Gazetecilik öldürülemeyecek müthiş bir meslektir

Son on günde 3 ülkede 3 meslektaşımızı kaybettik.

Reuters’ın Hindistan’daki Pulitzer ödüllü foto muhabiri olan Danish Siddiqui, ABD güçlerinin çekilmekte olduğu Afganistan’ın Kandahar bölgesindeki çatışmaları haberleştirirken Taliban’ın saldırısı sonucu yaşamını yitirdi.

Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te ise geçen hafta düzenlenen LGBT karşıtı bir gösteride görev yapan 37 yaşındaki Kameraman Alexander Lachkarava aşırı sağcıların saldırısına uğramasının ardından 11 Temmuz’da hayata gözlerini yumdu.

Hollanda’da da suç örgütlerine yönelik araştırmacı gazeteciliğiyle pek çok ödül kazanan 64 yaşındaki Gazeteci Peter R de Vries, bir televizyon programına konuk olduktan sonra eve dönerken başından vuruldu. Vries, hastanede yaşamını yitirdi.

RSF’nin AB ve Balkanlar Masası Başkanı Pavol Szalai, “Peter R. de Vries cinayeti, organize suçun artık medya için büyük bir tehlike oluşturduğu Avrupa’daki bir dizi gazeteci cinayetinin sonuncusu” derken son dört yıl içinde gazeteci cinayetlerindeki tırmanışa dikkat çekti: “Bu; Hollandalı gazeteciye mafya tarzı saldırı, organize suçtan da şüphelenilen diğer üç cinayeti takip ediyor: 2017’de Malta’da Daphne Caruana Galizia, 2018’de Slovakya’da Jan Kuciak ve bu yılın nisan ayında Yunanistan’da Giorgos Karaivaz.”

Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) verilerine göre 2021’de dünyada şu ana kadar 22 gazeteci öldürüldü.

Geçtiğimiz ay AFP Muhabiri Bülent Kılıç, Taksim’deki Onur Yürüyüşü’nü takip etmek isterken polis tarafından boğazına bastırılarak, ters kelepçe yapılarak gözaltına alındı. Almanya’da da meslektaşımız Erk Acarer, evinin bahçesinde saldırıya uğradı.

Türkiye’de iktidarın kutuplaştırma siyasetinin belirlediği gerilim ikliminde, yaptıkları haberler ya da yazdıkları yazılar nedeniyle farklı görüşlerden pek çok gazeteci saldırıların hedefi oldu. Saldırıya uğrayanlar arasında sadece ulusal basında değil, yerel basında görev yapan meslektaşlarımız da var.

Dünya hiçbir zaman, işini doğru yapmak için çabalayan gazeteciler için güvenli bir yer olmadı. Gazeteciler bazen doğrudan devletin güvenlik güçlerinin ya da devletle bağlantılı başka güçlerin saldırılarının hedefi oluyor, bazen mafyanın, bazen de çatışmalı bölgelerde görev yaparken yaşamlarını yitiriyorlar.

Tek tek ülkelerin basın tarihlerine dair yapılacak kıyaslamalı bir çalışma, Türkiye basın tarihinin öldürülen, hapsedilen, yargılanan gazetecileriyle diğerlerinden açık ara önde olduğunu gösterecektir.

Bizim işimiz bir yanıyla itfaiyecilerinkine benzer. İtfaiyeciler, bir yangın anında can kurtarmaya çalışırken risk alırlar. Bir yangını söndürmeye çalışırken, yanan bir binadaki küçük bir çocuğu kurtarmaya çalışırken hayatını kaybeden ya da yaralanan itfaiyecilerin haberleri bazen önümüze düşer.

Ne zaman bir itfaiyeciye dair böyle bir habere denk gelsem, sanki bir meslektaşı yitirmiş gibi de hissederim. Gazeteciler de, işlerini mesleki değerlerini satarak yaparlarsa, yani aslında gazeteciliği terk ederlerse insanların hayatlarını da mahvetmeye başlıyorlar. İşini doğru yapan gazeteci ise hayat kurtarır. Bazen tek tek insanların hayatını, bazen de çok kritik bir haberle çok daha geniş bir insan kitlesinin hayatını kurtarabilir bir gazeteci. Ama bu tür haberler riskleri de içinde barındırır. Bazen devletin çeşitli zor aygıtlarını ya da siyasal iktidarları karşınıza almanız, bazen de elinizdeki habere göre mafyanın saldırısını göze almanız gerekir.

Buradaki denge aslında ekmek parasının çok ötesinde bir yerde kurulmuştur. Hayatını riske atan bir gazeteci hiçbir zaman, mesleği konforlu dengeler içinde sürdürmeyi tercih eden bir gazeteci kadar kazanamayacağını bilir. Hatta yaptığı, yapmak istediği haberin, patronunun ilişkileri nedeniyle kendisine işsizlik olarak dönebileceğini de. Dolayısıyla seçtiğiniz gazetecilik türüne göre yaşam biçiminizi seçiyor ve o yaşamın içindeki risk potansiyellerini de göze alıyorsunuz.

Kalp krizinden yaşamını yitiren gazetecilerin sayısının diğer mesleklere göre ön sıralarda olması da yine mesleğimizin gerilim yüklü yüzünün somut bir göstergesidir.

Yaptığınız, okuduğunuz, sayfaya girdiğiniz haberlerden etkilenirsiniz. Ne kadar profesyonel olursanız olun insani özünü koruyan bir gazeteci için hiçbir haber suya yazılmaz.

Tüm bunlarla birlikte gazetecilik öldürülemeyecek müthiş bir meslektir.