Bergama Sineması

Ülkede mafya çete devlet ilişkileri ve toplumsal her türlü hak ve özgürlüğün saldırı altında olduğu günler yaşanmaya devam ediliyor. Gündem sürekli antidemokratik uygulamalar ve artık iktidarın halka satamadığı hayallerle sürüyor.

Yıllar önce siyanürle altın aramaya karşı sivil direnişleriyle adını duyuran Bergama bu günlerde kültürel geçmişi ve sinemalarıyla gündemde. Sarı Denizaltı Sanat İnisiyatifinin projesi olarak Yücel Tunca tarafından hazırlanan “Sinema Bergama”, 25 Haziran’da web belgesel olarak yayımlandı. “Sinema Bergama”yı anlamak için www.sinemabergama.com‘a girmek yeterli.

Bergama’ya 3 yıl kadar önce gitmiştim. Günseli ve Yücel “Galata Fotoğrafhanesi” deneyimlerini yanlarına alarak İstanbul’dan Bergama’ya yerleşmişlerdi. Evlerinin bir bölümünü Sarı Denizaltı’na ayırmışlar, fotoğraf kültürü ve belgesel çalışmalarına devam ediyorlardı. O zaman birçok projeden bahsetmişlerdi. Tarihi Sümerbank fabrikası, Bergama Sineması… gibi. O zamana kadar yaptığı çalışmalardan örnekler görme olanağı bulmuştum. 

Sonra İstanbul’a döndüm. Yazının girişinde bahsettiğim ülke gündemleri içinde koşturup dururken Sarı Denizaltı İnisiyatifi Yücel Tunca’nın “Sinema Bergama” projesini duyurdu. 

Önceleri kısa kısa bakıp geçmek zorunda kaldım. Sonra detaylı inceleme fırsatı buldum. Şimdi neresinden başlayayım diye düşünüyorum. Bir fotoğraf projesi olmanın çok ötesinde. Bir Bergama tarihi, sosyolojisi ve kültürü. Yücel sinema olgusundan yola çıkarak adeta Bergama’nın röntgenini çekip sergiliyor. O anlamda çalışmayı detaylı şekilde anlatmam mümkün değil. Belgeler, tanıklar, hikayeler, sesler, resimler ve fotoğraflarla dolu dolu.

Evet bu proje bir “web belgesel”. Klasik fotoğraf projelerini aşıp Türkiye’de belki de ilk proje türlerinden biri olarak önem taşıyor. İzleyeni zorlamayan, ister yazıyı, röportajları, fotoğrafları istediğin kadar ve yerden oku, ister arada dinlenmek için müzik dinlerken düşün. 

Siteden çıktığınızda film kareleri gözlerinizin önünden geçiyor, Sinema kültürünüz canlanıyor. Yetmiyor dünya siyaset ve kültür birikiminiz Bolşevik Cavid’le özdeşleşiyor.

Bu yoğunluklu içerikten lokal olarak bir sürü ayrı çalışma çıkabilirdi. Kitap, albüm, video şeklinde kullanılabilirdi. Biçim ve estetik olarak bunların birlikte ve birbirlerini tamamlayarak kullanılması sanatsal bir kurgulama ve sunum gerektirirdi ki işte Yücel’in burada sanatsal bir başarıya imza attığını söyleyebilirim. Kısaca “Sinema Bergama” sanatsal bir eser olarak son dönem çağdaş sanatlar alanında değerlendirilmesi gereken bir proje olmuştur. Bir belgesel çalışmanın, kavramsal bir dille nasıl yapılabileceğini de göstermesi bakımından zannediyorum özellikle fotoğraf belgeselleri alanında üreten arkadaşlara da örnek olacaktır. 

Sinema derken kolektif bir çalışmadan söz ederiz. Jenerikten öğreniyoruz ki bu proje de kolektif bir çalışma içinde olmuş. “Sinema Bergama”nın yönetmeni olarak Yücel’e destek ve emek veren başta Günseli olmak üzere arkadaşların katkılarını da takdir etmek gerekiyor. 

Evet gelecek program olan “Köy Sineması”nı merakla bekliyorum. 

Umut ediyorum ki ülke bir parça demokratik bir ortama kavuşur, Sarı Denizaltı Sanat İnisiyatifi gibi kurumların yaptığı ve yapacakları başarılı projeler gündem olur. Eğer bu karanlık günlerde böyle güzel çalışmalar yapılabiliyorsa hâlâ umutlu olmamız için de nedenler var demektir. Sağ olasın Yücel Tunca, güzel bir bayram yazısı yazdırdın…