir uygulamaydı. Bu durumda işveren işçinin ücretsiz iznini uzatmak istemesi durumunda işçinin artık yazılı onayını almak durumundadır. İşçinin bunu kabul etmemesi durumunda da işçiye kıdem tazminatını ödemek durumundadır.

Sizin iş sözleşmenizi işveren fesih yasağının sona ermesinden sonra feshetmiş ise, bu durumda İş Kanunu 25/II bendi kapsamında bir fesih söz konusu değilse (Kaldı ki bunun için fesih yasağı içinde de işverenin fesih hakkı vardı), kıdem tazminatınızı ve ihbar süresi vermemiş ise ihbar tazminatınızı ve diğer işçilik alacaklarınız varsa onları ödemekle yükümlüdür.

Sizin bu durumda da işe iade davası açma hakkınız bulunmaktadır.

EMEP: Önce sefalet ücreti sonra işsizlik, işte AKP'nin pandemi desteğinin özeti