Erdem Denk ile '50 Bin Yıllık Dünya Düzeni'ne yolculuk

2020 yılı mart ayındaydık, Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyelerinden Dr. Erdem Denk Hoca davet ettiğinde. Dünya tarihine bir yolculuk planlamıştı. ”Yeryüzü sohbetleri” adını verdiği online bir anlatı/tartışmaya beni de davet etmişti. Katılmak isteyip istemeyeceğimi sormuştu. “İsterim tabii” demiş ve katılmıştım.

Benim gibi, 7-8 katılımcı olacaktı. Farklı disiplinlerdendi katılımcılar.

Sendikacı, yayıncı, hekim/akademisyen, hukukçu, iş insanı, uluslararası örgütlerde uzman olarak çalışan insanlardı katılımcılar.

Erdem Hoca 50 bin yıllık insanlık-dünya tarihini anlattı bize, 4-5 haftada, 6-7 derste…

Sonra da benden insan hakları ile ilgili bir sunum yapmamı istedi.

Ben de konuya ve Hoca’nın anlatımına paralel olmasını düşünerek, insan hakları belgelerinin, bilebildiğim,  tarihteki ilk örneklerinden bugüne bir sunum yapmaya çalıştım. Sümer, Hitit, Roma, Yunan uygarlıkları dönemlerinden ve sonraki dönemlerden, yüzyıllardan söz ettim. Bir katılımcı arkadaş, sendikal hakları, başka bir katılımcı tıp tarihini, bir başkası resim sanatını ve tarihini, bir başka katılımcı mobbinge dair bir sunum ve başka bir katılımcı arkadaş sosyal haklara ve Birleşmiş Milletlerin çalışmalarına  dair sunum yaptılar.

Çok yararlanmıştım “Yeryüzü Sohbetleri” nden.

Ve beklenen gün geldi. Erdem Hoca’nın bize sohbetlerde anlattığı insanlık tarihi, Kalkedon yayınlarından, “50 Bin Yıllık Dünya Düzeni” (Toplumlar ve Hukukları) adıyla 144 sahifelik, -içinde aletlerin (üretim ve güvenlik/ savaş araç gereçlerinin) evlerin, yerleşim alanlarının, heykellerin, insan ve hayvan resimlerinin, yazıların fotoğraflarının yer aldığı- bir kitap olarak yayımlandı.

Kitabın “sunum” başlığında  şöyle diyor Prof. Dr. Erdem Denk Hoca: “Çalışmanın temel iddiası, göçer avcı-toplayıcı, çiftçi yerleşik ve kandaş yarı göçer gibi başlıca yaşam ve üretim biçimlerinin her birinin kendi yapısal koşullarına has tipolojik örgütlenme birimleri ortaya çıkardığı olacaktır. Bu anlamda kurulan her bir kategorik biçim/birim, bir anlamda, prototipi özelinde ele alınacak, zaman/mekana göre farklı ölçek ve özelliklerde olabilen diğer örneklereyse ancak gerektiğinde göndermelerde bulunulacaktır.”

Biraz da bölüm başlıklarından bahsedeyim isterseniz: “İnsanın insanlaşması, Düzen kuran insan, Göçer avcı toplayıcılar, Yeni iklim ve yaşam koşulları: Avcı Toplayıcı Köylerin Doğuşu, ilksel Birleşmiş Milletler (Göbeklitepe), Evcilleş(tir)en insan, ilk “köykent”: Çatalhöyük, Çanak Çömlek Patladı: Halaf Kültüründen Bakır Çağına, Yeni Düzen Arayışı: Kentlerin Yükselişi, Bronz Çağı: Sümer Kent-Devletleri, İlk İmparatorluk Denemesi: “Dört bir köşenin kralı” Sargon, Demir Çağı: Evrenselciliğin Yükselişi, Kandaş Toplumlar, İmparatorluklar Çağı, Ahamenişler, İskender’in Seferi, Roma İmparatorluğu, Batı Roma.” Burada keseyim. Sahife 80…

Kitap 144 sahife ve Erdem Denk ile yolculuk, üretim araçları ile, merkantilist çağından sanayi çağına, avcılık ile, barınma, beslenme, aş ile, yeme içme ile, ekme, biçme ile, sahiplik, mülk edinme, mülkiyet ile, paylaşma ile,  ilişkilerdeki değişme ve hiyerarşi ile, kadının yeri ile devam ediyor.

Hoca, son sözünü, “Sonuç: Retrospektif fütürizmin söylediği” bölümünde, eşitlik ilkesine vurgu yaparak söylüyor.

Kitap, dünya düzenini ve insanlık tarihini anlamamıza yarayan çok değerli bir emeğin ürünü.

Okumak gerek…